Republika bez prezydenta – system konstytucyjny Republiki Estońskiej w świetle przepisów jej ustawy zasadniczej z 15 czerwca 1920 roku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2014.015Słowa kluczowe
estoński konstytucjonalizm, estońska konstytucja, międzywojenna Estonia, Riigikogu, RiigivanemAbstrakt
Jednym ze skutków I. wojny światowej była zmiana politycznego oblicza Europy Środkowej. Do grona powstałych wówczas państw należała również niewielka Estonia. Zbieg wielu czynników spowodował, że uchwalona 15 czerwca 1920 roku Konstytucja Republika Estońskiej wyróżniała się na tle przyjmowanych wówczas ustaw zasadniczych znacznym radykalizmem rozwiązań. Omawiany akt normatywny tworzył bowiem system rządów oparty na hegemonicznej pozycji parlamentu, czyniąc głową państwa wybieranego przez ciało ustawodawcze szefa rządu. Autor rozpoczyna swoje rozważania od krótkiego przedstawienia tła historycznego tego aktu normatywnego. Po tym rozbudowanym wstępie autor przechodzi do dokładnej analizy przepisów estońskiej ustawy zasadniczej z 1920 roku. Wskazuje najważniejsze przyczyny wyboru takich rozwiązań i powody ich dysfunkcyjności. Przedstawia też pokrótce funkcjonowanie konstytucji w praktyce. Na koniec podejmuje próbę oceny estońskiego systemu konstytucyjnego i prezentuje wnioski, które mogą okazać się przydatne dla współczesnych ustrojodawców.
Bibliografia
Banaszak B., Porównawcze prawo konstytucyjne współczesnych państw demokratycznych, Warszawa 2012.
Garlicki L., Łossowski P., Wstęp, w: Konstytucja Estonii, Warszawa 2000.
Kasekamp A., Historia państw bałtyckich, tłum. A. Żukowska-Maziarska, Warszawa 2013.
Kierończyk P., Nadrzędność parlamentu – mit czy realna alternatywa ustrojowa? Analiza wybranych przykładów, Gdańsk 2009.
Kierończyk P., System konstytucyjny państwa litewskiego (1922–1940), Gdańsk 2008.
Kierończyk P., Wizja silnego parlamentu w pierwszych konstytucjach państw bałtyckich, „Zeszyty Naukowe Gdańskiej Wyższej Szkoły Administracji” 2005, nr 1.
Lewandowski J., Estonia, Warszawa 2001.
Lewandowski J., Historia Estonii, Wrocław 2002.
Łossowski P., Kraje bałtyckie na drodze od demokracji do dyktatury (1918–1934), Wrocław 1972.
Łossowski P., Stosunki polsko-estońskie (1918–1939), Gdańsk 1992.
Mroz M., Riigikogu. Parlament Republiki Estońskiej, „Przegląd Sejmowy” 1998, nr 1.
Nowe Konstytucje, red. J. Makowski, Warszawa 1925.
Paluszyński T., Walka o niepodległość Estonii 1914–1920, Poznań 2007.
Sarnecki P., Założenia systemu „rządów zgromadzenia” i możliwości ich adaptacji do przyszłej Konstytucji RP, w: Konstytucyjne systemy rządów. Możliwości adaptacji do warunków polskich, red. M. Domagała, Warszawa 1997.
Schneider H., The Principle of Separate and Balanced Powers in Estonian Constitutions, „Juridica International” 1997, vol. 2.
Siimets-Gross H., Social and Economic Fundamental Rights in Estonian Constitutions Between World Wars I and II: A Vanguard or Rearguard of Europe?, „Juridica International” 2005, vol. 10.
Uibopuu H.-J., The constitutional development of the Estonian Republic, „Journal of Baltic Studies” 1973, no. 1, http://dx.doi.org/10.1080/ 01629777300000021.
Vardys S. V., Democracy in the Baltic States, 1918–1934: The stage and the actors, „Journal of Baltic Studies” 1979, no. 4, http://dx.doi.org/ 10.1080/01629777900000331.
Von Rauch G., Geschichte der baltischen Staaten, Munchen 1977.
Zieliński J., Systemy konstytucyjne Łotwy, Estonii i Litwy, Warszawa 2000.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 774
Liczba cytowań: 0
