A map for the nation. The role, content, and significance of the Karta dawnej Polski [Map of Old Poland] (1859)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2025.04Keywords
Karta dawnej Polski, Great Emigration, Wojciech Chrzanowski, Adam Jerzy Czartoryski, Władysław Zamoyski, history of cartography, digital scholarly source editionAbstract
The article discusses the Karta dawnej Polski [Map of Old Poland], a map at a scale of 1:300,000 created in Paris between 1833 and 1859. It was compiled by Wojciech Chrzanowski, Feliks Wrotnowski, Teofil Zabłocki, and others, with Adam Jerzy Czartoryski serving as the leading financier. Initially intended for military purposes, the map eventually became a part of Poland’s national heritage preserved in the Polish Library in Paris. The article analyses the map’s content, including its depiction of places, buildings, roads, railways, borders, and geographical features. It also explores the map’s significance to Polish emigrants in the nineteenth century and its influence on subsequent cartographic work and historical research.
References
Źródła
Chrzanowski W., Wrotnowski F., Karta dawnéj Polski z przyległemi okolicami krajów sąsiednich według nowszych materyałów na 1:300000, Paryż 1859, BN, sygn. ZZK 20 749
Opracowania
Edney M.H., Cartography. The Ideal and Its History, Chicago–London 2019
Epsztein T., Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich – zarys historii dzieła, w: Od „Słownika geograficznego Królestwa polskiego” do map topograficznych Wojskowego Instytutu Geograficznego, red. T. Epsztein, Warszawa 2021, s. 106–110
Handelsman M., Czartoryski Adam Jerzy, w: PSB, t. 4, Kraków 1938, s. 257–269
Harley J.B., Deconstructing the Map, „Cartographica. The International Journal for Geographic Information and Geovisualization”, 26, 1989, nr 2, s. 1–20
Jenny B., Hurni L., Studying Cartographic Heritage. Analysis and Visualization of geometric Distortions, „Computers & Graphics”, 35, 2011, nr 2, s. 402–411
Król D., Najważniejsze dzieło kartograficzne Wielkiej Emigracji. Zarys historii tzw. Mapy Chrzanowskiego, w: Variae studia historica, t. 1, red. K. Wójcik, D. Król, Łódź 2024, s. 59–74
Nowak J., Władysław Zamoyski. O sprawę polską w Europie (1848–1868), Poznań 2002
Olszewicz B., Polska kartografia wojskowa (zarys historyczny), Warszawa 1921
Paćko T., Trzebiński W., Wieloarkuszowe mapy topograficzne ziem polskich 1576–1870, Centralny Katalog Zbiorów Kartograficznych w Polsce, t. 5, Wrocław–Warszawa–Kraków 1983
Panecki T., Digital Methods in Cartographic Source Editing, „Digital Scholarship in the Humanities”, 36, 2021, nr 3, s. 682–697
Panecki T., Duży W., A Paradoxical Map: Edward Raczyński’s 1807–1812 Map of Greater Poland, „Imago Mundi”, 74, 2023, nr 2, s. 217–240
Pawłowski B., Chrzanowski Wojciech, w: PSB, t. 3, Kraków 1937, s. 463–467
Pezda J., Historia Biblioteki Polskiej w Paryżu w latach 1838–1893, Kraków 2013
Pezda J., Ludzie i pieniądze. Finanse w działalności księcia Adama Jerzego Czartoryskiego i jego obozu na emigracji w latach 1831–1848, Kraków 2003
Pugacewicz I., Biblioteka Towarzystwa Pomocy Naukowej w Paryżu w świetle korespondencji i protokołów a proces kształtowania się potrzeb czytelniczych Wielkiej Emigracji, „Rozprawy z Dziejów Oświaty”, 57, 2020, s. 175–195
Rederowa D., Polski emigracyjny ośrodek naukowy we Francji w latach 1831–1872, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972
Rutkowski H., Znaczenie wybranych map z XIX wieku dla badań dawnej Polski, w: Kartografia Królestwa Polskiego 1815–1915, red. J. Ostrowski, L. Szaniawska, Z Dziejów Kartografii, t. 10, Warszawa 2000, s. 216–226
Siwicka D., Mapy romantyków, Warszawa 2018
Skrycki R., O powstaniu tak zwanej Mapy Chrzanowskiego w świetle listu Generała z 28 września 1844 roku, „Polski Przegląd Kartograficzny”, 35, 2003, nr 4, s. 280–281
Szczęsnowicz K.J., Działalność gen. Wojciecha Chrzanowskiego na polu kartografii, „Studia i Materiały do Historii Wojskowości”, 31, 1988, s. 109–126
Wolski J., Kartografia topograficzna Bojkowszczyzny Zachodniej (1772–1939), w: Bojkowszczyzna Zachodnia – wczoraj, dziś i jutro, t. 1, red. J. Wolski, Warszawa 2016, s. 107–174
Zajac O., The Map as a Political Manifesto. The Case of “Karta dawnej Polski” and Hôtel Lambert’s Concepts of the Polish State and Nation, „Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung”, 69, 2020, nr 3, s. 327–354
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 17
Number of citations: 0
