Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (Canada)
    • Italiano
    • Język Polski
    • Français (France)
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Rada Naukowa
    • Proces recenzji
    • Polityka Open Access
    • Informacja o niepobieraniu opłat za zgłaszanie i publikację artykułów
    • Zasady archiwizacji
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Teologia i Człowiek

Teologia dla psychologii, psychologia dla teologii. Ku integracji perspektyw
  • Strona domowa
  • /
  • Teologia dla psychologii, psychologia dla teologii. Ku integracji perspektyw
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 72 Nr 4 (2025) /
  4. Teologia

Teologia dla psychologii, psychologia dla teologii. Ku integracji perspektyw

Autor

  • Jerzy Smoleń Uniwersytet Ignatianum w Krakowie https://orcid.org/0000-0003-1655-1248

DOI:

https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.030

Słowa kluczowe

psychologia, teologia, integracja perspektyw, holistyczna wizja człowieka

Abstrakt

Artykuł podejmuje problematykę relacji pomiędzy teologią a psychologią, wskazując na możliwość i potrzebę integracji obu perspektyw. Teologia, ukierunkowana na refleksję nad sensem, transcendencją i relacją człowieka z Bogiem, wnosi do psychologii wymiar duchowy oraz pytania ostateczne, których nie sposób uchwycić za pomocą metod empirycznych. Psychologia natomiast, analizując procesy psychiczne i mechanizmy zachowania, dostarcza narzędzi umożliwiających głębsze zrozumienie ludzkiego doświadczenia religijnego i życia duchowego. W artykule omówiono zarówno wkład teologii w rozwój psychologii, jak i znaczenie psychologii dla refleksji teologicznej. Podkreślono, że integracja tych podejść nie oznacza rezygnacji z ich odrębności, lecz otwarcie na dialog i wzajemne wzbogacanie. Zwrócono uwagę na praktyczne implikacje współpracy w duszpasterstwie, psychoterapii oraz edukacji, gdzie holistyczna wizja człowieka, ujmująca go jako jedność cielesno-psychiczno-duchową, staje się szczególnie istotna. Ponadto w obliczu współczesnych wyzwań kulturowych i redukcjonistycznych tendencji w naukach o człowieku, dialog teologii i psychologii nie jest jedynie teoretycznym postulatem, lecz koniecznością dla integralnego rozwoju osoby. Teologia dla psychologii i psychologia dla teologii to perspektywa, która otwiera nowe drogi badań oraz praktyki ukierunkowane na pełniejsze poznanie i wspieranie człowieka.

Bibliografia

Astley, Jeff. Theology and the Practice of Learning. London, 2002.

Augustyn, Józef. Duchowy przewodnik. Jak zrozumieć siebie i innych. Kraków: Wydawnictwo M, 2015.

Augustyn, Józef. O krzywdzie, przebaczeniu i spowiedzi. Kraków: Wydawnictwo M, 2013.

Bachanek, Grzegorz. „Psychologia a teologia. Miejsca spotkania w antropologicznej refleksji J. Ratzingera.” (2015): 31–47. file:///C:/Users/Dom/Downloads/Psychologia_a_teologia_Miejsca_spot.pdf, data dostępu: 3.09.2025.

Bazylak, Józef. „Współpraca teologii i psychologii.” Roczniki Teologiczne t. LI, z. 6 (2004): 281–293.

Blass, Rachel, B. „Poza iluzją. Psychoanaliza a kwestia prawdy religijnej” W Psychoanaliza i religia w XXI wieku. Współzawodnictwo czy współpraca?, red. David M. Black, , 59–86. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009.

Bremer, Józef. Osoba– fikcja czy rzeczywistość? Tożsamość i jedność ja w świetle badań neurologicznych. Kraków: Wydawnictwo Aureus, 2014.

Cantelmi, Tonino, Laselva, Pasquale, Paluzzi, Silvestro. Dialog psychologii z teologią. Kraków: Wydawnictwo w Drodze, 2006.

Cattaneo, Patrizia, Dlaczego Bóg dopuszcza cierpienie? Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.

Cencini, Amadeo, Żyć w pojednaniu. Aspekty psychologiczne, Kraków: Wydawnictwo SALWATOR, 2004.

Czyżewski, Tomasz, Jak nie rozwijać się duchowo. Religijne zaburzenia osobowości. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2022.

Dziewiecki, Marek, Dziedzina, Jacek. Psycholog w konfesjonale. Kraków: Wydawnictwo M, 2012.

Franciszek, Spes nos confundit. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2024.

Frankl, Victor, E. Lekarz i dusza. Wprowadzenie do logoterapii i analizy egzystencjalnej. Warszawa: Czarna Owca, 2017.

Freud, Zygmunt. Przyszłość pewnego złudzenia. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1998b.

Głaz, Stanisław. Osobowościowe uwarunkowania przeżycia religijnego młodzieży studiującej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.

Głaz, Stanisław. Psychologiczne predyktory przeżycia religijnego młodzieży. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2016.

Griffith, James, L., Religia, która uzdrawia, religia, która szkodzi. Wskazówki dla terapeutów i szukających pomocy. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.

Grzywocz, Krzysztof. Na początku był sens. Warszawa: Towarzystwo WIĘŹ, 2018.

Heilman, Kenneth, M., Donda, Russel, S. Duchowe życie mózgu. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 2019.

Hołub, Grzegorz. Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława, 2014.

Jastrzębski, Andrzej, „Fides et ratio: teologia versus psychologia”. Studia Ełckie 6 (2024): 71–83.

Jaworski, Romuald. Religijny rozwój osoby ludzkiej. Interpretacja psychologiczna. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2020.

Kokoszka, Adam. Teoria i praktyka spowiedzi. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2020.

Krzysteczko, Henryk. „Znaczenie psychologii dla teologii pastoralnej.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 32 (1999): 315–327.

Kugelmann, Robert. Psychologia i katolicyzm. Historia relacji. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.

Ladd, Kevin, L. Spilka, Bernard. Psychologia modlitwy. Spojrzenie naukowe. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2014.

Longchamps de Berier, Katarzyna. „Słowo wstępne do polskiego wydania”. W Psychoanaliza i religia w XXI wieku. Współzawodnictwo czy współpraca?, red. David M. Black,13–25. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009.

Makselon, Józef (red.). Psychologia dla teologów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1999.

Mariański, Janusz. Godność ludzka i wychowanie progodnościowe. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2022.

Molenda, Andrzej, Kama Hawryszków. Kiedy wiara oddala od Boga. Rozmowy o niedojrzałej religijności. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2022.

Nowak, Antoni, Jozafat. Psychologia eklezjalna. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.

Ostaszewska, Anna. Aspekty duchowe w tle psychoterapii. Warszawa: Difim, 2023.

Paszko, Hanna. Nadzieja w ludzkim cierpieniu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2014.

Paszkowska, Teresa. Psychologia w kierownictwie duchowym. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.

Pilecka, Barbara. Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.

Riemann, Fritz. Oblicza lęku. Skąd się bierze i jak sobie z nim radzić. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2020.

Smoleń, Jerzy. „Kryzys życia. Psychospołeczne aspekty samobójstwa”. W Wartość i jakość życia w ujęciu interdyscyplinarnym, red. Jan Bartoszek, 271–314. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2015.

Tatala, Małgorzata. Rozwój uczuć religijnych dzieci przedszkolnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2000.

Watts, Fraser. Psychology, Religion, and the Nature of the Human Person. Cambridge: 2016.

Zohar, Danah, Marshall, Ian. Inteligencja duchowa. Najwyższa z inteligencji. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2001.

Teologia i Człowiek

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-12-15

Jak cytować

1.
SMOLEŃ, Jerzy. Teologia dla psychologii, psychologia dla teologii. Ku integracji perspektyw. Teologia i Człowiek [online]. 15 grudzień 2025, T. 72, nr 4, s. 95–109. [udostępniono 18.12.2025]. DOI 10.12775/TiCz.2025.030.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 72 Nr 4 (2025)

Dział

Teologia

Licencja

Prawa autorskie (c) 2025 JERZY SMOLEŃ

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 27
Liczba cytowań: 0

ISSN/eISSN

ISSN: 1731-5638

eISSN: 2391-7598

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (Canada)
  • Italiano
  • Język Polski
  • Français (France)

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

psychologia, teologia, integracja perspektyw, holistyczna wizja człowieka
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa