Od sporu o dwie etyki ku etyce niekonsensualnej
DOI:
https://doi.org/10.12775/RA.2015.003Słowa kluczowe
etyka, obiektywizm, subiektywizm, autentyczność, rozumienie, niekonsensualnośćAbstrakt
Artykuł nawiązuje do dwóch bardzo wyrazistych i trwałych kulturowo koncepcji etycznych, pozostających względem siebie w wyraźnej opozycji. Są to: paradygmat etyki tradycyjnej i etyki autentyczności. Pierwszy, mający swe źródła w racjonalistycznej tradycji starożytnej (Arystoteles) i chrześcijańskiej koncepcji moralnej (Tomasz z Akwinu), określa sposób istnienia wartości jako uniwersalny (obiektywny), drugi natomiast, mający swe źródła w indywidualizmie ekspresywistycznym, określa sposób istnienia wartości jako indywidualny (subiektywny). W artykule sugeruje się wyjście poza spór: „albo etyka tradycyjna, albo etyka autentyczności” i proponuje dla praktyki wychowania etykę niekonsensualną opartą na kategorii rozumienia. Etyka niekonsensualna jest etyką dialogu w działaniu społecznym jako uniwersalizacja interakcji życia codziennego w podmiotowym standardzie waluacji. Oznacza to, że człowiek sam wyznacza swoją podmiotowość poprzedzoną refleksją i operacjami własnego rozumu i uzasadnia stabilność swoich podmiotowych racji za pośrednictwem drugiego człowieka.Bibliografia
Ablewicz K. (2010), Hermeneutyka i fenomenologia a pedagogika, [w:] S. Palka (red.), Podstawy metodologii badań w pedagogice, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk, s. 103–123.
Ablewicz K. (2003), Teoretyczne i metodologiczne podstawy pedagogiki antropologicznej. Studium sytuacji wychowawczej, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.
Kaczmarek A. (2011), Nowoczesna autentyczność. Charles Taylor wobec dylematów współczesności, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań.
Milerski B. (1998), Religia a szkoła. Status edukacji religijnej w szkole w ujęciu ewangelickim, Wydawnictwo Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej, Warszawa.
Nietzsche F. (2001), Zapiski o nihilizmie (z lat 1885–1889), tłum. G. Sowiński, [w:] G. Sowiński (red.), Wokół nihilizmu, Wydawnictwo „A”, Kraków.
Obuchowski K. (1993), Człowiek intencjonalny, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Schütz A. (2008), O wielości światów. Szkice z socjologii fenomenologicznej, Zakład Wydawniczy „Nomos”, Kraków.
Schütz A. (1984), Potoczna i naukowa interpretacja ludzkiego działania, [w:] E. Mokrzycki (red.), Kryzys i schizma. Autentyczne tendencje w socjologii współczesnej, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa.
Sośnicki K. (1964), Istota i cele wychowania, „Nasza Księgarnia”, Warszawa.
Sośnicki K., Zagadnienie najogólniejszych zasad wychowania, „Ruch Pedagogiczny” 1969, 6.
Taylor C., Etyka autentyczności, tłum. A. Pawelec, Wydawnictwo „Znak” 2002, Kraków.
Żardecka-Nowak M., Autentyczność zawiedzionych nadziei, czyli o wygasaniu pewnego moralnego ideału w ponowoczesnym społeczeństwie masowym, „Logos i Ethos” 2012, nr 1 (32), s. 81–104.
Żywczok A. (2011), Ku afirmacji życia. Pedagogiczne podstawy pomyślnej egzystencji, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 535
Liczba cytowań: 0
