Teologia dla psychologii, psychologia dla teologii. Ku integracji perspektyw
DOI:
https://doi.org/10.12775/TiCz.2025.030Schlagworte
psychologia, teologia, integracja perspektyw, holistyczna wizja człowiekaAbstract
Artykuł podejmuje problematykę relacji pomiędzy teologią a psychologią, wskazując na możliwość i potrzebę integracji obu perspektyw. Teologia, ukierunkowana na refleksję nad sensem, transcendencją i relacją człowieka z Bogiem, wnosi do psychologii wymiar duchowy oraz pytania ostateczne, których nie sposób uchwycić za pomocą metod empirycznych. Psychologia natomiast, analizując procesy psychiczne i mechanizmy zachowania, dostarcza narzędzi umożliwiających głębsze zrozumienie ludzkiego doświadczenia religijnego i życia duchowego. W artykule omówiono zarówno wkład teologii w rozwój psychologii, jak i znaczenie psychologii dla refleksji teologicznej. Podkreślono, że integracja tych podejść nie oznacza rezygnacji z ich odrębności, lecz otwarcie na dialog i wzajemne wzbogacanie. Zwrócono uwagę na praktyczne implikacje współpracy w duszpasterstwie, psychoterapii oraz edukacji, gdzie holistyczna wizja człowieka, ujmująca go jako jedność cielesno-psychiczno-duchową, staje się szczególnie istotna. Ponadto w obliczu współczesnych wyzwań kulturowych i redukcjonistycznych tendencji w naukach o człowieku, dialog teologii i psychologii nie jest jedynie teoretycznym postulatem, lecz koniecznością dla integralnego rozwoju osoby. Teologia dla psychologii i psychologia dla teologii to perspektywa, która otwiera nowe drogi badań oraz praktyki ukierunkowane na pełniejsze poznanie i wspieranie człowieka.
Literaturhinweise
Astley, Jeff. Theology and the Practice of Learning. London, 2002.
Augustyn, Józef. Duchowy przewodnik. Jak zrozumieć siebie i innych. Kraków: Wydawnictwo M, 2015.
Augustyn, Józef. O krzywdzie, przebaczeniu i spowiedzi. Kraków: Wydawnictwo M, 2013.
Bachanek, Grzegorz. „Psychologia a teologia. Miejsca spotkania w antropologicznej refleksji J. Ratzingera.” (2015): 31–47. file:///C:/Users/Dom/Downloads/Psychologia_a_teologia_Miejsca_spot.pdf, data dostępu: 3.09.2025.
Bazylak, Józef. „Współpraca teologii i psychologii.” Roczniki Teologiczne t. LI, z. 6 (2004): 281–293.
Blass, Rachel, B. „Poza iluzją. Psychoanaliza a kwestia prawdy religijnej” W Psychoanaliza i religia w XXI wieku. Współzawodnictwo czy współpraca?, red. David M. Black, , 59–86. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009.
Bremer, Józef. Osoba– fikcja czy rzeczywistość? Tożsamość i jedność ja w świetle badań neurologicznych. Kraków: Wydawnictwo Aureus, 2014.
Cantelmi, Tonino, Laselva, Pasquale, Paluzzi, Silvestro. Dialog psychologii z teologią. Kraków: Wydawnictwo w Drodze, 2006.
Cattaneo, Patrizia, Dlaczego Bóg dopuszcza cierpienie? Kraków: Wydawnictwo WAM, 2008.
Cencini, Amadeo, Żyć w pojednaniu. Aspekty psychologiczne, Kraków: Wydawnictwo SALWATOR, 2004.
Czyżewski, Tomasz, Jak nie rozwijać się duchowo. Religijne zaburzenia osobowości. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2022.
Dziewiecki, Marek, Dziedzina, Jacek. Psycholog w konfesjonale. Kraków: Wydawnictwo M, 2012.
Franciszek, Spes nos confundit. Wrocław: Wydawnictwo Wrocławskiej Księgarni Archidiecezjalnej, 2024.
Frankl, Victor, E. Lekarz i dusza. Wprowadzenie do logoterapii i analizy egzystencjalnej. Warszawa: Czarna Owca, 2017.
Freud, Zygmunt. Przyszłość pewnego złudzenia. Warszawa: Wydawnictwo KR, 1998b.
Głaz, Stanisław. Osobowościowe uwarunkowania przeżycia religijnego młodzieży studiującej. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2011.
Głaz, Stanisław. Psychologiczne predyktory przeżycia religijnego młodzieży. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2016.
Griffith, James, L., Religia, która uzdrawia, religia, która szkodzi. Wskazówki dla terapeutów i szukających pomocy. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.
Grzywocz, Krzysztof. Na początku był sens. Warszawa: Towarzystwo WIĘŹ, 2018.
Heilman, Kenneth, M., Donda, Russel, S. Duchowe życie mózgu. Warszawa: Wydawnictwo PWN, 2019.
Hołub, Grzegorz. Osoba w labiryncie decyzji moralnych. Bioetyka w perspektywie personalistycznej. Kraków: Wydawnictwo św. Stanisława, 2014.
Jastrzębski, Andrzej, „Fides et ratio: teologia versus psychologia”. Studia Ełckie 6 (2024): 71–83.
Jaworski, Romuald. Religijny rozwój osoby ludzkiej. Interpretacja psychologiczna. Płock: Płocki Instytut Wydawniczy, 2020.
Kokoszka, Adam. Teoria i praktyka spowiedzi. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2020.
Krzysteczko, Henryk. „Znaczenie psychologii dla teologii pastoralnej.” Śląskie Studia Historyczno-Teologiczne 32 (1999): 315–327.
Kugelmann, Robert. Psychologia i katolicyzm. Historia relacji. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2013.
Ladd, Kevin, L. Spilka, Bernard. Psychologia modlitwy. Spojrzenie naukowe. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2014.
Longchamps de Berier, Katarzyna. „Słowo wstępne do polskiego wydania”. W Psychoanaliza i religia w XXI wieku. Współzawodnictwo czy współpraca?, red. David M. Black,13–25. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2009.
Makselon, Józef (red.). Psychologia dla teologów. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie, 1999.
Mariański, Janusz. Godność ludzka i wychowanie progodnościowe. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2022.
Molenda, Andrzej, Kama Hawryszków. Kiedy wiara oddala od Boga. Rozmowy o niedojrzałej religijności. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2022.
Nowak, Antoni, Jozafat. Psychologia eklezjalna. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2005.
Ostaszewska, Anna. Aspekty duchowe w tle psychoterapii. Warszawa: Difim, 2023.
Paszko, Hanna. Nadzieja w ludzkim cierpieniu. Katowice: Księgarnia św. Jacka, 2014.
Paszkowska, Teresa. Psychologia w kierownictwie duchowym. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2007.
Pilecka, Barbara. Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004.
Riemann, Fritz. Oblicza lęku. Skąd się bierze i jak sobie z nim radzić. Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca, 2020.
Smoleń, Jerzy. „Kryzys życia. Psychospołeczne aspekty samobójstwa”. W Wartość i jakość życia w ujęciu interdyscyplinarnym, red. Jan Bartoszek, 271–314. Tarnów: Wydawnictwo Biblos, 2015.
Tatala, Małgorzata. Rozwój uczuć religijnych dzieci przedszkolnych. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 2000.
Watts, Fraser. Psychology, Religion, and the Nature of the Human Person. Cambridge: 2016.
Zohar, Danah, Marshall, Ian. Inteligencja duchowa. Najwyższa z inteligencji. Poznań: Dom Wydawniczy REBIS, 2001.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Copyright (c) 2025 JERZY SMOLEŃ

Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 28
Number of citations: 0