Kształtowanie kompetencji życiowych w wyniku wzajemnych relacji między rodzeństwem z dużą różnicą wieku z perspektywy młodszych sióstr i braci

Abstrakt

Celem badań było poznanie kompetencji (umiejętności) życiowych kształtowanych w wyniku relacji młodszych sióstr i braci z ich starszym rodzeństwem. Badania prowadzone były w nurcie konstruktywistycznym. Wykorzystano metodę wywiadu jakościowego. W drodze analizy wyłoniono kompetencje życiowe nabywane przez narratorki i narratorów w wyniku dorastania z rodzeństwem o dużej różnicy wieku (co najmniej 10 lat). Niniejsze kompetencje podzielono na dwie kategorie: aspekt społeczny oraz aspekt wychowawczo-edukacyjny, które wzajemnie się przenikają. Na aspekt społeczny składają się: wspólne życie i doświadczenia jako czynnik kształtujący kompetencje, decyzyjność w komunikacji, a także utrzymywanie kontaktu. Natomiast w drugiej kategorii wyróżniono: postrzeganie relacji związanej z dużą różnicą wieku oraz starsze rodzeństwo w roli autorytetu i edukatora dla młodszych sióstr i braci. Prowadzone badania wykazały, że wraz z upływem czasu i w zależności od okresu w życiu relacje między rodzeństwem ulegają zmianie (czasem się zacieśniają a czasem rozluźniają). Więź między nimi polega na obustronnym czerpaniu korzyści i wzajemnym kształtowaniu kompetencji. Wspólne dorastanie uczy życia z innymi w społeczeństwie. Z badań wynika, że starsze rodzeństwo częściowo odciąża rodziców w wychowywaniu młodszych sióstr i braci. Niekiedy nawet w dorosłości starsze rodzeństwo pełni rolę opiekuna.