Kwestionariusz Roli Zawodowej Nauczyciela – założenia teoretyczne i właściwości psychometryczne wstępnej wersji narzędzia
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2019.023Keywords
professional roles, identity, confirmatory factor analysis, network analysisAbstract
Teachers’s Professional Role Questionnaire: Theoretical
Background and Psychometric Properties of the Initial Version of the Instrument
This paper present theoretical background, design process and psychometric properties of the Teacher’s Professional Role Questionnaire (TPRQ) – a new instrument to measure perceived importance and fulfillment of the main spheres of teachers’ functioning. A study conducted on a large (N = 946) sample of Polish teachers, preceded by a pilot study (N = 121) lead to the construction of the final version of the TPRQ. Confirmatory factor analyses demonstrated a good fit of the hierarchical model, that summarized the importance and fulfillment of teachers’ roles into three meta-factors – metaphors of the teacher as an inspirer, a tutor and a clerk. We present data showing the new instrument’s validity, reliability as well as discuss its strengths and limitations – especially these related to instrument’s susceptibility to social desirability – and propose further areas of studies on TPRQ.
References
Apple, M. (1982). Education and Power. Boston: Routledge Kegan Paul.
Ashforth, B.E., Kreiner, G.E., & Fugate, M. (2000). All in a Day’s Work: Boundaries and Micro role Transitions. Academy of Management Review, 25, pp. 472–491, DOI: http://dx.doi.org/10.2307/259305.
Bascia, N., & Hargreaves, A. (2000). Teaching and Leading on the Sharp Edge of Change. W: N. Bascia, A. Hargreaves (red.), The Sharp Edge of Educational Change: Teaching, Leading, and the Realities of Reform (s. 3–26). New York: RoutledgeFalmer.
Bates, F. L., & Harvey, C. C. (1975). The Structure of Social Systems. New York, NY: Wiley and Sons.
Beijaard, D., Verloop, N., & Vermunt, J. D. (2000). Teachers’ Perceptions of Professional Identity: an Exploratory Study from a Personal Knowledge Perspective. Teaching and Teacher Education, 16(2000), 749–764, DOI: http://dx.doi.org/10.1016/S0742-051X(00)00023-8.
Biddle, B. J. (1997). Recent Research on the Role of the Teacher International Handbook of Teachers and Teaching (Part 1). Norwell, MA: Kluwer.
Burke, P. J., & Stets, J. E. (2009). Identity Theory. New York, NY: Oxford.
Cohen, D. K., Spillane, J. P. (1992). Policy and Practice: The Relations between Governance and Instruction. W: L. Darling-Hammond (red.), Review of Research in Education (Vol. 18, s. 3–49). Washington, DC: American Educational Research Association.
Costantini, G., Richetin, J., Preti, E., Casini, E., Epskamp, S., Perugini, M. (2019). Stability and Variability of Personality Networks. A Tutorial on Recent Developments in Network Psychometrics. Personality and Individual Differences, 136, 68–78, DOI: https://doi.org/10.1016/j.paid.2017.06.011.
Czerepaniak-Walczak, M. (2006). Pedagogika emancypacyjna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Darling-Hammond, L. (1997). The Right to Learn: A Blueprint for Creating Schools that Work. San Francisco: Jossey-Bass.
Epskamp, S., Borsboom, D., & Fried, E. I. (2017). Estimating Psychological Networks and their Accuracy: A Tutorial Paper. Behavior Research Methods, 50, pp. 195–212, DOI: http://dx.doi.org/10.3758/s13428-017-0862-1.
Giroux, H. A. (1988). Teachers as Intellectuals: Toward a Critical Pedagogy of Learning. Westport: Greenwood Publishing Group.
Hammersley, M. (1997). Educational Research and Teaching: a Response to David Hargreaves’ TTA Lecture, British Educational Research Journal, 23(2), 141–161, DOI: http://dx.doi.org/10.1080/0141192970230203.
Hancock, G. R., Mueller, R. O. (red.) (2013). Structural Equation Modelling: A Second Course. Charlotte, NS: Information Age Publishing, Inc.
Hargreaves, A. (1994). Changing Teachers, Changing Times: Teachers’ Work and Culture in the Postmodern Age. New York: Teachers College Press.
Kirtman, L. (2002). Policy and Practice: Restructuring Teachers’ Work. Education Policy Analysis Archives, 10(25), http://eppaa.asu.edu/eppa/v10n25/.
Konarzewski, K. (2002). Nauczyciel, W: K. Konarzewski (red.), Sztuka nauczania. Szkoła (s. 148–157). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kosiba, G., Madejski, E., Jaworski, J. (2014). Motywy wyboru zawodu a pełnienie roli nauczyciela. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, 67(3), 75–87.
Kotusiewicz, A. A. (2000). Wprowadzenie, W: A. Kotusiewicz (red.), Myśl pedeutologiczna i działanie nauczyciela (s. 7–14). Białystok: Trans Humana.
Kwaśnica, R. (2003). Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu, W: Z. Kwieciński, B. Śliwerski (red.), Pedagogika. Podręcznik akademicki (s. 291–319). T 2. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Kwaśnica, R. (2003). Wprowadzenie do myślenia. O wspomaganiu nauczyciela w rozwoju, W: H. Kwiatkowska, T. Lewowicki (red.), Z zagadnień pedeutologii i kształcenia nauczycieli (s. 9–43). Warszawa: Komitet Nauk Pedagogicznych PAN.
Kwiatkowska, H. (2008). Pedeutologia. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Kwieciński, Z. (2000). Tropy–ślady–próby: studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań–Olsztyn: Edytor.
Lebuda, I. (2014). Kształtowanie poczucie sukcesu nauczycieli. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Levinson, D. J. (1978). Rola, osobowość i struktura społeczna, W: J. Szmatka (red.), Elementy mikrosocjologii (s. 129–137). Kraków: Uniwersytet Jagieloński.
Lindell, M. K., Whitney, D. J. (2001). Accounting for Common Method Variance in Cross-sectional Research Designs. Journal of Applied Psychology, 86, 114–121.
Lortie, D. (1975). Schoolteacher: A Sociological Study. Chicago: University of Chicago Press.
Lunenberg, M., J. Dengerink, & Korthagen, F. (2014). The Professional Teacher Educator. Roles, Behaviour, and Professional Development of Teacher Educators. Rotterdam: Sense Publishers.
McIntyre, J. D., O’Hair, M. J. (1996). The Reflective Roles of the Classroom Teacher. Belmont: Wadsworth Publishing Company.
McKay, A. S., Grygiel, P., Karwowski, M. (2017). Connected to Create: A Social Network Analysis of Friendship Ties and Creativity. Psychology of Aesthetics, Creativity, and the Arts, 11, 284–294, DOI: http://dx.doi.org/10.1037/aca0000117.
Meighan, R. (1993). Socjologia edukacji. Tłum. E. Kiszkurno-Koziej, Z. Knutsen, P. Kwieciński. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Milerski, B., Karwowski, M. (2016). Racjonalność procesu kształcenia. Teoria i badanie. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Niemiec, J. (2007). Nauczyciele wobec edukacyjnych przemian, W: F. Szlosek (red.), Ewolucja kwalifikacji nauczycieli w kontekście przemian edukacyjnych (s. 61–68). Radom: Wydawnictwo Naukowe ITE-PIB.
Nowak-Dziemianowicz, M. (2001). Oblicza nauczyciela, oblicza szkoły. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
O’Day, J. (2002). Complexity, Accountability, and School Improvement. Harvard Educational Review, 72(3), 293–329, DOI:http://dx.doi.org/10.17763/haer.72.3.021q742t8182h238.
Ogawa, R., Bossert, S. (1995). Leadership as an Organizational Quality. Educational Administration Quarterly, 31(2), 224–243, DOI:http://dx.doi.org/10.1177/0013161X95031002004.
Richardson, V., Placier, P. (2001). Teacher change. W: V. Richardson (red.), Handbook of Research on Teaching (4th ed., s. 905–947). Washington, DC: American Educational Research Association.
Rosseel, Y. (2012). Lavaan: An R Package for Structural Equation Modeling. Journal of Statistical Software, 48, 1–36, DOI: http://dx.doi.org/10.18637/jss.v048.i02.
Rubacha, K. (2000). Pełnienie roli nauczyciela a realizacja zadań rozwojowych w okresie wczesnej dorosłości. Toruń: Wydawnictwo Mikołaja Kopernika.
Schön, D. (1993). The Reflective Practitioner: How Professionals Think in Action. New York: Basic Books.
Schulz, R. (1987). Problem ewolucji roli zawodowej nauczyciela: przegląd stanowisk. Ruch Pedagogiczny, 2, 28–47.
Sęk, H. (2000). Wypalenie zawodowe. Przyczyny i zapobieganie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Śliwerski, B. (2010). O (nie-)wymierności pracy nauczyciela, W: R. Kwiecińska, M. J. Szymański (red.), Nauczyciel wobec zróżnicowań społecznych (s. 65–82). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Smylie, M., Denny, J. (1990). Teacher Leadership: Tensions and Ambiguities in Organizational Perspective. Educational Administration Quarterly, 26(3), 235–259, DOI: http://dx.doi.org/10.1177/0013161X90026003003.
Split, J. L., Koomen, H. M. Y., Thijs, J. T. (2011). Teacher Wellbeing: the Importance of Teacher-Student Relationships, Educational Psychology Review, 23, 467–477, DOI: http://dx.doi.org/10.1007/s10648-011-9170-y.
Strutyńska, E. (2014). Mobbing wśród nauczycieli. Zakres i uwarunkowania. Radom: Wydawnictwo Naukowe ITE-PIB.
Szempruch, J. (2013). Pedeutologia. Studium teoretyczno-pragmatyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza “Impuls”.
Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2007). Using Multivariate Statistics (5th ed.). New York: Allyn and Bacon.
Trochim, W. M., Donnelly, J. P. (2006). The Research Methods Knowledge Base (3rd ed.). Cincinnati, OH: Atomic Dog.
Turner, R. H. (1990). Role Change. Annual Review of Sociology, 16, 87–110, DOI: http://dx.doi.org/10.1146/annurev.so.16.080190.000511.
Valli, L., Buese, D. (2007). The Changing Roles of Teachers in Era of High-Stakes Accountability. American Educational Research Journal, 44(3), 519–558, DOI: http://dx.doi.org/10.3102/0002831207306859.
Waller, W. (1932). The Sociology of Teaching. New York: John Wiley.
Wasserman, S., Faust, K. (1994). Social Network Analysis: Methods and Applications. New York: Cambridge University Press.
Witkowski, L. (1997). Hipoteza przewrotu mertonowskiego. Socjologia Wychowania, 13(317), 219–234.
Witkowski, L. (2010). Szkoła i walka o sferę publiczną, W: H.A. Giroux, L. Witkowski (red.), Edukacja i sfera publiczna. Idee i doświadczenia pedagogiki radykalnej (s. 329–336). Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Yao, L. (2008). Didactics of College Teachers. Changsha: Hunan University Press.
Zawadzki, B. (2006). Kwestionariusze osobowości. Strategie i procedura konstruowania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 1931
Number of citations: 0
