Czy badania pamięci rodziny mogą rozświetlić mroki genealogii? Nowe spojrzenie na pochodzenie książąt Czartoryskich
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2023.03Palabras clave
genealogia, pamięć, świadomość genealogiczna, kniaziowie litewsko-ruscy, elity władzy, Rzeczpospolita Obojga NarodówResumen
Artykuł poświęcony jest kwestii pochodzenia książąt Czartoryskich. Problem ten jest od dawna przedmiotem dyskusji w historiografii, mimo to wciąż nie może zostać uznany za rozstrzygnięty. Wobec ostatnich prac negujących Olgierdowe korzenie Czartoryskich, Autor proponuje nowe spojrzenie na rodowód rodziny, próbując rozświetlić problem jej pochodzenia na podstawie krytycznego rozbioru przekonań funkcjonujących w pamięci i tradycji familii w epoce staropolskiej. Przeprowadzona w tekście analiza, rozpatrująca w porządku retrogresywnym tradycję rodzinną Czartoryskich XVII i XVIII w., pamięć zbiorową familii w XVI w. i wreszcie przekaz kluczowego dla badanej kwestii dokumentu Władysława III Jagiellończyka z 1442 r. dostarczają argumentów potwierdzających Olgierdowy rodowód książąt.
Citas
Antoniewicz M., Protoplaści książąt Radziwiłłów. Dzieje mitu i meandry historiografii, Warszawa 2011
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, Warszawa 2015
Bieniak J., Rody rycerskie jako czynnik struktury społecznej w Polsce XIII–XV wieku (uwagi problemowe), w: tenże, Polskie rycerstwo średniowieczne. Wybór pism, Kraków 2002, s. 57–82
Czamańska I., Wiśniowieccy. Monografia rodu, Poznań 2007
Dworzaczek W., Genealogia, Warszawa 1959
Halecki O., Koriatowicze a przodkowie Holszańskich i Czartoryskich, Mies. Herald., 18, 1939, s. 81–88
Halecki O., Ostatnie lata Świdrygiełły i sprawa wołyńska za Kazimierza Jagiellończyka, Kraków 1915
Kelembet S., Knâzì Nesvìz’kì ta Zbaraz’kì: XIII – počatok XVI stolìt’, Kremenčuk 2017
Kempa T., Zabiegi kniaziów Olelkowiczów słuckich o uzyskanie miejsca w senacie po 1569 roku, „Odrodzenie i Reformacja w Polsce”, 47, 2003, s. 65–88
Korczak L., Monarcha i poddani. System władzy w Wielkim Księstwie Litewskim w okresie wczesnojagiellońskim, Kraków 2008
Paszkiewicz H., O genezie i wartości Krewa, Warszawa 1936
Puzyna J., O pochodzeniu kniazia Fedka Nieświzkiego, Mies. Herald., 4, 1911, nr 1–6, s. 6–15, 43–47, 74–82
Rogulski J., Genealogia rodu Sanguszków księcia Symeona Samuela Sanguszki, St. Źródł., 56, 2018, s. 155–187
Rogulski J., Insignia ducalis splendoris. Splendor rodziny książąt Sanguszków i środki jego manifestacji od XV do XVIII wieku, Kraków 2022
Rogulski J., Nowożytny ród szlachecki jako „wspólnota pamięci”. Przypadek książąt Sanguszków (XV–XVIII w.), Przegl. Hist., 108, 2017, nr 3, s. 491–530
Semkowicz W., Ród Pałuków, Kraków 1907
Stadnicki K., Bracia Władysława-Jagiełły Olgierdowicza króla polski, wielkiego xięcia Litwy, Lwów 1867
Stadnicki K., Synowie Gedymina, t. 2: Lubart xiążę wołyński, Lwów 1855
Tęgowski J., Który Konstanty – Olgierdowic czy Koriatowic – był przodkiem kniaziów Czartoryskich?, w: Europa Orientalis. Polska i jej wschodni sąsiedzi od średniowiecza po współczesność. Studia i materiały ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Aleksandrowiczowi w 65. rocznicę urodzin, red. Z. Karpus, T. Kempa, D. Michaluk, Toruń 1996, s. 53–59
Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań 1999
Tęgowski J., Uzupełnienia i poprawki do „Pierwszych pokoleń Giedyminowiczów”, w: Skryptorium. Prace historyczne ofiarowane Profesorowi Tomaszowi Nowakowskiemu, red. D. Dąbrowski, D. Karczewski, M.G. Zieliński, Bydgoszcz 2021, s. 365–380
Wasilewski T., Pochodzenie i początek kariery domu Czartoryskich, w: Litwa i jej sąsiedzi od XII do XX wieku. Studia ofiarowane prof. dr. hab. Jerzemu Ochmańskiemu w sześćdziesiątą rocznicę urodzin, red. G. Błaszczyk, A. Kijas, Poznań 1994, s. 45–63
Wolff J., Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895
Wolff J., Ród Gedimina. Dodatki i poprawki do dzieł hr. K. Stadnickiego […], Kraków 1886
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-SinDerivadas 4.0.
Stats
Number of views and downloads: 477
Number of citations: 0
