Genealogia rodu Sanguszków księcia Symeona Samuela Sanguszki
DOI:
https://doi.org/10.12775/SZ.2018.07Słowa kluczowe
genealogia, świadomość genealogiczna, staropolskie piśmiennictwo historyczne, pamięć zbiorowa, tożsamość rodów szlacheckich, kultura rodów szlacheckich, Sanguszkowie, Rzeczpospolita Obojga Narodów, genealogy, genealogical awarenessAbstrakt
Genealogy of the Sanguszko Family by Prince Symeon Samuel Sanguszko
A genealogy of the Sanguszko Family produced by Symeon Samuel Sanguszko (died 1638) is a short historical text presenting the history of the Sanguszkos in genealogical order: starting with the progenitor, it contains biographic notes of successive members of the family according to family branches. The genealogy made by a member of the family is a record of knowledge of a magnate about his own family, making it a valuable source for research into collective memory and historical culture of magnates of the Polish-Lithuanian Commonwealth of those times. The work is known in three versions: the original and two its eighteenth-century copies. The analysis contains the filiation of known and established manuscript texts, time of their creation, their purpose, and their later archival and library history. Next, the sources of information of the author are established and based on this the historian’s craft of the author and the memory culture of his family are discussed. The genealogy was based on historical writings, mainly Maciej Stryjkowski’s chronicle, which was used for the reconstruction of the oldest history of the family, and the collective memory of the family, i.e. the knowledge passed down from generation to generation within the family, used to reconstruct the later history. A thorough analysis of the genealogy information revealed that some parts of the work were invented by the author to fill in the gaps between the part reconstructed on the basis of chronicles and that on the basis of family memory (“floating gap”). And finally, the importance of the genealogy for the Sanguszko Family’s identity and old-Polish knowledge of genealogy is presented. It turned out that the genealogy had a great impact both on the Sanguszko’s identity and the old-Polish genealogical studies, as it gave rise and strengthened the – untrue – conviction among both the family members and old-Polish historians that the Sanguszkos descended from Liubartas son of Gediminas. The annex contains a critical edition of the genealogy text, reconstructed on the basis of three old-Polish manuscripts and a nineteenth-century transcription of the original manuscript.
Bibliografia
Źródła
Bielski J., Kronika polska Marcina Bielskiego nowo przez Joachima Bielskiego syna jego wydana, Kraków 1597
Dygoń T., Przemiana koni poszosnych pod lektykę […] Symeona Samuela Lubartowicza Sanguszka, [Wilno] 1639
Głuchowski J., Philosophia universa honori et gloriae immortali […] Casimiri Iosephi Antonii Sanguszko, Warszawa 1689
Hączel Mokrski A., Pogonia żałobna […] Symeona Samuela Lubartowicza Sanguszka, Wilno 1639
Katalog rękopisów archiwum XX. Sanguszków w Sławucie, oprac. B. Gorczak, Sławuta 1902
Kojałowicz-Wijuk W., Herbarz rycerstwa W. X. Litewskiego tak zwany Compendium czyli o klejnotach albo herbach których familie stanu rycerskiego w prowincyach Wielkiego Xięstwa Litewskiego zażywają, wyd. F. Piekosiński, Herold Polski, Kraków 1897
Kojałowicz-Wijuk W., Herbarz szlachty Wielkiego Księstwa Litewskiego zwany Nomenclator, wyd. F. Piekosiński, Herold Polski, Kraków 1905
Korespondencja Józefa Andrzeja Załuskiego 1724–1736, oprac. B.S. Kupść, K. Muszyńska, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967
Niesiecki K., Herbarz polski, t. 8, wyd. J.N. Bobrowicz, Lipsk 1841
Okolski S., Orbis Polonus, t. 1–3, Kraków 1641–1645
Paprocki B., Gniazdo cnoty, skąd herby rycerstwa sławnego Królestwa Polskiego, Wielkiego Księstwa Litewskiego, Kraków 1578
Paprocki B., Herby rycerstwa polskiego, wyd. K.J. Turowski, Kraków 1858
Stryjkowski M., Która przedtym nigdy świata nie widziała kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiej Rusi kijowskiej, moskiewskiej, siewierskiej, wołyńskiej, podolskiej, podgorskiej, podlaskiej etc., Królewiec 1582 (nowe wyd.: Kronika polska, litewska, żmódzka i wszystkiej Rusi Macieja Stryjkowskiego, t. 1–2, Warszawa 1846)
Susza J., Phoenix redivivus albo obraz starożytny chełmski Panny Matki Przenaświętszej, Zamość 1646
Testamenty książąt Lubartowiczów-Sanguszków. Wybór tekstów źródłowych z lat 1750–1876, wyd. J.M. Marszalska, W. Graczyk, Kraków 2011
Zapiski z wycieczek po kraju, „Czas”, 30 VII 1852, s. 1–2; 31 VII 1852, s. 1–2
Opracowania
Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, wstęp i red. R. Traba, wyd. 2, Warszawa 2015
Chłapowski K., Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 (Materiały źródłowe), Warszawa 2017
Dacka I., „Korona polska” Kaspra Niesieckiego. Pomnik staropolskiego piśmiennictwa heraldycznego, Warszawa 2004
Dąbrowski D., Rodowód Romanowiczów książąt halicko-wołyńskich, Poznań–Wrocław 2002
Grala J., Kolekcja Michała Marczaka w zbiorach Archiwum Głównego Akt Dawnych, „Miscellanea Historico-Archivistica”, 4, 1994, s. 228–232
Halbwachs M., Społeczne ramy pamięci, tłum. i wstęp M. Król, Warszawa 1969
Karkucińska W., Anna z Sanguszków Radziwiłłowa (1676–1746). Działalność gospodarcza i mecenat, Warszawa 2000
Kozicki Z.D., W sprawie rodowodu X. X. Sanguszków, w: Sprawa początków rodu XX. Sanguszków, Lwów 1901, s. 64
Kuklo C., Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej, Warszawa 2011
Marszalska J.M., Biblioteka i archiwum Sanguszków. Zarys dziejów, Tarnów 2000
Marszalska J.M., Fundacje i życie religijne książąt Lubartowiczów-Sanguszków linii koszyrskiej i kowelskiej na przełomie XVII i XVIII stulecia, w: Veritati serviens. Księga pamiątkowa Ojcu Profesorowi Januszowi Zbudniewkowi zp, Warszawa 2009, s. 203–224
Monografia XX. Sanguszków oraz innych potomków Lubarta-Fedora Olgerdowicza x. ratneńskiego, t. 1, oprac. Z.L. Radzimiński, Lwów 1906; t. 2: Linia niesuchojeżska, cz. 1–2, oprac. Z.L. Radzimiński, Lwów 1911–1933; t. 3: Gałąź koszyrska, oprac. B. Gorczak, Lwów 1906
Nestorow R., Smolany Sanguszków w świetle inwentarzy i nieznanych materiałów archiwalnych, w: Wokół Sanguszków. Dzieje – sztuka – kultura. Materiały I Ogólnopolskiej Konferencji Naukowej, 29–30 czerwiec 2006, Ratusz, Muzeum Okręgowe w Tarnowie, red. J. Skrabski, B. Bułdys, Tarnów 2007, s. 109–117
Paszkiewicz H., Polityka ruska Kazimierza Wielkiego, wyd. 2, Kraków 2002
Piotrowski M., Rodowód książąt Sanguszków Olgierdowiczów, tablica genealogiczna, Gumniska 1931
Polski słownik biograficzny, t. 1–49, Wrocław–Warszawa–Kraków 1935–1994 (zwłaszcza t. 34, zawierający biogramy Sanguszków)
Radzimiński Z.L., Wstępne słowo do monografii xięcia Fedora Olgerdowicza Ratneńskiego i jego potomków, w: Sprawa początków rodu XX. Sanguszków, Lwów 1901, s. 3–4
Radziszewski F., Wiadomości historyczno-statystyczne o znakomitych bibliotekach i archiwach publicznych i prywatnych tak niegdyś byłych jako i obecnie istniejących, Kraków 1875
Rogulski J., „Gutullae sanguinis Iagellonici”. Jagiellonian Identity among the Princes of Poland-Lithuania in the Early Modern Period, „Canadian-American Slavic Studies”, 52, 2018, nr 2 (w druku)
Rogulski J., Memory of Social Elites. What Should not be Forgotten. The Case of the Lithuanian Princes in the Sixteenth to Eighteenth Centuries, „Court Historian”, 22, 2017, nr 2, s. 189–210
Rogulski J., Nowożytny ród szlachecki jako „wspólnota pamięci”. Przypadek książąt Sanguszków (XV–XVIII w.), Przegl. Hist., 108, 2017, nr 3, s. 491–530
Rogulski J., Treści propagandowe herbu złożonego księcia Szymona Samuela Sanguszki z 1626 roku, w: Insignia et splendor. Heraldyka w służbie rodów szlacheckich i instytucji Kościoła, red. W. Drelicharz, Kraków 2011, s. 9–84
Seroka H., Geneza i symbolika herbu Lubartowa, w: Lubartów i ziemia lubartowska, red. W. Śladkowski, B. Gąsior, Lubartów 1993, s. 33–39
Sokołowski M., Miniatury włoskie Biblioteki Jagiellońskiej i modlitewnik francuski ks. Samuela Sanguszki w bibliotece dzikowskiej, Kraków 1892
Stadnicki K., Synowie Gedymina, t. 2: Lubart xiążę wołyński, Lwów 1853
Syta K., Dzieje archiwum książąt Sanguszków, „Miscellanea Historico-Archivistica”, 11, 2000, s. 97–110
Tęgowski J., Pierwsze pokolenia Giedyminowiczów, Poznań–Wrocław 1999
Thomas K., Vergangenheit, Zukunft, Lebensalter. Zeitvorstellungen in England der früher Neuzeit, Berlin 1988
Wolff J., Kniaziowie litewsko-ruscy od końca czternastego wieku, Warszawa 1895
Wolff J., Ród Gedimina. Dodatki i poprawki do dzieł hr. K. Stadnickiego „Synowie Gedymina”, „Olgierd i Kiejstut” i „Bracia Władysława Jagiełły”, Kraków 1886
Zagórska S., Halszka z Ostroga. Między faktami a mitami, Warszawa 2006
Zajączkowski S., Przyczynki do hipotezy o pochodzeniu dynastii Giedymina ze Żmudzi, „Ateneum Wileńskie”, 4, 1927, s. 392–416
Zielińska T., Poczet polskich rodów arystokratycznych, Warszawa 1997 Żychliński T., Złota księga szlachty polskiej, t. 5, Poznań 1883
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 432
Liczba cytowań: 0