Studia Źródłoznawcze. Commentationes
https://apcz.umk.pl/SZC
„Studia Źródłoznawcze. Commentationes” są wydawnictwem ciągłym Instytutu Historii PAN, poświęconym naukom pomocniczym historii i źródłoznawstwu, czyli klasyfikacji źródeł historycznych, metodom badań i krytyki właściwym dla poszczególnych rodzajów źródeł oraz edytorstwu źródeł historycznych w zakresie czasowym od starożytności do XIX wieku. Na jego łamach publikuje się studia i artykuły, materiały, edycje krytyczne niewielkich źródeł historycznych, recenzje i zapiski krytyczne z bieżących publikacji mieszczących się w profilu wydawnictwa, a także kronikę naukową.Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN w Warszawiepl-PLStudia Źródłoznawcze. Commentationes0081-7147Studia nad tytulaturą Baldwina I, króla Jerozolimy (1100–1118)
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47235
<p>Przedmiotem analizy jest tytulatura Baldwina I, króla Jerozolimy w latach 1100–1118. Na podstawie korpusu źródeł dyplomatycznych, uzupełnionych o materiał sfragistyczny oraz zabytki historiograficzne, przedstawiono kontekst społeczno-polityczny kształtowania się królewskiego tytułu, wykuwającego się w czasie konfliktu między monarchą a patriarchą jerozolimskim Dagobertem z Pizy o władzę nad świętym miastem. Stąd też szczególną rolę w tytulaturze i programie ideologicznym Baldwina I odgrywała Jerozolima.</p>Tomasz Pełech
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661113410.12775/SZ.2023.01Piękne oczy, osioł i święty mąż nawracający ladacznice, czyli nieznana opowieść hagiograficzna o Robercie z Arbrissel
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47236
<p>Tematem badań autora artykułu jest opowieść o Robercie z Arbrissel, założycielu opactwa Fontevraud, który odwiedził dom publiczny i nawrócił znajdujące się tam prostytutki. Opowieść dotąd była znana tylko z dwóch nowożytnych odpisów sporządzonych na podstawie zaginionego rękopisu. W artykule zaprezentowane są dwa średniowieczne rękopisy, które poświadczają funkcjonowanie tej opowieści w wiekach średnich: Paryż, Bibliothèque nationale de France, Latin 3239, i Londyn, British Library, Additional 26770, które prezentują tę opowieść w ramach szerszego cyklu o kaznodziei, któremu w modlitwie przeszkadzał osioł, jak też o zakonnicy, która dla obrony cnoty wyłupiła sobie oczy. Wszystkie trzy elementy są analizowane w artykule. Tekst zawiera aneks źródłowy.</p>Antoni Grabowski
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661355710.12775/SZ.2023.02Czy badania pamięci rodziny mogą rozświetlić mroki genealogii? Nowe spojrzenie na pochodzenie książąt Czartoryskich
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47237
<p>Artykuł poświęcony jest kwestii pochodzenia książąt Czartoryskich. Problem ten jest od dawna przedmiotem dyskusji w historiografii, mimo to wciąż nie może zostać uznany za rozstrzygnięty. Wobec ostatnich prac negujących Olgierdowe korzenie Czartoryskich, Autor proponuje nowe spojrzenie na rodowód rodziny, próbując rozświetlić problem jej pochodzenia na podstawie krytycznego rozbioru przekonań funkcjonujących w pamięci i tradycji familii w epoce staropolskiej. Przeprowadzona w tekście analiza, rozpatrująca w porządku retrogresywnym tradycję rodzinną Czartoryskich XVII i XVIII w., pamięć zbiorową familii w XVI w. i wreszcie przekaz kluczowego dla badanej kwestii dokumentu Władysława III Jagiellończyka z 1442 r. dostarczają argumentów potwierdzających Olgierdowy rodowód książąt.</p>Jakub Rogulski
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661597810.12775/SZ.2023.03Wiarygodność odrysów pieczęci miejskich w XVIII-wiecznym rękopisie pt. Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47238
<p>W artykule poruszono problem wiarygodności rysunków pieczęci miejskich przedstawionych w XVIII-wiecznym rękopisie pt. <em>Apparatus Sigillorum Pomeraniae et Rugiae Civitatum </em>przechowywanym w Landesarchiv w Greifswaldzie. Ukazane tam rysunki pieczęci porównano z reprodukcjami tychże pieczęci zachowanymi w zbiorach archiwalnych. W ten sposób udało się pozytywnie zweryfikować 158 z 227 odrysów pieczęci. W dołączonym katalogu przedstawiono 69 pozostałych pieczęci, których nie udało się zweryfikować na podstawie dostępnych materiałów archiwalnych.</p>Łukasz Koremba
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-06617910710.12775/SZ.2023.04Spis skrótów
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47250
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661245246Wymogi redakcyjne i instrukcja dla Autorów „Studiów Źródłoznawczych”
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47251
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661247248Zapiski krytyczne
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47247
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661227236W sprawie itinerariów królów wczesnonowożytnej Rzeczypospolitej – na marginesie recenzji
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47242
<p>Tekst zainspirowany został recenzjami książki: Marek Wrede, <em>Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632</em>, Warszawa 2019, opublikowanymi w „Studia Geohistorica”, 9, 2021 (Magdalena Jakubowska) i „Studiach Źródłoznawczych”, 59, 2021 (Karol Łopatecki). Podejmuje niektóre poruszone w nich problemy (m.in. koryguje przebieg fragmentu trasy rejsu Zygmunta III do Szwecji w 1598 r., podając kalendarium i mapę rejsu). Przede wszystkim jednak jest głosem na rzecz podjęcia zinstytucjonalizowanych badań nad itinerariami królów Rzeczypospolitej XVI–XVIII w. Sygnalizując problem, przedstawia obecny stan takich studiów i podejmuje próbę sformułowania wstępnych warunków podjęcia zespołowych prac itineraryjnych.</p>Marek Wrede
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-066115916910.12775/SZ.2023.08Nagroda „Studiów Źródłoznawczych” im. Stefana Krzysztofa Kuczyńskiego za 2022 r.
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47231
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-06611010Profesor Bożena Wyrozumska (1933–2022)
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47249
Zenon Piech
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661237243Opisać archiwalną rzeczywistość na nowo
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47244
Dariusz Magier
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661171175Wokół „zwrotu historycznego” w badaniach nad historią filmu
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47245
Piotr Witek
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661176182Recenzje
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47246
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-0661182225Wykaz dworzan konnych i pokojowców towarzyszących królewiczowi Kazimierzowi Kazimierzowicowi w wyprawie na Węgry w latach 1471–1472. Analiza źródła i edycja krytyczna
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47239
<p>W artykule zawarto edycję wykazu dworzan konnych i pokojowców towarzyszących królewiczowi Kazimierzowi Kazimierzowicowi podczas jego wyprawy na Węgry jesienią i wczesną zimą 1471–1472 r. Uzasadniono również datację tego przekazu, uprzednio łączonego z wyprawą królewicza Władysława Jagiellończyka do Pragi po koronę czeską z lata 1471 r. Wykaz informuje o 34 osobach, które towarzyszyły królewiczowi Kazimierzowi, z czego o 28 dowiadujemy się po raz pierwszy z publikowanego wykazu. Przeprowadzono wstępną analizę prozopograficzną tego środowiska.</p>Sobiesław Szybkowski
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-066110912610.12775/SZ.2023.05Zaginiony sumariusz dokumentów miasta Krakowa z 1545 r.
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47240
<p>Najstarszy znany sumariusz dokumentów miasta Krakowa, zniszczony w trakcie II wojny światowej, został spisany ok. 1545 r. przez Waleriana Pernusa, wybitnego przełożonego krakowskiej kancelarii miejskiej. Autor artykułu porządkuje i uzupełnia ustalenia odnoszące się do genezy i historii użytkowania kodeksu Pernusa, rozproszone w dawnej literaturze przedmiotu.</p>Piotr Okniński
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-066112713810.12775/SZ.2023.06Brandskatt przedmieść Starej Warszawy z 1655 r. – nieznane źródło do dziejów nowożytnego miasta
https://apcz.umk.pl/SZC/article/view/47241
<p>Odnalezione w zasobie sztokholmskiego Riksarkivet źródło jest pierwszym znanym rejestrem tzw. brandskattu z terytorium Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Pochodzi z początku okupacji Starej Warszawy przez wojska szwedzkie (1655). W zestawieniu z innymi spisami podatkowymi i <em>Gościńcem </em>Adama Jarzębskiego (1643) umożliwia pogłębienie studiów nad szwedzkim systemem podatków nadzwyczajnych oraz pozwala na weryfikację położenia nieruchomości na przedmieściach nowożytnego miasta.</p>Katarzyna WagnerHubert Kowalski
Prawa autorskie (c) 2023
https://creativecommons.org/licenses/by-nd/4.0
2023-12-062023-12-066113915810.12775/SZ.2023.07