Rewizja komór celnych i stacji mytniczych województwa kaliskiego z 1571 r. Edycja Aktu rewizorów ziemskich
DOI :
https://doi.org/10.12775/SZ.2016.09Mots-clés
geografia historyczna, komory celne, stacje mytnicze, województwo kaliskie w XVI w., sieć drogowaRésumé
Zarys treści: Tekst przedstawia edycję rewizji komór celnych oraz stacji mytniczych z obszaru województwa kaliskiego z 1571 roku. Wydawana rewizja powstała na mocy ustawy sejmu lubelskiego z 1569 r., na którym to postanowiono m.in. uzupełnić wyniki lustracji przeprowadzonej w połowie lat sześćdziesiątych XVI w. Akt rewizorów ziemskich województwa kaliskiego jest źródłem znanym historykom od czasów Karola Buczka, który pisał o nim we wstępie do edycji lustracji dróg wydanej przez Bożenę Wyrozumską. Źródło przechowywane jest obecnie w Archiwum Głównym Akt Dawnych, razem z innymi materiałami lustracyjnymi. Ma ono charakter czystopisu, zawierającego wiele informacji o stanie gościńców, uwarunkowań środowiskowych czy też stosunków sąsiedzkich pomiędzy szlachtą omawianego terytorium. Wydawany akt rewizorów zawiera liczne kopie wcześniejszych przywilejów, zezwalających na pobór ceł lub myta w wymienianych miejscowościach.
Abstract: A presentation of an edition of an inspection of customs houses and tollgates in the voivodeship of Kalisz (1571). The published inspection was the outcome of a constitution passed by the Sejm of Lublin in 1569, which resolved, i.a. to supplement the results of an inspection conducted in the mid-1560s. Akt rewizorów ziemskich województwa kaliskiego has been a source familiar to historians from the time of Karol Buczek, who wrote about it in an introduction to an edition of a road inspection issued by Bożena Wyrozumska. A present the source is kept in the Central Archives of Historical Records in Warsaw together with other lustration material. This clean copy contains numerous information about the state of roads, environmental conditions, and neighbourly relations between members of the gentry in the discussed territory. The published inspectors’ document includes numerous copies of earlier privileges consenting to the collection of customs duties or tolls in the mentioned localities.
Références
Blanchard I., The Continental European Cattle Trades, 1400–1600, „The Economic History Review”, New Series, 39, 1986, z. 3, s. 437–441
Chłapowski K., Dygdała J., Prace edytorskie nad lustracjami dóbr królewskich XVI–XVIII w. po półwieczu, St. Źródł., 43, 2005, s. 161–171
Gochna M., Elektroniczna edycja rejestrów poborowych województwa kaliskiego z drugiej połowy XVI w., „Studia Geohistorica”, 2, 2014, s. 143–150
Górska-Gołaska K., Noteś w: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, oprac. K. Górska-Gołaska, T. Jurek, J. Luciński, G. Rutkowska, I. Skierska, red. A. Gąsiorowski, cz. 3, z. 2, Poznań 1995, s. 312–317
Guldon Z., Stępkowski L., Handel wołami w świetle rejestrów celnych komory kaliskiej z lat 1647–1654, Kwart. HKM, 26, 1978, z. 4, s. 537–542
Guzowski P., Boroda K., From King’s Finance to Public Finance. Different Strategies of Fighting Financial Crisis in the Kingdom of Poland under Jagiellonian Rule (1386–1572), w: The Financial Crises, Their Management, Their Social Implications and Their Consequences in Pre-Industrial Times, red. G. Nigro, M. T. Bartoli, M. Boddi et al., Firenze 2016, s. 451–470
Lustracja dróg województwa krakowskiego z roku 1570, wyd. B. Wyrozumska, wstęp historyczny K. Buczek, Wrocław-Warszawa-Kraków 1971
Małecki J., Krakowskie księgi celne i problem ich wydania, Kwart. HKM, 9, 1961, z. 2, s. 251–273 Małowist M., Wschód a Zachód Europy w XIII–XVI wieku, Warszawa 2006
Manikowski A., Łukasiewicz J., Kaliszuk M., Cło, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945, t. 1, red. A. Mączak, Warszawa 1981, s. 103–105
Nowakowa J., Rozmieszczenie komór celnych i przebieg dróg handlowych na Śląsku do końca XIV wieku, Prace Wrocławskiego Towarzystwa Naukowego, Seria A, nr 43, Wrocław 1951
Pałucki W., Studia nad uposażeniem urzędników ziemskich w Koronie do schyłku XVI wieku, Warszawa 1962
Rejestry poborowe województwa kaliskiego w XVI wieku, red. M. Słoń, Atlas Źródeł i Materiałów do Dziejów Dawnej Polski, 2, [dostęp: 10.02.2016]
Rybarski R., Handel i polityka handlowa Polski w XVI stuleciu, t. 1: Rozwój handlu polityki handlowej, Poznań 1928
Russocki S., Myto, w: Encyklopedia historii gospodarczej Polski do 1945, t. 1, red. A. Mączak, Warszawa 1981, s. 572
Samsonowicz H., Handel na pograniczu polsko-śląskim w świetle danych komory celnej w Częstochowie z 1584 r., Kwart. Hist., 99, 1992, z. 4, s. 3–16
Samsonowicz H., Przemiany osi drożnych w Polsce późnego średniowiecza, Przegl. Hist., 64, 1973, z. 4, s. 697–716 Słoń M., Digitale Edition der Ausheberregister aus der Wojewodschaft Kalisch des 16. Jahrhunderts, w: Editionswissenschaftliches Kolloquium 2010. Zahlen und Erinnerung von der Vielfalt der Rechnungsbücher und vergleichbarer Quellengattungen, red. H. Flachenecker, J. Tandecki, J. Kopiński, Publikationen des Deutsch-Polnischen Gesprächskreises für Quelleneditionen, t. 5, Toruń 2010, s. 393–405
Walawender A., Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1450–1586, t. 1: Zjawiska meteorologiczne i pomory (z wykresami), Lwów-Warszawa 1932
Weymann S., Ze studiów nad zagadnieniem dróg w Wielkopolsce od X do XVIII wieku, „Przegląd Zachodni”, 9, 1953, z. 2, nr 6–8, s. 194–253
Wyrozumska B., Drogi w ziemi krakowskiej do końca XVI wieku, Wrocław-Warszawa-Kraków 1977
Ziemie polskie Korony w XVI w. Przestrzenna baza danych, <http://atlasfontium.pl/index.php?article=korona> [dostęp: 13.02.2016]
Téléchargements
Publié-e
Comment citer
Numéro
Rubrique
Stats
Number of views and downloads: 450
Number of citations: 0
