Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Klio. CPDPiP

Złotnicy głogowscy, członkowie cechu we Wschowie. Z dziejów gospodarczych i religijnych pogranicza śląsko-wielkopolskiego na przełomie XVII i XVIII wieku
  • Home
  • /
  • Złotnicy głogowscy, członkowie cechu we Wschowie. Z dziejów gospodarczych i religijnych pogranicza śląsko-wielkopolskiego na przełomie XVII i XVIII wieku
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 52 No. 1 (2020) /
  4. Artykuły

Złotnicy głogowscy, członkowie cechu we Wschowie. Z dziejów gospodarczych i religijnych pogranicza śląsko-wielkopolskiego na przełomie XVII i XVIII wieku

Authors

  • Bartłomiej Łyczak https://orcid.org/0000-0002-1128-1376

DOI:

https://doi.org/10.12775/KLIO.2020.003

Keywords

cechy rzemieślnicze, religia i polityka, złotnictwo

Abstract

W epoce nowożytnej złotnictwo stanowiło ważną gałąź rzemiosła w Głogowie, zlokalizowanym w Monarchii Habsburskiej, blisko granicy z Rzeczpospolitą. Mimo dużej liczby mistrzów w mieście nie zdołali oni w ciągu XVII w. zorganizować się w cech. Z tego powodu część złotników postanowiła dołączyć jako członkowie zamiejscowi do założonej w 1676 r. organizacji we Wschowie, leżącej po drugiej stronie granicy. W 1699 r. grupie czterech głogowskich mistrzów wyznania katolickiego udało się zawiązać wspólnie z malarzami i rzeźbiarzami cech na miejscu. Wykorzystując antyprotestancki klimat polityczny państwa rządzonego przez Habsburgów oraz poprzez zastosowanie kruczków prawnych, uniemożliwiono wstęp do organizacji rzemieślnikom niekatolickim. Po potwierdzeniu statutu cechowego przez Leopolda I w 1701 r., protestanccy złotnicy działający w Głogowie zostali uznani za partaczy, a w rezultacie zmuszeni do opuszczenia miasta i przeniesienia swoich warsztatów do innych ośrodków. Los ten spotkał także wszystkich mistrzów, którzy zapisani byli do gildii we Wschowie; wyemigrowali oni do Bytomia Odrzańskiego, Legnicy, Kożuchowa, Świdnicy oraz saksońskiego Halle.

Author Biography

Bartłomiej Łyczak

doktor, historyk sztuki, stopień doktora nauk humanistycznych w zakresie historii uzyskał na podstawie rozprawy Toruński cech rzeźbiarski i snycerka na obszarze jego oddziaływania w latach 1695-1793 opublikowanej w 2018 r.

References

Archiwum Państwowe w Zielonej Górze,

Akta miasta Bytom Odrzański, sygn. 59: Actum Civium Beuthaniensium 1691-1817.

Cech złotników miasta Wschowy, sygn. 1: [Statut cechu złotników z 1676 r.].

Cech złotników miasta Wschowy, sygn. 5: [Księga wpisu mistrzów z lat 1676-1766].

Urząd Księstwa Głogowskiego, sygn. 450: [Wykaz członków cechu złotników, malarzy i rzeźbiarzy oraz osób pracujących poza cechem].

Urząd Księstwa Głogowskiego, sygn. 503: [Uprawianie zawodu przez ewangelickich rzemieślników w Głogowie i ich przynależność do cechów].

J. Blaschke, Geschichte der Stadt Glogau und des Glogauer Landes, Glogau 1913.

E. von Czihak, Die Edelschmiedekunst früherer Zeiten in Preussen, Bd. 2, Westpreussen, Leipzig 1908.

J. Deventer, Gegenreformation in Schlesien. Die habsburgische Rekatholisierungspolitik in Glogau und Schweidnitz 1526-1707, Köln-Weimar-Wien 2003 (Neue Forschungen zur Schlesischen Geschichte, hrsg. von N. Conrads, Bd. 8).

J. A. Hensel, Protestantische Kirchen-Geschichte der Gemeinen in Schlesien, Leipzig und Liegnitz 1768.

S. Herbst, Toruńskie cechy rzemieślnicze. Zarys przeszłości, Toruń 1933.

E. Hintze, Schlesische Goldschmiede, T. 1-2, Breslau 1912-1916.

T. Jaworski, Wojna, pokój i religia a ruchy ludnościowe na polskim pograniczu zachodnim w XVII i na początku XVIII w., Zielona Góra 1998.

J. Kohte, Die Innung der Goldschmiede in Fraustadt, „Historische Monatsblätter für die Provinz Posen”1918, Jg. 19, Nr. 6/9, s. 72-77.

M. Konopnicka-Szatarska, Kontrreformacja w księstwie głogowskim (XVI-XVIII w.), Zielona Góra 2002.

W. Korcz, Z dziejów wschowskich cechów pod koniec XVIII wieku, [w:] Studia z dziejów Ziemi Lubuskiej, Zielona Góra 1971, s. 195-223.

B. Łyczak, Złotnicy we Wschowie w XVII i pierwszej połowie XVIII wieku w świetle dokumentów źródłowych, „Studia Zachodnie” 2018, t. 20, s.

W. Meisel, Związki cechów wielkopolskich z cechami zagranicznymi w XVI-XVIII w., „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 1975, t. 11, z. 2, s. 27-42.

M. Ożóg, Jezuici – część 1. Historia jezuitów w Głogowie, [w:] Zakony i zgromadzenia zakonne na ziemi głogowskiej, red. M.R. Górniak, Głogów 2009, s. 103-109.

V. Schmilewski, Goldschmiede und Zinngießer in Glogau, [w:] Glogau im Wandel der Zeiten, bearb. von W. Bein, J. Schellakowsky, U. Schmilewski, Würzburg 1993, s. 259-261.

G. Wąs, Akty prawne dotyczące wolności religijnych protestantów śląskich i ich znaczenie polityczne dla Śląska, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 2000, t. 55, nr 3, s. 373-405.

Klio. CPDPiP

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2020-04-21

How to Cite

1.
ŁYCZAK, Bartłomiej. Złotnicy głogowscy, członkowie cechu we Wschowie. Z dziejów gospodarczych i religijnych pogranicza śląsko-wielkopolskiego na przełomie XVII i XVIII wieku. Klio. CPDPiP. Online. 21 April 2020. Vol. 52, no. 1, pp. 47-58. [Accessed 7 July 2025]. DOI 10.12775/KLIO.2020.003.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 52 No. 1 (2020)

Section

Artykuły

License

Copyright (c) 2020 Klio. CPDPiP

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 599
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

cechy rzemieślnicze, religia i polityka, złotnictwo
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop