Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Język Polski

Studia Paedagogica Ignatiana

Model uzależnienia w rozumieniu filozofii grup samopomocowych a terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu napadowego objadania się
  • Strona domowa
  • /
  • Model uzależnienia w rozumieniu filozofii grup samopomocowych a terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu napadowego objadania się
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 26 Nr 2 (2023): Pedagodzy o nowych uzależnieniach /
  4. Artykuły i Rozprawy

Model uzależnienia w rozumieniu filozofii grup samopomocowych a terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu napadowego objadania się

Autor

  • Robert Opora Uniwersytet Gdański https://orcid.org/0000-0002-1560-4136

DOI:

https://doi.org/10.12775/SPI.2023.2.004

Słowa kluczowe

napadowe objadanie się, uzależnienie, terapia, kontrola, różnice kliniczne

Abstrakt

Uzależnienia mogą się pojawiać w obszarze wielu ludzkich zachowań, które należą do normalnego, a nawet podstawowego dla życia sposobu postępowania. Mechanizmy typowe dla uzależnienia mogą być dostrzegane również w innych zaburzeniach wskazanych w DSM-5. Jednym z nich jest napadowe objadanie się.

W artykule wskazano na podobieństwa między objawami napadowego objadania się a uzależnieniem od środków psychoaktywnych. Przyjęto tradycyjne rozumienie uzależnienia nawiązujące do filozofii grup samopomocowych oraz koncepcji strategiczno-strukturalnej. Najpierw omówione zostały różnice między tymi zaburzeniami. Następnie przedstawiono różnice między przyjętym „tradycyjnym modelem uzależnienia” a terapią poznawczo-behawioralną w leczeniu napadowego objadania się. Odwołano się również do badań nad mechanizmami leżącymi u podłoża dyskutowanych zaburzeń. W dalszej kolejności na podstawie opisanych różnic zostały przedstawione implikacje do terapii osób z napadowym objadaniem się. Różnice te przede wszystkim dotyczyły aspektów poznawczych, afektywnych i behawioralnych.

Na potrzeby realizacji celu sformułowanego w artykule posłużono się kryteriami diagnostycznymi zaburzenia z napadami objadania się oraz kryteriami diagnostycznymi zaburzeń związanymi z używaniem alkoholu przedstawione w Diagnostycz­nym i Statystycznym Podręczniku Zaburzeń Psychicznych DSM-5. Ponadto przeprowadzono analizę literatury z zakresu poruszanych zagadnień. Zebrane informację uzupełniono o obserwacje pochodzące z własnej praktyki klinicznej.

Bibliografia

Bok-Sosnowska M. (2017). Kryteria różnicowe Zaburzenia z napadami objadania się i Uzależnienia od pożywienia w kontekście przyczyn otyłości oraz jej leczenia, „Psychiatria Polska”, t. 51, nr 2, s. 247–259, doi: 10.12740/PP/OnlineFirst/62824.

Cierpiałkowska L. (2018). Uzależnienia behawioralne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fairburn Ch.G. (2008). Terapia poznawczo-behawioralna i zaburzenia odżywiania, przeł. M. Stec, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Fairburn Ch.G. (2013). Jak pokonać objadanie się, przeł. B. Radwan, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Gearhardt A.N., White M.A., Potenza M.N. (2011). Binge Eating Disorder and Food Addiction, „Current Drug Abuse Reviews”, t. 4, nr 3, s. 201–207, doi:10.2174/1874473711104030201.

Hebebrand J., Albayrak O., Adan R., J. Antel, C. Dieguez, J. de Jong, G. Leng, J. Menzies, J.G. Mercer, M. Murphy, G. van der Plasse, S.L. Dickson (2014). Eating Addiction, Rather Than “Food Addiction”, Better Captures Addictive-like Eating Behavior, „Neuroscience & Biobehavioral Reviews”, t. 47, s. 295–306, doi:10.1016/j.neubiorev.2014.08.016

Holt L., Kranitz L., Cooney N. (2013). Ocena czynników poznawczych i behawioralnych, [w:] P. Miller (red.), Terapia uzależnień. Metody oparte na dowodach naukowych, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 131–148.

Karacie M., Wales J.A., Arcelus J., Palmer R.L., Cooper Z., Fairburn C.G. (2011). Changes in Alcohol Intake in Response to Transdiagnostic Cognitive Behaviour Therapy for Eating Disorders, „Behaviour Research and Therapy”, t. 49, nr 9, s. 573–577, doi:10.1016/j.brat.2011.05.011.

Klingemann H., Klingemann J. (2013). Czy terapia jest koniecznością?, [w:] P. Miller (red.), Terapia uzależnień. Metody oparte na dowodach naukowych, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 268–286.

Kupeli N., Norton S., Chilcot J., Campbell I.C., Schmidt U.H., Troop N.A. (2017). Affect Systems, Changes in Body Mass Index, Disordered Eating and Stress: An 18-month Longitudinal Study in Women, „Health Psychology and Behavioral Medicine”, t. 5, nr 1, s. 214–228, doi:10.1080/21642850.2017.1316667.

Linehan M. (2016). Terapia dialektyczno-behawioralna, przeł. R. Andruszko, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Łuszczyńska A. (2016). Nadwaga i otyłość. Interwencje psychologiczne, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Mellibruda J., Sobolewska-Mellibruda Z. (2013). Integracyjna terapia uzależnień, Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia PTP.

Miller W., Forcehimes A., Zweben A. (2022). Terapia uzależnień. Podręcznik dla profesjonalistów, przeł. M. Cierpisz, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Modrzyński R. (2019). Upośledzona zdolność kontrolowania picia alkoholu w ujęciu DSM-5. Implikacje dla praktyki klinicznej, „Polskie Forum Psychologiczne”, t. 24, nr 2, s. 241–255, doi:10.14656/PFP20190206.

Pawłowska M., Kalka D. (2015). Poznawczo-motywacyjny model otyłości. Mechanizmy motywacyjne i inklinacje poznawcze w przetwarzaniu obrazów pożywienia przez osoby z nadmierną wagą, „Psychiatria Polska”, nr 49(5), s. 983–991, https://doi.org/10.12740/PP/30860.

Wilson G.T., Zandberg L.J. (2012). Cognitive-behavioral Guided Self-help for Eating Disorders: Effectiveness and Scalability, „Clinical Psychology Review”, t. 32, nr 4, s. 343–357, doi:10.1016/j.cpr.2012.03.001.

Ziauddeen H., Farooqi I.S., Fletcher P.C. (2012). Obesity and the Brain: How Convincing is the Addiction Model?, „Nature Review Neuroscience”, t. 13, nr 4, s. 279–286, doi:10.1038/nrn3212.

Studia Paedagogica Ignatiana

Pobrania

  • PDF (English)
  • PDF

Opublikowane

2023-06-29

Jak cytować

1.
OPORA, Robert. Model uzależnienia w rozumieniu filozofii grup samopomocowych a terapia poznawczo-behawioralna w leczeniu napadowego objadania się. Studia Paedagogica Ignatiana [online]. 29 czerwiec 2023, T. 26, nr 2, s. 87–101. [udostępniono 4.7.2025]. DOI 10.12775/SPI.2023.2.004.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 26 Nr 2 (2023): Pedagodzy o nowych uzależnieniach

Dział

Artykuły i Rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Robert Opora

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:

jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.

Udziela Uniwersytetowi  Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji: 
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.

Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.

Polityka prywatności

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 718
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

napadowe objadanie się, uzależnienie, terapia, kontrola, różnice kliniczne
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa