Referendum lokalne jako (alternatywna) forma partycypacji społecznej w ochronie środowiska – studium przypadku instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych

Abstrakt

Transpozycją Konwencji z Aarhus wprowadzono do krajowego systemu prawnego rozwiązania, mające zagwarantować udział społeczeństwa w skonkretyzowanych postępowaniach w zakresie ochrony środowiska. W związku z brakiem ich waloru wiążącego w praktyce wykorzystuje się coraz częściej instytucję referendum lokalnego. Przykładem jest referendum przeprowadzane w sprawie instalacji termicznego przekształcania odpadów komunalnych. Taka inwestycja jest bowiem poprzedzana oceną oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, która wymaga partycypacji społecznej. Analiza porównawcza poszczególnych wyników referendów lokalnych odbywających się w ostatnich latach prowadzi do wniosków, że rzadko są one wiążące. Powodem tego są ustawowe wymagania osiągnięcia m.in. ściśle określonej frekwencji, co skutkuje uznawaniem głosowań za nieważne. Jednocześnie należy zauważyć, że mała liczba przeprowadzanych referendów ma związek z niemożliwym wyeliminowaniem powiązanych z nimi dodatkowych wydatków dla poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. W niniejszej publikacji autor pragnie przedstawić propozycje działań innego rodzaju, które w połączeniu z konwencyjnymi instrumentami mogą efektywniej oddziaływać na planowanie inwestycji mających wpływ na środowisko. W pracy nad artykułem została wykorzystana metoda dogmatyczno-prawna.