Sybille Krämer, Poznanie symboliczne u Leibniza – komentarz tłumacza
DOI:
https://doi.org/10.12775/szhf.2024.019Słowa kluczowe
Sybille Krämer, Gottfried Wilhelm Leibniz, Antoine Arnauld, znak, wyrażenie, logika, ontologia, formalizacja, techniki kulturowe, obrazowość pismaAbstrakt
Artykuł jest zwięzłym wprowadzeniem do polskiego przekładu Poznania symbolicznego u Leibniza autorstwa Sybille Krämer. Umiejscawiam argumentację autorki w kontekście zarówno jej badań nad ideą formalizacji, jak też w ramach szerszej dyskusji w badaniach nad Leibnizem, dotyczącej statusu znaków i symbolicznej reprezentacji w filozofii i logice autora Monadologii. Następnie omawiam analizę pojęcia expressio (wyrażenie) przeprowadzoną przez Krämer. Jej perspektywa pozwala na lepsze zrozumienie trudności, na jakie Leibniz natrafił w swojej dyskusji z Antoine’em Arnauldem. Argumentuję, że analiza przeprowadzona przez autorkę nie przypisuje mocnych ontologicznych założeń Leibnizjańskiemu rozumieniu pojęcia wyrażenia, w przeciwieństwie do tego, co można zauważyć w polskiej recepcji myśli filozofa. Na koniec zwracam uwagę na znaczenie badań Krämer nad myślą Leibniza dla późniejszego rozwoju pojęć technik kulturowych oraz obrazowości pisma.
Bibliografia
Arnauld Antoine, Pierre Nicole. 1958. Logika, czyli sztuka myślenia, przeł. Seweryna Romahnowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Burkhardt Hans. 1980. Logik und Semiotik in der Philosophie von Leibniz. München: Philosophia Verlag.
Cassirer Ernst. 2018. Filozofia form symbolicznych. Część pierwsza: Język, przeł. Przemysław Parszutowicz. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.
Cichowicz Stanisław. 1998. „Wstęp. Wyraz, zdarzenie, siła”. W: Gottfried Wilhelm Leibniz, Korespondencja z Antoine’em Arnauldem, przeł. Stanisław Cichowicz, Jerzy Kopania, VII–LV. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Elzenberg Henryk. 1995. „Podstawy metafizyki Leibniza”. W: Henryk Elzenberg, Z historii filozofii, oprac. Michał Woroniecki, 15–93. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Gordon Mieczysław. 1974. Leibniz. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Hermes Hans, Friedrich Kambartel, Joachim Ritter. 1969. „Vorrede der Herausgeber”. W: Heinrich Scholz, Mathesis Universalis. Abhandlungen zur Philosophie als strengen Wissenschaft, red. Hans Hermes, Friedrich Kambartel, Joachim Ritter, 7–23. Basel–Stuttgart: Schwabe & Co. Verlag.
Krämer Sybille. 1988. Symbolische Maschinen. Die Idee der Formalisierung in geschichtlichen Abriß. Darmstadt: Wissenschaftliche Buchgesellschaft.
Krämer Sybille. 1991. Berechenbare Vernunft: Kalkül und Rationalismus im 17. Jahrhundert. Berlin–New York: De Gruyter.
Krämer Sybille. 2003. „»Schriftbildlichkeit« oder: Über eine (fast) vergessene Dimension der Schrift”. W: Bild, Schrift, Zahl, red. Sybille Krämer, Horst Bredekamp, 157–176. München: Wilhelm Fink Verlag.
Krämer Sybille, Horst Bredekamp. 2003. „Kultur, Technik, Kulturtechnik: Wider die Diskursivierung der Kultur”. W: Bild, Schrift, Zahl, red. Sybille Krämer, Horst Bredekamp, 11–22. München: Wilhelm Fink Verlag.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 1974. „Rozmyślania nad poznaniem, prawdą oraz ideami”. W: Mieczysław Gordon, Leibniz, 236–241. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Leibniz Gottfried Wilhelm. 1998. Korespondencja z Antoine’em Arnauldem, przeł. Stanisław Cichowicz, Jerzy Kopania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Mates Benson. 1986. The Philosophy of Leibniz. Metaphysics and Language. New York–Oxford: Oxford University Press.
Poser Hans. 2016. „Zeichentheorie und natürliche Sprache bei Leibniz”. W: Hans Poser, Leibniz’ Philosophie. Über die Einheit von Metaphysik und Wissenschaft, red. Wenchao Li, 115–134. Hamburg: Felix Meiner Verlag.
Scholz Heinrich. 1969. „Leibniz und die mathematische Grundlagenforschung”. W: Heinrich Scholz, Mathesis Universalis. Abhandlungen zur Philosophie als strengen Wissenschaft, red. Hans Hermes, Friedrich Kambartel, Joachim Ritter, 128-151. Basel–Stuttgart: Schwabe & Co. Verlag.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 41
Liczba cytowań: 0