Od sporu o dwie etyki ku etyce niekonsensualnej

Abstract

Artykuł nawiązuje do dwóch bardzo wyrazistych i trwałych kulturowo koncepcji etycznych, pozostających względem siebie w wyraźnej opozycji. Są to: paradygmat etyki tradycyjnej i etyki autentyczności. Pierwszy, mający swe źródła w racjonalistycznej tradycji starożytnej (Arystoteles) i chrześcijańskiej koncepcji moralnej (Tomasz z Akwinu), określa sposób istnienia wartości jako uniwersalny (obiektywny), drugi natomiast, mający swe źródła w indywidualizmie ekspresywistycznym, określa sposób istnienia wartości jako indywidualny (subiektywny). W artykule sugeruje się wyjście poza spór: „albo etyka tradycyjna, albo etyka autentyczności” i proponuje dla praktyki wychowania etykę niekonsensualną opartą na kategorii rozumienia. Etyka niekonsensualna jest etyką dialogu w działaniu społecznym jako uniwersalizacja interakcji życia codziennego w podmiotowym standardzie waluacji. Oznacza to, że człowiek sam wyznacza swoją podmiotowość poprzedzoną refleksją i operacjami własnego rozumu i uzasadnia stabilność swoich podmiotowych racji za pośrednictwem drugiego człowieka.