Narracja tożsamościowa kobiety transseksualnej – studium przypadku
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2017.007SSłowa kluczowe
transseksualność, tożsamość płciowa, tożsamość seksualna, analiza narracji, studium przypadkuAbstrakt
Niniejszy artykuł przedstawia analizę narracji tożsamościowej kobiety transseksualnej w wieku 40 lat. Ramy teoretyczne badania stanowiła definicja narracji tożsamościowej Elżbiety Dryll, definicja transseksualności i tożsamości seksualnej, afirmatywna teoria rozwoju tożsamości seksualnej kobiet Susan McCarn i Ruth Fassinger, a także pojęcie płci biologicznej i społeczno-kulturowej i ich krytyka dokonana przez Judith Butler. Dane empiryczne uzyskano drogą wywiadu swobodnego. Transkrypcję wywiadu poddano jakościowej analizie narracji. Wyniki przedstawiają procesualny sposób konstruowania narracji transseksualistycznej, jak i dotyczącej tożsamości seksualnej. W narracji dominowała narracja transseksualistyczna. Analiza pozwoliła na identyfikację wszystkich faz rozwoju tj. fazę świadomości, eksploracji, zaangażowania i syntezy (integracji) w ramach modelu McCarn i Fassinger. Wyróżniono etapy rozwoju tożsamości psychoseksualnej uwzględniając zarówno ich wymiar indywidualny (nadawane znaczenia określonym zdarzeniom, ujawniane w ich kontekście postawy, potrzeby, emocje) i społeczny (odkrywanie procesów społecznych związanych z przebiegiem biografii). Analiza wykazała, iż badana ma poczucie akceptacji własnej tożsamości (seksualnej i płciowej) i utrzymuje w sposób indywidualny jej spójność z życiem prywatnym i społecznym. Nie zdecydowała się na dokonanie korekty płci na poziomie hormonalnym, chirurgicznym i prawnym. Dążyła do życia w zgodzie z płcią preferowaną i bycia traktowaną jako osoba tej płci w określonym przez siebie zakresie (odpowiadającym jej potrzebom).
Bibliografia
Bancroft J. (2011), Seksualność człowieka, Wrocław: Elsevier Urban & Partner.
Bem S. (2000), Męskość, kobiecość: o różnicach wynikających z płci, Gdańsk: Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne.
Bieńkowska M. (2012), Transseksualizm w Polsce: wymiar indywidualny i społeczny przekraczania binarnego systemu płci, Białystok: Wydawnictwo UwB. Retrieved from https://scholar.google.pl/scholar?hl=pl&q=transseksualizm+w+polsce&btnG=&lr=#0.
Bieńkowska M. (2014a), Queer i transseksualność. Transseksualizm w kontekście teorii queer, Studia Socjologiczne, 4(215).
Bieńkowska M. (2014b), Transseksualność w badaniach społecznych – aspekt teoretyczny i metodologiczny, w: A. Kłonkowska, K. Bojarska (red.), Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Blanchard R. (1985), Typology of Male-to-Female Transsexualism, Archives of Sexual Behavior, 14(3), 247–261.
Bohuszewicz P. (2013), Tożsamość narracyjna: problemy, Teksty Drugie, 1–2.
Bojarska K. (2008), Krytyka pojęcia orientacji seksualnej w świetle społecznego konstrukcjonizmu i teorii queer,w: W. A. Jodko (red.), Tabu seksuologii: Wątpliwości, trudne tematy, dylematy w seksuologii i edukacji seksualnej, Wydawnictwo Szkoły Wyższej Psychologii Społecznej „Academica”.
Bojarska K., Kłonkowska A. (2014). Transgresja płci, tranzycja ciała, transwersja tożsamosci. Czym jest transpłciowość?, w: A.M. Kłonkowska, K. Bojarska (red.), Psychospołeczne, prawne i medyczne aspekty transpłciowości, Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Bruner S.J. (1990), Życie jako narracja. Kwartalnik Pedagogiczny, 2.
Butler J. (2008), Uwikłani w płeć. Feminizm i polityka tożsamosci, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Długołęcka A. (2006), Orientacja seksualna, w: Z. Lew-Starowicz, A. Długołęcka (red.), Edukacja seksualna, Warszawa: Świat Książki.
Długołęcka A. (2008), Kształtowanie się tożsamości homoseksualnej, w: K. Slany, B. Kowalska, M. Śmietana (red.), Homoseksualizm. Perspektywa interdyscyplinarna, Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Długołęcka A. (2012), Coming out i konstruowanie tożsamości LGB, w: G. Iniewicz, M. Mijas, B. Grabski (red.), Wprowadzenie do psychologii LGB, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Dryll E. (2008), Doświadczenia życiowe a narracja tożsamościowa osoby, Psychologia Rozwojowa, 13(1), 59–67.
Dynarski W., Kłonkowska A. (2012), Słownik pojęć, w: M. Makuchowska, M. Pawlęga (red.), Sytuacja społeczna osób LGBT. Raport za lata 2010 i 2011, Warszawa: Kampania Przeciw Homofobii.
Gałecki P. (red.) (2015), Kryteria diagnostyczne z DSM-5, Edra Urban & Partner.
Giddens A. (2006), Przemiany intymności. Seksualność, miłość i erotyzm we współczesnych społeczeństwach, Wydawnictwo Naukowe PWN.
Grabski B. (2012), Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych i biseksualnych, w: G. Iniewicz, M. Mijas, B. Grabski (red.), Wprowadzenie do psychologii LGB, Wrocław: Wydawnictwo Continuo.
Iniewicz G. (2012), Zdrowie psychiczne osób homoseksualnych i biseksualnych – rola stresu mniejszościowego, Psychiatria Polska, 4, 649–663.
Iniewicz G., Bąk D. (2012), Psychoterapia osób LGB – od terapii konwersyjnych do terapii wykorzystujących teorię queer, w: G. Iniewicz, M. Mijas, B. Grabski (red.), Wprowadzenie do Psychologii LGB, Wrocław: Continuo.
Jasiuk A. (2013), Rola ciała w praktykach performatywnych. O materialności płci w twórczości Judith Butler, Prace Naukowe Akademii m. Jana Długosza w Częstochowie, Filozofia.
Kitzinger C. (1987), The Social Construction of Lesbianism, London: Sage.
Kłonkowska A.M. (2015), O społecznym konstruowaniu seksualności. InterAlia: Pismo Poświęcone Studiom Queer, 10.
Lawrence A. (2004), Autogynephelia: A Paraphilic Model of Gender Identity Disorder. Journal of Gay & Lesbian Mental Health, 8(1), 69–87, http://doi.org/10.1080/19359705.2004.9962367.
Lawrence A. (2007), Becoming What We Love: Autogynephilic Transsexualism Conceptualized as an Expression of Romantic Love, Perspectives in Biology and Medicine, 50(4), 506–520.
McCarn S.R., Fassinger R.E. (1996), Revisioning Sexual Minority Identity Formation: A New Model of Lesbian Identity and its Implications for Counseling and Research, The Counseling Psychologist, 24(3), 508–534, http://doi.org/10.1177/0011000096243011.
Mijas M. (2012), Stadialne modele formowania się tożsamości homoseksualnej. Implikacje dla praktyki terapeutycznej, Psychiatria Polska, 46(5), 815–828.
Mizielińska J., Stasińska A. (2014), Rodziny z wyboru, w: M. Grodzka-Rudaś, K. Nadana-Sokołowska, A. Mrozik, K. Szczuka, K. Czeczot, B. Smoleń, A. Wróbel (red.), Encyklopedia gender. Płeć w kulturze (s. 482–486), Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.
Mock S., Eibach R. (2012), Stability and Change in Sexual Orientation Identity Over a 10-Year Period in Adulthood, Archives of Sexual Behavior, 41(3), 641–648, http://doi.org/10.1007/s10508-011-9761-1.
Morrison J. (2016), DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Nowak U. (2009), Czy dyskurs transseksualistyczny ma jednoznacznie wyzwalający czy ambiwalentny charakter?, InterAlia: Pismo Poświęcone Studiom Queer, 4, 1–14.
Rich A. (2000), Przymusowa heteroseksualność a egzystencja lesbijska, Furia Pierwsza: Literackie Feministyczne Czasopismo Lesbijskie, 4–5.
Rubacha K. (2008), Metodologia badań nad edukacją, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne. Retrieved from https://scholar.google.pl/scholar?q=Metodologia+bada%C5%84+nad+edukacj%C4%85&btnG=&hl=pl&as_sdt=0%2C5#0.
Savin-Williams C.R. (1990), Gay and Lesbian Youth: Expressions of Identity, Washington, DC: Hemisphere.
Savin-Williams C.R. (2011), Homoseksualność w rodzinie. Ujawnianie tajemnicy, Sopot: Polskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Schütze F. (1983), Biographieforschung und narratives Interview, Neue Praxis, 13(3). Retrieved from http://www.ssoar.info/ssoar/handle/document/5314.
Schütze F. (1984), Kognitive figuren des autobiographischen stegreiferzählens. Biographie Und Soziale Wirklichkeit. Stuttgart. Retrieved from http://www.ssoar.info/ssoar/bitstream/handle/document/5309/ssoar-1984-schutze-kognitive_figuren_des_autobiographischen_stegreiferzahlens.pdf?sequence=1.
Seidman S. (2012), Społeczne tworzenie seksualności, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Sell R. (2015), Definiowanie i pomiar orientacji seksualnej – przegląd. Przegląd Badań Edukacyjnych, 26(21), 175–194.
Smith E.S., Junger J., Derntl B., Habel U. (2015), The Transsexual Brain – A Review of Findings on the Neural Basis of Transsexualism, Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 59 (November), 251–266, http://doi.org/10.1016/j.neubiorev.2015.09.008.
Straś-Romanowska M., Bartosz B., Żurko M. (2010), Słowo wstępne: Życie człowieka życiem w opowieści, w: Badania narracyjne w psychologii, ENETEIA
Trzebiński J. (2002), Narracyjne konstruowanie rzeczywistości, w: J. Trzebiński (red.), Narracja jako sposób rozumienia świata, Gdańskie Towarzystwo Psychologiczne.
Trzebiński J., Zięba M. (2006), Narracyjne rozumienie innego człowieka a jakość więzi społecznych, Psychologia Jakości Życia, 5(2).
Vaughan M., Waehler C. (2010), Coming Out Growth: Conceptualizing and Measuring Stress-Related Growth Associated with Coming Out to Others as a Sexual Minority, Journal of Adult Development, 17(2), 94–109, http://doi.org/10.1007/s10804-009-9084-9.
Zasady Yogyakarty. (n.d.). Retrieved from http://www.prawaczlowieka.edu.pl/index.php?dok=dd7c1a3d9d5627da9aea5415e3d07202bfb5925e-d3.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 988
Liczba cytowań: 0