Studia Iuridica Toruniensia
Polacy wpisani na volkslistę a obowiązek służby w Wehrmachcie w świetle wyroków Sądu Specjalnego w Toruniu
DOI: http://dx.doi.org/10.12775/SIT.2018.031
Abstrakt
Polacy, którzy zamieszkiwali w północnej części pokonanej we wrześniu 1939 r. Polski, byli przez niemieckie władze przymusowo poddawani germanizacji poprzez wpisywanie ich na niemiecką listę narodowościową i wbrew swej woli wcielani do niemieckiego wojska. Jakiekolwiek próby uniknięcia powołania do Wehrmachtu także przez tych, którzy nie mieli obywatelstwa III Rzeszy, były karane jako usiłowanie popełnienia zbrodni osłabiania mocy obronnej niemieckiego państwa. W okrutnym karaniu opornych Polaków miał swój udział niemiecki Sąd Specjalny w Toruniu, który wezwanego do służby wojskowej Polaka skazał m.in. na karę śmierci za to, że ten, nie chcąc opuścić swej niemieckiej żony, obciął sobie palce jednej ręki. Sąd Najwyższy Rzeszy sformułował zasadę, że Polacy, którzy otrzymają powołanie do wojska, choćby nie mieli niemieckiego obywatelstwa, mają być karani. Polacy wezwani do służby w Wehrmachcie znaleźli się w sytuacji bez wyjścia. Mogli zginąć na froncie albo w niemieckim więzieniu lub obozie koncentracyjnym. Dlatego ci, którzy zostali przymusowo wcieleni do Wehrmachtu, często dezerterowali, za co także groziła im kara śmierci.
Słowa kluczowe
Pełny tekst:
PDFBibliografia
Bauer F., Die Humanität der Rechtsordnung. Ausgewählte Schriften, Frankfurt/ Main 1998.
Borodziej W., Lemberg H. (red.), Niemcy w Polsce 1945–1950. Wybór dokumentów, T. I, Warszawa 2000.
Cyprian T., Sawicki J., Siedem wyroków Najwyższego Trybunału Narodowego, Poznań 1962.
Dalcke A., Strafrecht und Strafverfahren, Berlin–München 1940.
Dunin-Wąsowicz K., Obóz koncentracyjny Stutthof, Gdańsk 1970.
Epstein C., Wzorcowy nazista. Arthur Greiser i okupacja Kraju Warty, przeł. J. Włodarczyk, Wrocław 2010.
Gilbert G.M., Dziennik norymberski, przeł. T. Łuczak, Warszawa 2012.
Kochanowski J., Losy Niemców w Polsce Centralnej w latach 1945–1950, w: Niemcy w Polsce 1945–950. Wybór dokumentów, red. W. Borodziej, H. Lemberg, T. II, Warszawa 2000.
Kopka B., Niemcy i Polacy w obozach pracy administrowanych przez resort bezpieczeństwa publicznego w Polsce 1945–1954: terror i praca, w: Władze komunistyczne wobec ludności niemieckiej w Polsce w latach 1945–1989, red. A. Dziurok, P. Malajczyk, S. Rosenbaum, Warszawa 2016.
Kulesza W., Crimen laesae iustitiae. Odpowiedzialność karna sędziów i prokuratorów za zbrodnie sądowe według prawa norymberskiego, niemieckiego, austriackiego i polskiego, Łódź 2013.
Kulesza W., Polska godność narodowa w świetle prawa karnego, „Czasopismo Prawno-Historyczne” 2018, t. LXX, z. 1.
Kulesza W., Przedmowa do polskiego wydania, w: H. Langbein, Auschwitz przed sądem. Proces we Frankfurcie nad Menem 1963–1965. Dokumentacja,
Wrocław–Warszawa–Oświęcim 2011.
Kulesza W., Sąd Specjalny (Sondergericht) w Łodzi, w: Gmach i jego tajemnice. Sąd Okręgowy w Łodzi 1917–2017, Łódź 2017.
Kulesza W., Völkermord vor Gericht in Polen. NS-Verbrechen im Reichsgau Danzig-Westpreußen im Lichte des Strafprozesses gegen Richard Hildebrandt,
w: Kriegsverbrechen, NS-Gewaltverbrechen und die europäische Strafjustiz von Nürnberg bis Den Haag, Hrsg. H. Halbrainer, C. Kuretsidis-Haider, Graz 2007.
Kulesza W., Wysiedlenia z Kraju Warty (Warthegau) w świetle procesu Gauleitera Artura Greisera, w: Ludność cywilna w Łódzkich obozach przesiedleńczych, red. J. Żelazko, Łódź 2010.
Podgóreczny M., Albert Forster. Gauleiter i oskarżony, Gdańsk 1977.
Proces Artura Greisera przed Najwyższym Trybunałem Narodowym, Główna Komisja Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, Warszawa 1946.
Przybyszewski K., Z działalności hitlerowskiego Sądu Specjalnego (Sondergericht) w Toruniu 1942–1943, „Rocznik Toruński”, T. 2, Toruń 1967.
Ritter E., Justiz und innere Verwaltung, w: Enzyklopädie des Nationalsozialismus, München 1998.
Sagenschneider M., 50 Klassiker Prozesse, Hildesheim 2005.
Schenk D., Albert Forster gdański namiestnik Hitlera, przeł. W. Tycner, J. Tycner, Gdańsk 2002.
Schlüter H., „…für die Menschlichkeit im Strafmaß bekannt…”. Das Sondergericht Litzmannstadt und sein Vorsitzender Richter, „Juristische Zeitgeschichte NRW“, Band 14, Recklinghausen 2007.
Wardzyńska M., Wysiedlenia z okupowanych ziem polskich włączonych do III Rzeszy w latach 1939–1945, Warszawa 2017.
Waszczyński J., Z działalności hitlerowskiego Sądu Specjalnego w Łodzi w Łodzi (1939–1945), „Biuletyn Głównej Komisji Badania Zbrodni Hitlerowskich w Polsce” 1972, t. XXIV.
ISSN 1689-5258 (print)
ISSN 2391-7873 (online)