Klio - Czasopismo Poświęcone Dziejom Polski i Powszechnym

Recenzja książki Samuela J. Redmana: A short history of crisis and resilience, New York 2022

Michał Niezabitowski — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Co wiemy, a czego jeszcze nie o dziejach starożytnego Izraela? Dyskusja wokół „Historii Żydów w starożytności; od Thotmesa do Mahometa, Ł. Niesiołowskiego-Spanò i K. Stebnickiej, (Warszawa 2020)

Witold Tyborowski, Piotr Briks — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Artykuł prezentuje krytyczne i polemiczne omówienie książki dwojga badaczy starożytności, w której przedstawiają oni wizję dziejów starożytnego Izraela od początków tego ludu na przełomie epoki brązu i żelaza pod koniec II tys. przed Chr. do końca starożytności (VI/VII w.). W oparciu o liczne źródła i przebogatą literaturę, w której istnieje kilka wyraźnych i bardzo odmiennych opcji co do obrazu dziejów Izraela, Autorzy przedstawiają swoją ich wizję. Rekonstrukcja ta jest oparta na bardzo obszernym i nie zawsze jednoznacznym materiale źródłowym, który badacze interpretują w zgodzie ze swoim zamysłem, co nie zawsze może budzić uznanie. Praca, próbując objąć całe dzieje Izraela na przestrzeni ponad 1500 lat w różnorodnych ich aspektach, historii politycznej, społeczno-gospodarczej oraz religijnej zarówno w pierwszej (od początku do r. 63 przed Chr.) jak i drugiej części (od r. 63 przed Chr. do Mahometa) zawiera dużą liczbę tez i hipotez oraz sama jest poniekąd propozycją całościowego obrazu omawianego zjawiska. Wobec tego nie może ona nie budzić znaków zapytania, czy wprost wątpliwości i takie znajdzie Czytelnik w niniejszym omówieniu. Dotyczą one najważniejszych problemów, takich jak początki struktur politycznych i państwowych Izraela i Judy, powstanie monoteizmu izraelsko-żydowskiego i wreszcie funkcjonowania Żydów w pierwszych wiekach diaspory, po ostatecznej utracie całkowicie samodzielnych struktur społeczno-politycznych.

XXXIV Ogólnopolska Konferencja Historyków Kartografii „Fortyfikacje na dawnych mapach”

Adam Kowalkowski — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

W dniach 13–15 października 2022 r. odbyła się w Toruniu kolejna, XXXIV Ogólnopolska Konferencja Historyków kartografii. Organizatorami spotkania były cztery instytucje: Zespół Historii Kartografii przy Instytucie Historii Nauki PAN, Katedra Historii Wojskowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, Muzeum Twierdzy Toruń oraz Katedra Geomatyki i Kartografii Uniwersytetu Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie. Komitetem Naukowym i Organizacyjnym konferencji kierował płk dr Eugeniusz Sobczyński (UMK), zaś jego członkami byli: dr hab. Maciej Krotofil, prof UMK, dr hab. Dorota Michaluk prof. UMK, dr Mirosław Giętkowski (Muzeum Twierdzy Toruń), dr hab. Beata Konopska, prof. UMCS (UMCS, ZHK przy IHN PAN) i dr hab. Radosław Skrycki, prof. US (US, ZHK przy IHN PAN).

Sprawozdanie z IV Kongresu Badaczy Osiemnastego Wieku „Wiek osiemnasty od kuchni”, Toruń, 14–16 września 2022 r.

Paula Magdalena Wydziałkowska-Stawiska — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Sprawozdanie z IV Kongresu Badaczy Osiemnastego Wieku „Wiek osiemnasty od kuchni”, Toruń, 14–16 września 2022 r.

Sprawozdanie z międzynarodowej konferencji naukowej „Przemiany życia społecznego i gospodarczego ludności w Polsce i krajach sąsiednich w okresie międzywojennym”, Ciechanowiec, 9–10 czerwca 2022 r.

Marlena Brzozowska — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

II Międzynarodowa Konferencja Naukowa z cyklu „Wojsko w przestrzeni miast w XIX i XX wieku”, Grudziądz, 7 października 2022 r.

Milana Sribniak — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Aegean Greek poleis in the face of the Roman wars in the first century BC. War and the economy

Marcin Pawlak — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

First century B.C.E. in the history of Aegean Greece it was an exceptionally gloomy period. Between 88 BC and 31 B.C.E. Rome's first war with Mithridates took place on its lands, and later three Roman civil wars ended here. The article is an attempt to look at these events from a Greek perspective. It shows how the fighting Romans used Greek human, financial and material resources, and what effects it had.

Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska w życiu publicznym Wiecznego Miasta w świetle awiz i gazet drukowanych

Jaroslaw Pietrzak — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

W 1698 r. Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska opuściła Rzeczpospolitą, by udać się w długą drogę do Rzymu, który do 1714 r. stanowił jej rezydencję. Pobyt wdowy po Janie III w Wiecznym Mieście i jej publiczny wizerunek były przedmiotami relacji zwartych w wydawnictwach periodycznych.

W pracy odwołano się do wybranych materiałów źródłowych, aby ukazać niektóre aspekty funkcjonowania polskiej królowej w światowym centrum chrześcijaństwa. W tekście poruszone zostały kolejno sprawy ceremoniału towarzyszącego wjazdowi królowej, kwestia jej rezydencji i statusu w hierarchii społecznej, kontakty z papieżami Innocentym XII i Klemensem XI, kardynałami tworzącymi krąg Kurii Rzymskiej oraz arystokracją.

Generał brygady Albin Jasiński (1880-1940) – zarys biografii

Witold Jarno — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Artykuł opisuje życie i karierę wojskową generała Albina Jasińskiego. Początkowo służył w armii rosyjskiej, a następnie w I Korpusie Polskim w Rosji. Później przybył do kraju, gdzie w listopadzie 1918 r. objął stanowisko dowódcy Łódzkiego Okręgu Wojskowego, a następnie w czerwcu 1919 r. 2 Dywizji Strzelców Wielkopolskich (późniejsza 15 Dywizja Piechoty). W lipcu 1920 r. został Inspektorem Okręgowym Armii Ochotniczej w Lublinie, po czym w następnym miesiącu objął dowództwo 11 Dywizji Piechoty. Dowodził nią przez niemal pięć lat, po czym objął stanowisko dowódcy 25 Dywizji Piechoty. W 1929 r. został przeniesiony w stan spoczynku i został osadnikiem wojskowym w województwie nowogródzkim. Po agresji Związku Radzieckiego na Polskę został aresztowany przez Rosjan i w kwietniu 1940 r. zamordowany w więzieniu NKWD w Mińsku. Za udział w wojnie polsko-rosyjskiej w 1920 roku otrzymał Order Virtuti Militari V klasy.

Komedia Żołnierz i bohater George’a Bernarda Shawa i jej wpływ na kształtowanie obrazu żołnierzy bułgarskich podczas wojen bałkańskich 1912–1913

Dariusz Faszcza — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

W końcu XIX i pierwszej połowie XX w. twórcy kultury niejednokrotnie pełnili funkcję kreatorów opinii o dziejących się wówczas wydarzeniach. Jednym z nich był wybitny brytyjski intelektualista George Bernard Shaw, który w swej twórczości podjął m.in. temat wojen toczonych na Bałkanach. Celem artykułu jest wykazanie związku komedii Shawa Arms and the Man (Żołnierz i bohater) z obrazem żołnierzy bułgarskich podczas wojen bałkańskich 1912 i 1913 r. funkcjonującym w przekazie prasowym z epoki. Został w nim także poruszony wątek oddania realiów wojny oraz bohaterstwa oficerów i żołnierzy na polu walki.

Rumuńska koncepcja bezpieczeństwa środkowoeuropejskiego z 1920 r. w ocenie dyplomacji polskiej (w świetle dokumentów z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce)

Łukasz Drzewiecki — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Celem artykułu jest przeanalizowanie stanowiska dyplomacji polskiej wobec polityki prowadzonej w drugiej połowie 1920 r. przez rumuńskiego ministra spraw zagranicznych Take Ionescu. Różniła się ona od pomysłów Edvarda Beneša, pomysłodawcy Małej Ententy. Autor zwrócił uwagę na poglądy poszczególnych dyplomatów na temat Małej Ententy oraz stosunków polsko-rumuńskich. Przeprowadzona analiza pozwoliła na odpowiedź na pytanie, które podejście do nowych układów w Europie Środkowej okazało się najbardziej realistyczne. Bazę źródłową stanowią dokumenty z Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce, dotąd prawie w ogóle niewykorzystane przez historyków piszących o genezie Małej Ententy.

Pułapka szkolnej oczywistości. Kultura jedzenia w polskiej edukacji historycznej po 1945 r.

Danuta Konieczka-Śliwińska, Stanisław Roszak — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

Artykuł przedstawia problem odzwierciedlenia przemian politycznych i ideologicznych w Polsce po 1945 roku na kartach podręczników szkolnych do nauczania historii. Ukazuje w szczególności zmiany w podejściu do tematyki kultury jedzenia w kolejnych okresach, kiedy wprowadzano reformy systemu edukacyjnego – w okresie komunizmu w latach 1945-1989 oraz po 1989. Bazując na aktach normatywnych, takich jak programy nauczania i podstawy programowe publikowane przez ministerstwo zarządzające oświatą w Polsce, odnosząc się do ustaleń historiografii, a także uwzględniając tendencje wypracowane przez dydaktykę ogólną i dydaktykę historii, zwraca uwagę na dobór treści kształcenia w szkolnych podręcznikach historii, dokonujący się pod wpływem różnorodnych czynników.

Świadomość historyczna Polaków pod względem elementarnej wiedzy oraz dumy i wstydu – wyniki badania sondażowego.

Mikołaj Piotrowski — Wed, 15 Feb 2023 00:00:00 +0100

We wrześniu 2021 roku ABR SESTA Sp. z o.o. na zlecenie Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przeprowadziła sondażowe badanie świadomości historycznej Polaków na liczącej 1001 osób, reprezentatywnej próbie kwotowej. Jego wyniki pod względem elementarnej wiedzy – sprawdzonej dziewiętnastoma pytaniami – pozostawiają wiele do życzenia. Niepokojący jest także poziom dumy i wstydu zmierzony w szesnastu kategoriach, hipotetycznie uwikłanych w bieżącą debatę publiczną, politykę historyczną, czy też wojnę informacyjną.