Cheders and Melameds in the Memories of Young Jews from the Inter-War Period
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2017.032Keywords
cheder, melamed, diaries, inter-war periodAbstract
The article attempts to create a collective portrait of cheders and teachers working in them (melameds) during the inter-war period. Education in cheders was an extremely important stage of development for Jewish boys. It determined their further educational and professional careers and prepared them for full participation in Jewish communities. These issues are analysed based on the works of historians and diaries using the method of exemplification. The analysis includes autobiographies of young Polish Jews from the inter-war period from the collections of the YIVO Institute for Jewish Research in New York. The article also tries to show the process of changes within religious education, the main reasons for attacks at traditional schools and attempts to reform them. The image of cheders conveyed in diaries is part of this critical trend, but it is not homogeneous. Definitely more positive accounts can be found in the diaries of young Jews who attended reformed cheders.
References
Borzymińska, Zofia. Szkolnictwo żydowskie w Warszawie 1831–1870. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny – Instytut Naukowo-Badawczy, 1994.
Cała, Alina. Ostatnie pokolenie. Autobiografie polskiej młodzieży żydowskiej okresu międzywojennego ze zbiorów YIVO Institute for Jewish Research w Nowym Jorku. Warszawa: "Sic!", 2003.
„Chedery w Polsce według ankiety Cekabe (Centrali Kas Bezprocentowych) z 1935 r.”. W: Dzieje Żydów w Polsce. 1918–1939. Wybór tekstów źródłowych, red. Żebrowski Rafał, 111. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1993.
Chmielewski, Samuel. „Stan szkolnictwa wśród Żydów w Polsce”. Sprawy Narodowościowe 1–2 (1937): 32–74.
Cukras-Stelągowska, Joanna. „Biograficzna wspólnota wspomnień «Ostatniego pokolenia» – młodzież żydowska wobec dylematów tożsamościowych”. Paedagogia Christiana 32 (2014): 185–202.
Cukras-Stelągowska, Joanna. „Od chederu do jesziwy w polskiej diasporze – dwustopniowy system żydowskiego szkolnictwa religijnego i jego współczesne transformacje”. Paedagogia Christiana 23 (2009): 121–135.
Cukras-Stelągowska, Joanna. „Upbringing Styles In an Orthodox Jewish Family In the Interwar Period. Autobiographical Contexts”. Studienreihe der Polnischen Historischen Mission 2 (2015): 149–168.
Daniłowicz, Barbara. „Jutrzenka – tygodnik dla Izraelitów”. W: Studia o szkolnictwie i oświacie mniejszości narodowych w XIX i XX wieku, red. Stefania Walasek, 23–62. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.
Giza, Anna. „Biografia jako fakt empiryczny i jako kategoria teoretyczna”. W: Metoda biograficzna w socjologii, red. Jan Włodarek, Marek Ziółkowski, 39–54. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1990.
Hellwig, Jan. „Edukacja młodzieży żydowskiej w XIX w. w Poznaniu”. W: Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie polskiej w latach 1700–1939, red. Aleksandra Bilewicz, Stefania Walasek, 117–122. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.
Hertzberg, Arthur, Aron Hirt-Manheimer. Żydzi. Istota i charakter narodu. Warszawa: Mada, 2001.
Hoffman, Zygmunt. „Od chederu do jesziwy”. Kalendarz Żydowski (1985/86): 84.
Jagodzińska, Agnieszka, Marcin Wodziński. Izraelita, 1866–1915. Wybór źródeł. Kraków: Wydawnictwo Austeria, 2015.
Kijek, Kamil. Dzieci modernizmu. Świadomość, kultura i socjalizacja polityczna młodzieży żydowskiej w II Rzeczypospolitej. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2017.
„Księga Pamięci Włodawy i Okolic”. http://muzeumwlodawa.pl/index.php/wystawy-stale/361-w-pokoju-melameda (dostęp: 30.11.2017).
Lilientalowa, Regina. Dziecko żydowskie. Warszawa: Stowarzyszenie Midrasz, 2007.
Lisek, Joanna. „Sara Szenirer – Matka Bejs Jakow”. Cwiszn 2/3 (2014): 67.
Mauersberg, Stanisław. Szkolnictwo powszechne dla mniejszości narodowych w Polsce w latach 1918–1939. Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1968.
Mendelsohn, Szlomo. Nowa szkoła żydowska, czem jest i do czego dąży. Warszawa: Wydawnictwo Szkoła i Życie, 1924.
Papierowski, Andrzej Jerzy. „Żydowskie szkolnictwo religijne na przykładzie działalności prywatnej ortodoksyjnej szkoły Isoda Tora (Podstawy Tory) w Płocku (1921–1939)”. Notatki Płockie 4 (2012): 27–37.
Renz, Regina. „Wychowanie w rodzinie żydowskiej w Polsce międzywojennej”. W: Rola mniejszości narodowych w kulturze i oświacie polskiej w latach 1700–1939, red. Aleksandra Bilewicz, Stefania Walasek, 245–254. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1998.
Shandler, Jeffrey. Awakening Lives. Autobiographies of Jewish Youth in Poland before Holocaust. New Haven: Yale University Press, 2002.
Szczepański, Jan. Odmiany czasu teraźniejszego. Warszawa: Książka i Wiedza, 1973.
Szczerbiński, Waldemar. „Charakterystyka kultury żydowskiej w Izraelu i przejawy jej sekularyzacji”. Teologia i Człowiek 27 (2014): 79–107.
Webber, Jonathan. „Współczesne tożsamości żydowskie”. W: Sytuacja mniejszościowa i tożsamość, red. Zdzisław Mach, Andrzej Paluch, 144–150. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 1992.
Winiarz, Adam. „Sprawa rządowego szkolnictwa elementarnego dla dzieci żydowskich w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (1807–1831)”. W: Studia o szkolnictwie i oświacie mniejszości narodowych w XIX i XX wieku, red. Stefania Walasek, 7–22. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 1994.
Żebrowski, Rafał. „Polski Słownik Judaistyczny”. http://www.jhi.pl/psj/ (dostęp: 15.11.2017).
Żebrowski, Rafał. Dzieje Żydów w Polsce. 1918–1939. Wybór tekstów źródłowych. Warszawa: Żydowski Instytut Historyczny, 1993.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 840
Number of citations: 0