Baltic Slavs fighting at sea from the ninth to twelfth century. The phenomenon of over a hundred years of Slavic domination over the Baltic Sea

Abstrakt

Początki osadnictwa Słowian na południowych wybrzeżach Bałtyku i tworzenia przez nich związków plemiennych sięgają VI w. W IX w. plemiona te zaczęły brać aktywny udział w handlu obejmującym Europę Środkową, Wschodnią i Północną. Szczególną rolę w tej wymianie handlowej, zwłaszcza z krajami Półwyspu Skandynawskiego, odgrywały zachodniosłowiańskie grody portowe. Z czasem zaczęły one mieć również coraz większe znaczenie, jeśli chodzi o morskie wyprawy wojenne. Ekspansja ludów skandynawskich wzdłuż brzegów bałtyckich Europy Zachodniej rozpoczęła się u schyłku VIII i trwała do połowy XI w. Wiąże się to z tzw. erą wikingów. Pod koniec tego okresu Skandynawowie zaczęli organizować wyprawy morskie na tereny zamieszkałe przez Słowian, przede wszystkim Pomorze Zachodnie, najlepiej rozwinięte gospodarczo. Zarówno zachowane źródła, jak i odkrycia archeologiczne potwierdzają, że ludy słowiańskie zdobywały stopniowo coraz większe umiejętności zarówno w sztuce budowy okrętów wojennych, jak i doświadczeń w zakresie prowadzenia walk na morzu. Z czasem to piraci słowiańscy oraz uczestnicy wypraw łupieżczych organizowanych przez książąt i możnowładców zachodniopomorskich zaczęli nękać skandynawskie wybrzeża Bałtyku, docierając niekiedy daleko w głąb atakowanych terytoriów. Od połowy XI do schyłku XII w. to oni stali się postrachem północnych wybrzeży, odgrywając dominującą rolę nad Bałtykiem. Publikacja stanowi próbę wyjaśnienia tego fenomenu z uwzględnieniem sytuacji politycznej tego okresu w państwach Północy. Przede wszystkim podkreślone zostało jednak znaczenie bardzo prawdopodobnego wzorowania się Słowian w organizowaniu tych wypraw na powszechnie występującym w Skandynawii systemie służby wojskowej na morzu, określanym jako Leding w Danii czy Ledung w Szwecji.