Wsparcie osób żyjących z chorobą Alzheimera – lokalne rozwiązania wzmacniające potencjał opiekuńczy rodziny
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.3.006Słowa kluczowe
choroba Alzheimera, osoby starsze, rodzina, opiekunowie nieformalni, wsparcieAbstrakt
W obliczu starzenia się społeczeństw wyzwaniem staje się zapewnienie godnej opieki rosnącej liczbie osób starszych chorych na chorobę Alzheimera lub inne choroby otępienne. W sytuacji braku systemowych rozwiązań jedyną szansą w zakresie zapewnienia godnej opieki w chorobie Alzheimera jest wdrażanie lokalnych strategii ukierunkowanych na wzmacnianie potencjału opiekuńczego rodzin osób żyjących z tą chorobą. Przedmiotem wyników badań przedstawionych w artykule było instytucjonalne wsparcie rodzin osób żyjących z chorobą Alzheimera. Celem poznawczym badań było natomiast rozpoznanie instytucjonalnych form wsparcia rodzin osób żyjących z chorobą Alzheimera w Szczecinie. Cel praktyczny badań wyraża się w określeniu rekomendacji służących optymalizacji wsparcia. W postępowaniu badawczym zastosowano analizę danych zastanych, jedną z metod badań niereaktywnych. Zgodnie z przyjętą Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych do 2027 roku, rozwijane w Szczecinie instytucjonalne formy wsparcia rodziny w opiece nad osobami żyjącymi z chorobą Alzheimera mają wzmacniać potencjał opiekuńczy rodzin. Do kluczowych form wsparcia zaliczyć można: jedyne w Polsce świadczenie pieniężne „Bon Alzheimer 75”, dzienne ośrodki wsparcia dla osób z chorobą Alzheimera, świetlicę wytchnieniową, Centrum Wsparcia Opiekunów „Niezapominajka”, w tym zespół mobilny świadczący wsparcie w środowisku zamieszkania.
Bibliografia
Babbie E. (2008). Podstawy badań społecznych, przeł. W. Betkiewicz i in., Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Błędowski P. (2012). Potrzeby opiekuńcze osób starszych, [w:] M. Mossakowska, A. Więcek, P. Błędowski (red.), Aspekty medyczne, psychologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Termedia, s. 449–466.
Brodaty H., Donkin M. (2009). Family Caregivers of People With Dementia, „Dialogues in Clinical Neuroscience”, t. 11, nr 2, s. 217–228.
Bugajska B. (2020). Idea miasta przyjaznego starzeniu się i jej realizacja w mieście Szczecin, [w:] E. Frąckiewicz, B. Kryk (red.), Srebrna gospodarka. Ujęcie społeczno-ekonomiczne, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu, s. 302–331.
Bugajska B., Iwański R. (2018). Zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych niesamodzielnych osób starszych. W poszukiwaniu optymalnych rozwiązań, „Exlibris: Biblioteka Gerontologii Społecznej”, t. 15, nr 1–2, s. 12–25.
Bugajska B., Iwański R. (2021). Local Strategies of Strengthening the Caregiving Potential of Families of People with Alzheimer’s Disease: Good Practices Introduced in Poland, [w:] M.K. Shankardass (red.), Dementia Care, Singapore: Springer, s. 137–154.
Bugajska B., Iwański R., Giezek M., Ciemniak A. (2017). The Optimization of Elderly Care in Szczecin – Research Report, „Exlibris Biblioteka Gerontologii Społecznej”, t. 13, nr 1, s. 107–119.
Czekanowski P. Synak B. (2006). Wybrane elementy obrazu rodzinnych sytuacji opiekuńczych ludzi starych w Polsce, [w:] M. Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 167–181.
Doroszkiewicz H. (2007). Rola pielęgniarstwa rodzinnego w opiece nad osobami starszymi, [w:] K. Kędziora-Kornatowska, M. Muszalik (red.), Kompendium pielęgnowania pacjentów w starszym wieku, Lublin: Wydawnictwo Czelej, s. 72–78.
Ewidencja ludności miasta Szczecin za 2022 r. (2022). Wydział Informatyki Urzędu Miasta Szczecin.
Fabiś A., Wawrzyniak J.K., Chabior A. (2015). Ludzka starość. Wybrane zagadnienia gerontologii społecznej, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Fauth E.B., Femia E.E., Zarit S.H. (2016). Resistiveness to Care during Assistance With Activities of Daily Living in Non-Institutionalized Persons With Dementia: Associations With Informal Caregivers’ Stress and Well-Being, „Aging & Mental Health”, nr 9, s. 888–898.
Gabryelewicz T. (2014). Epidemiologia choroby Alzheimera, [w:] Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera. Raport RPO, Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 33–34.
Grochmal-Bach B. (2007). Cierpienie osób z otępieniem typu Alzheimera. Podejście terapeutyczne, Kraków: Wydawnictwo WAM.
Grunfeld E., Coyle D., Whelan T. i in. (2004). Family Caregiver Burden: Results of a Longitudinal Study of Breast Cancer Patients and Their Principal Caregivers, „Canadian Medical Association Journal”, t. 170, nr 12, s. 1795–1801.
Halicka M. (2006). Problemy rodziny w opiece nad człowiekiem starym niesprawnym, [w:] M. Halicka, J. Halicki (red.), Zostawić ślad na ziemi, Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku, s. 242–254.
Hausz-Piskorz B., Buczkowski K. (2013). Diagnostyka i leczenie choroby Alzheimera w warunkach praktyki lekarza rodzinnego, „Forum Medycyny Rodzinnej”, t. 7, nr 4, s. 198–207.
Hrynkiewicz J. (2022). Niesamodzielna starość jako nowe ryzyko socjalne, [w:] J. Hrynkiewicz, M. Halicka (red.), Niesamodzielna starość. Materiały z III Kongresu Demograficznego, cz. 2, Warszawa: Rządowa Rada Ludnościowa, s. 46–76.
Iwański R. (2016). Opieka długoterminowa nad osobami starszymi, Warszawa: Wydawnictwo CeDeWu.
Iwański R., Bugajska B. (2019). Rodzina w sytuacji opieki nad osobą chorą na chorobę Alzheimera w wieku 75 i więcej lat, [w:] M. Wysokiński, Z. Sienkiewicz, W. Fidecki (red.), Człowiek w podeszłym wieku w ujęciu interdyscyplinarnym, Warszawa: Warszawski Uniwersytet Medyczny, s. 32–41.
Kawczyńska-Butrym Z. (2008). Wyzwania rodziny: zdrowie, choroba, niepełnosprawność, starość, Lublin: Wydawnictwo Makmed, s. 33–43.
Knapik-Czajka M. (2010). Choroba Alzheimera rosnącym wyzwaniem dla starzejącego się społeczeństwa, [w:] G. Dębska, J. Jaśkiewicz (red.), Interdyscyplinarne aspekty nauk o zdrowiu, Kraków: Oficyna Wydawnicza AFM, s. 139–146
Kozak-Putowska D., Iłżecka J. (2016). Jakość życia chorych na chorobę Alzheimera. „Pielegniarstwo XXI Wieku”, t. 15, nr 2, s. 50–53.
Lepore M., Ferrell A., Wiener J. (2017). Living Arrangements of People With Alzheimer’s Disease and Related Dementias: Implications for Services and Supports, https://aspe.hhs.gov/system/files/pdf/257966/LivingArran.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Najwyższa Izba Kontroli (2017). Opieka nad osobami chorymi na chorobę Alzheimera oraz wsparcie dla ich rodzin, Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli, https://www.nik.gov.pl/plik/id,13694,vp,16130.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Ogólnoeuropejskie wytyczne dotyczące przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej na poziomie lokalnych społeczności (2012). https://www.power.gov.pl/media/70778/ogolnoeuropejskie_wytyczne_deinstytucjonalizacja.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Rosińska A., Jaźwińska E., Kiełkowska M., Kloc-Nowak W., Radziwinowiczówna A. (2018). Seniorzy i ich rodziny – migracje i rozwiązania opiekuńcze, [w:] M. Okólski (red.), Wyzwania starzejącego się społeczeństwa Polska dziś i jutro, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 287–310.
Sadowska A. (2014). Organizacja opieki nad chorym na chorobę Alzheimera w Polsce, [w:] Sytuacja osób chorych na chorobę Alzheimera. Raport RPO. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich, s. 42–45.
Szatur-Jaworska B. (2014). Starość w polskiej rodzinie, [w:] P. Szukalski (red.), Relacje międzypokoleniowe we współczesnych polskich rodzinach, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 25–40.
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych (2015). www.mopr.szczecin.pl/strona_glowna/strategia_rozwiazywania_problemow_spolecznych_dla_gminy_miasto_szczecin_na_lata_2015-2020/ [dostęp: 28.04.2023].
Strategia Rozwiązywania Problemów Społecznych do 2027 r. (2022). http://mopr.szczecin.pl/dokumenty/Strategia-Rozwiazywania-Problemow-Spolecznych-dla-Gminy-Miasto-Szczecin-do-roku-2027r.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Szukalski P. (2002). Przepływy międzypokoleniowe i ich kontekst demograficzny, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Szweda-Lewandowska E. (2014). Starzenie się ludności a sektor usług opiekuńczych, [w:] P. Szukalski (red.), Starzenie się ludności a solidarność międzypokoleniowa, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, s. 134–147.
Uchwała Nr XV/501/20 Rady Miasta Szczecin z dnia 25 lutego 2020 r. zmieniająca uchwałę w sprawie realizacji na terenie Gminy Miasto Szczecin świadczenia pieniężnego „Bon opiekuńczy: Alzheimer 75” oraz upoważnienia Dyrektora Szczecińskiego Centrum Świadczeń do prowadzenia postępowania, w tym wydawanie decyzji administracyjnych w zakresie świadczenia pieniężnego „Bon opiekuńczy: Alzheimer 75”, https://rada.szczecin.pl/UMSzczecinBIP/files/ED694C2F2FAA49579893EDEF77A6410F/501.pdf [dostęp: 28.04.2023].
Ustawa 2003. Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. 2023, poz. 390 z późn. zm.).
Ustawa 2004. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. 2023, poz. 901).
WHO (2020). Global Action Plan on the Public Health Response to Dementia 2017–2025, https://www.who.int/mental_health/neurology/dementia/action_plan_2017_2025/en/ [dostęp: 1.05.2023].
Wojszel Z.B., Bień B. (2002). Choroba Alzheimera – problem diagnostyczny i terapeutyczny, „Medycyna Rodzinna”, nr 1, s. 2–6.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Beata Bugajska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 662
Liczba cytowań: 0
