Natural Science – an Enemy or an Ally of Theodicy?

Some Methodological Remarks inspired by St. Thomas Aquinas’ Natural Theology

Abstrakt

Przyrodoznawstwo – wróg czy sprzymierzeniec teodycei? Kilka metodologicznych uwag na marginesie teologii naturalnej św. Tomasza z Akwinu

Na przestrzeni stuleci, jakie minęły od czasu nowożytnej rewolucji naukowej, zaobserwować można próby wykorzystywania formułowanych na gruncie rozwijającego się dynamicznie przyrodoznawstwa hipotez, zmierzające w dwóch przeciwstawnych kierunkach. W przypadku pierwszego z nich, mamy do czynienia z dążeniem, by w oparciu o wyniki badań przyrodniczych nie tylko zakwestionować prawdy wiary objawionej, ale również wykazać niezasadność wniosków, do jakich prowadziła wcześniej czysto racjonalna refleksja, wskazująca na fakt istnienia Bytu Absolutnego, prowadzona w ramach teodycei. W przypadku drugiego, spotykamy dążenie, by interpretować wybrane odkrycia naukowe jako swego rodzaju potwierdzenie prawd zawartych w nadprzyrodzonym Objawieniu, bądź też wykorzystywać je w charakterze przesłanek na gruncie teodycealnej argumentacji. Celem uzasadnienia słuszności tego dążenia, nierzadko przywoływany zostaje autorytet św. Tomasza z Akwinu jako tego, który potrafił łączyć wiedzę objawioną z wiedzą naukową swoich czasów, tworząc ich integralną syntezę. W ramach artykułu podjętych zostaje kilka kwestii o charakterze metodologicznym, pozwalających – jak się wydaje – uniknąć błędów, jakie pociągać może za sobą realizacja tego dążenia.