Autorytet i jego struktura aksjologiczna
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2017.5.008Słowa kluczowe
autorytet, wiedza, relacja, model, wartościAbstrakt
Celem artykułu jest ukazanie jednego z możliwych znaczeń terminu autorytet we współczesnym języku nauk o człowieku. Podstawą jego realizacji było syntetyczne pokazanie zmienności znaczeń tego pojęcia, zaś z drugiej – próba analizy struktury autorytetu w ujęciu aksjologicznym. Posłużono się typologizacją jako szczególnym zabiegiem metodologiczno-logicznym. Metoda ta była podstawą skonstruowania teoretycznego modelu autorytetu. W wyniku analizy uznano, że podstawowymi wartościami generującymi fenomen ludzkiego autorytetu są takie wartości, jak: mądrość, prawość, wolność i wiarygodność przypisywane oraz postrzegane jako cnoty osób uznawanych w relacjach interpersonalnych za autorytety. Przeprowadzona analiza pozwala przyjąć założenie mówiące, że autorytet jako fenomen jest kategorią teoriomnogościową, której można przypisać wiele cech i właściwości, a posługiwanie się nią służy komunikacyjno-kulturowej interpretacji jednego z ważnych współczynników humanistycznych mających wielorakie zastosowanie w poznawaniu zachowań i relacji międzyludzkich.Bibliografia
Arendt H., Między czasem minionym a przyszłym, przeł. M. Godyń, W. Madej, Fundacja Aletheia, Warszawa 1994.
Aronson E., Człowiek – istota społeczna, przeł. J. Radzicki, PWN, Warszawa 1987.
Badura E., Emocjonalne uwarunkowania autorytetu nauczyciela, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1981.
Bauman Z., Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika, przeł. E. Klekot, PIW, Warszawa 2000.
Bocheński J., Podręcznik mądrości tego świata, Wydawnictwo Philed, Kraków 1994.
Bocheński J.M., Was ist Autoritat? Einfurung in die Logik der Autoritat,Herder Verlag Gmbh & Co, Freiburg 1974.
Brajowicz S.M., Analiza filozoficzna pojęcia autorytet, „Człowiek i Światopogląd” 1974, nr 6.
Buber M., Problem człowieka, przeł. J. Doktór, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
Chrobaczyński J., Autorytet i prestiż nauczyciela w środowisku szkolnym, w: Akademicka edukacja nauczycieli, red. K. Duraj-Nowakowa, Wydawnictwo Naukowe WSP, Kraków 1993.
Cialdini R., Wywieranie wpływu na ludzi, Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 1994.
Dominian J., Autorytet. Chrześcijańska interpretacja psychologicznej ewolucji pojęcia autorytetu-władzy, przeł. E. Różalska, PAX, Warszawa 1988.
Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, red. K. Chałas, A. Maj, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2016.
Förster F.W., Autorytet a wolność, przeł. Z.Ł., Wydawnictwo M. Szczepkowski, Warszawa 1913.
Gerstman S., Autorytet wychowawcy, „Nowa Szkoła” 1961, nr 11.
Grabowski H., Miscellanea, czyli rzeczy rozmaite, Wydawnictwo Fall, Kraków 2007.
Jasionek S., Wychowanie moralne, Wydawnictwo WAM, Kraków 2006.
Jazukiewicz I., Autorytet nauczyciela, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 1999.
Kalinowski M., Nauczyciel jako odpowiedzialny twórca swego autorytetu,„Życie Szkoły” 1980, nr 10.
Kerschensteiner G., Begriff der staatsbürgerlichen Erziehung, Oldenbourg Verlag, München 1914.
Kocowski T., Potrzeby człowieka. Koncepcja systemowa, Politechnika Wrocławska, Wrocław 1978.
Kowalski S., Autorytet nauczyciela a atrakcyjność zawodu nauczycielskiego,„Życie Szkoły” 1959, nr 11.
Krawczyk M., Autorytet nauczyciela zależy przede wszystkim od niego samego, „Życie Szkoły” 1959, nr 11.
Lejman M., Autorytet nauczyciela-wychowawcy, „Ruch Pedagogiczny” 1984, nr 1.
Łobocki M., Wychowanie moralne w zarysie, Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2002.
Marcińczyk B., Autorytet osobowy: geneza i funkcje regulacyjne, Uniwersytet Śląski w Katowicach, Katowice 1991.
Marzec T., Autorytet nauczyciela szkoły średniej ora niektóre jego uwarunkowania, „Ruch Pedagogiczny” 1984, nr 1.
Mill J.S., O wolności, przeł. A. Kurlandzka, „Akme”, Warszawa 1999.
Molesztak A., de Tchorzewski A.M., Wołoszyn W., W kręgu wartości moralnych nauczyciela, Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz 1994.
Olubiński A. (red.), Autorytet. Czy potrzebny w procesie edukacji?, Wydawnictwo Edukacyjne „Akapit”, Toruń 2012.
Opozda D., Autorytet, w: Encyklopedia aksjologii pedagogicznej, K. Chałas, A. Maj, Polskie Wydawnictwo Encyklopedyczne, Radom 2016.
Pieter J., Słownik psychologiczny, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław ‒ Warszawa ‒ Kraków 1963.
Popielski K. (red.), Człowiek – wartość – sens, Redakcja Wydawnictw KUL, Lublin 1996.
Ricoeur P., Paradoks autorytetu, w: Oświecenie dzisiaj. Rozmowy w Castel Gandolfo, przeł. M. Łukasiewicz, J. Migasiński, A. Pawelec, Znak – Fundacja im. Stefana Batorego, Kraków Warszawa 1999.
Rowid H., Podstawy i zasady wychowania, Wydawnictwo Oświatowe „Wspólna Sprawa”, Warszawa 1957.
Rumiński A., Nie ma godności bez roztropności, w: Godność jako wartość i problem edukacyjny, red. I. Jazukiewicz, A.M. de Tchorzewski, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego, Szczecin 2016.
Sośnicki K., Autorytet a wychowanie, „Nowa Szkoła” 1958, nr 10.
Stróżewski W., W kręgu wartości, Znak, Kraków 1992.
Ślipko T., Trojakie oblicze wolności, w: Wolność jako wartość i problem edukacyjny, red. A.M. de Tchorzewski, „Wers”, Bydgoszcz 1999.
Tchorzewski A.M. de, Prawość jako zasadnicza postawa i powinność moralna nauczyciela, w: Rola wartości i powinności moralnych w kształtowaniu świadomości profesjonalnej nauczycieli, red. A.M. de Tchorzewski, Wydawnictwo Uczelniane WSP, Bydgoszcz 1994.
Tchorzewski A.M. de, Sprawności moralne jako wyraz świadomości wychowawczej i kultury pedagogicznej, w: Sprawności moralne wychowawcy, red. I. Jazukiewicz, E. Rojewska, Uniwersytet Szczeciński, Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe ZAPOL, Szczecin 2013.
Tchorzewski A.M. de (red.), Prawość – atrybut czy aberracja w procesie kształcenia akademickiego, „Edukacja. Studia. Badania. Innowacje” 2005, nr 4 (92).
Tchorzewski A.M. de (red.), Doświadczanie wartości samego siebie w procesach edukacyjnych, Wydawnictwo WSP, Bydgoszcz 1997.
Tchorzewski A.M. de, Zwierzchowski P. (red.), Sens życia – sens wychowania. Dylematy człowieka przełomu wieków, „Wers”, Bydgoszcz 2001.
Tischner J., Myślenie według wartości, Znak, Kraków 1993.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1376
Liczba cytowań: 0