Vacuum Genesis oraz spontaniczne powstanie wszechświata z niczego a klasyczna koncepcja przyczynowości oraz stworzenia ex nihilo

Abstract

Artykuł podejmuje kwestię filozoficznych i teologicznych refleksji inspirowanych modelem kosmologicznym powstania wszechświata z próżni kwantowej w zjawisku tunelowym oraz modelem Hartle’a-Hawkinga. W kontekście tezy o możliwości kosmogenezy ex nihilo bez udziału Boga stworzyciela, przedmiotem analizy staje się ontologiczny status nicości oraz praw przyrody we wspomnianych modelach. Po wskazaniu na fakt, iż nie mamy w nich do czynienia z nicością absolutną w znaczeniu filozoficznym (metafizycznym), główne tezy obu modeli oraz oparte na nich wnioski filozoficzno-teologiczne zostają poddane interpretacji w świetle klasycznych kategorii możności i aktu, elementów klasycznej teologii stworzenia oraz klasyfikacji nauk ze względu na poziom abstrakcji w ujęciu Tomasza z Akwinu. Zwracając uwagę na fakt przekroczenia przez niektorych kosmologów granic metodologii dziedziny nauki, którą się zajmują, warto podkreślić rolę i doniosłość ich badań w głębszym rozumieniu filozoficznych aspektów początków wszechświata, zwłaszcza roli możności w pierwszych momentach jego ewolucji.