Macierzyństwo po żydowsku w narracjach matek żyjących w Polsce
DOI:
https://doi.org/10.12775/SPI.2023.1.005Słowa kluczowe
macierzyństwo, matka-Polka, Jidysze Mame, judaizm, chrześcijaństwo, katolicyzm, wychowanie religijneAbstrakt
W niniejszym artykule prezentujemy macierzyńskie doświadczenia trzech kobiet żydowskiego pochodzenia. Dane zebrane zostały za pomocą wywiadu swobodnego z elementami narracji, a analizowane za pomocą językowo-narracyjnej metody analizy tekstu. Głównym pytaniem, na które staramy się znaleźć odpowiedź, jest: Jakie typy macierzyństwa prezentują matki Żydówki? I czym charakteryzuje się każdy z nich? Cele artykułu to: (1) Zestawienie trzech stylów macierzyństwa i charakterystyka każdego z nich, (2) Ukazanie znaczenia transferu kultury pochodzenia i wychowania dla pełnienia roli rodzicielskiej przez kobiety pochodzenia żydowskiego. W artykule przedstawiamy kulturowy wzór macierzyństwa, zestawiamy figurę Matki Polki z Jidysze Mame. Następnie prezentujemy szczegółowe założenia metodologiczne. W kolejnej części charakteryzujemy trzy typy macierzyństwa: jednokulturowe, dwukulturowe i wielokulturowe. Nasze analizy prowadzą do wniosków końcowych, wskazujących na to, że pomimo współczesnych przemian społecznych nadal za religijne wychowanie dzieci odpowiadają matki. Jednocześnie wskazujemy na podobieństwa pomiędzy matką-Polką a Jidysze Mame.
Bibliografia
Awdiejew A. (2009). Norma a konwencja, [w:] M. Steciąg, M. Bugajski (red.), Norma a komunikacja, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 27–35.
Awdiejew A. (2010). Sytuacja komunikacyjna w procesie ideacji, [w:] G. Sawicka (red.), Sytuacja komunikacyjna i jej parametry, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, s. 15–23.
Awdiejew A. (2011). Gramatyka komunikacyjna teraz, [w:] G. Habrajska (red.) Komunikatywizm w Polsce – wybrane zagadnienia z teorii i praktyki, Łódź: Primus Verbum, s. 9–19.
Bartosz B. (2002). Doświadczenie macierzyństwa. Analiza narracji autobiograficznych, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Budrowska B. (2000). Macierzyństwo jako punkt zwrotny w życiu kobiety, Wrocław: Wydawnictwo Funna.
Dzwonkowska-Godula (2015). Tradycyjnie czy nowocześnie? Wzory macierzyństwa i ojcostwa w Polsce, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Gajewska A., Lisek J. (2012). Grzeszne wiersze o matce. Pożegnanie z „Jidysze Mame”?, [w:] R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskurs, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 165–185.
Grzelińska O. (2012). Mama dookoła świata. Opowieści o macierzyństwie w różnych kulturach świata, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B.
Habrajska G. (2004). Komunikacyjna analiza i interpretacja tekstu, Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Habrajska G. (2008). Poziomy funkcjonalne języka naturalnego, [w:] A. Kiklewicz, J. Dębowski (red.), Język poza granicami języka. Teoria i metodologia współczesnych nauk o języku, Olsztyn: Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego, s. 53–63.
Habrajska G. (2009). Kategoria obserwatora a proces wizualizacji, [w:] A. Obrębska (red.), Komunikacja wizualna w przestrzeni publicznej, Łódź: Primus Verbum, s. 9–19.
Kiklewicz A., Dębowski J. (red.) (2008). Język poza granicami języka. Teoria i metodologia współczesnych nauk o języku, Olsztyn: Instytut Dziennikarstwa i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
Krawczyk A. (2019). Komunikacyjno-lingwistyczna metoda analizy tekstu narracyjnego, „Przegląd Badań Edukacyjnych”, nr 28, s. 193–218.
Lichtenberg-Kokoszka E. (2008). Ciąża zagadnieniem biomedycznym i psychopedagogicznym, Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Maciarz A. (2004). Macierzyństwo w kontekście zmian społecznych, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Nowakowska L. (2014), Refleksje nad ciążą i porodem. Perspektywa krytycznej analizy dyskursu, „Kultura – Społeczeństwo – Edukacja”, nr 1(5), s. 9–24.
Obrębska A. (red.) (2009). Komunikacja wizualna w przestrzeni publicznej. Łódź: Primus Verbum.
Pryszmont-Ciesielska M. (2011). Macierzyństwo w perspektywie kobiet podejmujących aktywność naukowo-badawczą – trzy autonarracje, „Edukacja Dorosłych”, nr 2(65), s. 163–178.
Pryszmont-Ciesielska M. (red.) (2013). Macierzyństwo w relacjach autobiograficznych i biografiach kobiet, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Pryszmont M. (2020). Metodologia jako sztuka wyjścia. Podejście badawcze i praktyki edukacyjne w androginicznych studiach nad macierzyństwem, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Sawicka G. (red.) (2010). Sytuacja komunikacyjna i jej parametry, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Sikorska M. (red.) (2012). Ciemna strona macierzyństwa – o niepokojach współczesnych matek. Raport przygotowany w ramach programu AXA „Wspieramy Mamy”, Warszawa: AXA Polska.
Sokołowska E (2013). Macierzyństwo matek studiujących, [w:] M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Macierzyństwo w relacjach auto/biograficznych i fotografiach kobiet, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut, s. 15–34.
Steciąg M., Bugajski M. (red.) (2009). Norma a komunikacja, Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Szymanik-Kostrzewska A., Michalska P. (2020), Współczesne matki a stereotyp Matki-Polki, Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Titkow A. (2012), Figura Matki Polki. Próba demitologizacji, [w:] R.E. Hryciuk, E. Korolczuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskurs, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce, Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, s. 27–48.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Agnieszka Krawczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Autor zgłaszając swój artykuł oświadcza, że:
jest Autorem artykułu (zwanego dalej Utworem) i:
- przysługują mu wyłączne i nieograniczone prawa autorskie do Utworu,
- jest uprawniony/a do rozporządzania prawami autorskimi do Utworu.
Udziela Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie nieodpłatnej, niewyłącznej, nieograniczonej terytorialnie licencji do korzystania z Utworu na następujących polach eksploatacji:
- utrwalania utworu w formie papierowej, a także na nośniku cyfrowym lub magnetycznym;
- zwielokrotnienia utworu dowolną techniką, bez ograniczenia ilości wydań i liczby egzemplarzy;
- rozpowszechniania utworu i jego zwielokrotnionych egzemplarzy na jakimkolwiek nośniku, w tym wprowadzenia do obrotu, sprzedaży, użyczenia, najmu;
- wprowadzenia utworu do pamięci komputera;
- rozpowszechniania utworu w sieciach informatycznych, w tym w sieci Internet;
- publicznego wykonania, wystawienia, wyświetlenia, odtworzenia oraz nadawania i reemitowania, a także publicznego udostępniania utworu w taki sposób, aby każdy mógł mieć do niego dostęp w miejscu i czasie przez siebie wybranym;
- w zakresie praw zależnych do Utworu, obejmujących w szczególności prawo do dokonania koniecznych zmian w Utworze, wynikających z opracowania redakcyjnego i metodycznego, a także do dokonania tłumaczenia Utworu na języki obce.
Udzielenie licencji następuje z chwilą przekazania Utworu na rzecz Uniwersytetowi Ignatianum w Krakowie. Uniwersytet Ignatianum w Krakowie jest uprawniony do udzielania dalszych sublicencji do Utworu, w zakresie udzielonego prawa. Licencja jest ograniczona czasowo i zostaje udzielona na okres 15 lat, licząc od daty jej udzielenia.
Polityka prywatności
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 704
Liczba cytowań: 0
