Zrównoważona polityka oświetlenia zewnętrznego w mieście. Studium przypadku Kopenhagi
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2023.011Abstrakt
Kopenhaga jest wzorcowym przykładem tego, że polityka miejska w zakresie zrównoważonego oświetlenia zewnętrznego może być kształtowana nawet wtedy, gdy w porządku krajowym (ustawowym) brakuje wyraźnych „twardych” podstaw prawnych do jej wdrażania i prowadzenia. W tym zakresie miasto Kopenhaga korzysta z konstytucyjnie przyznanej samodzielności prawnej, realizując zadania z zakresu planowania przestrzennego, ochrony środowiska i procesu inwestycyjno-budowlanego. Sukces Kopenhagi opiera się na umiejętnym programowaniu polityk miejskich. Cele i sposoby ich realizacji są formalizowane w komplementarnych strategiach i aktach wykonawczych, które tworzą spójną wizję rozwoju Kopenhaga jest przykładem wszechstronnego (multidyscyplinarnego) podejścia do zarządzania infrastrukturą oświetlenia zewnętrznego w ramach zrównoważonej polityki dostosowanej do potrzeb ludzi, środowiska i gospodarki, kształtowanej w miejskim planie adaptacji do zmian klimatu, w strategii oświetlenia dla miasta oraz w operacyjnym masterplanie oświetlenia zewnętrznego.
Bibliografia
Bartnicka M., Światło w architekturze i urbanistyce – niedocenione spoiwo miasta, „Budownictwo i Architektura” 2017, nr 16(1), https://doi.org/10.24358/Bud-Arch_17_161_12.
Bille M., Jorgensen O.N., At the Margins of Attention: Security Lighting and Luminous Art Interventions in Copenhagen, w: Lighting Design in Shared Public Spaces, red. S. Sumartojo, Routledge 2022, https://doi.org/10.4324/9781003182610.
Brandi U., Geissmar-Brandi Ch., Light for cities. Lighting design for Urban Spaces. A handbook, Birkhäuser Basel 2007, https://doi.org/10.1007/978-3-7643-8263-6.
Bullivant L., Light as a Soft Planning Tool and Expression of Civic Identity in 21st Century Urban Design, w: Lumieres de la ville, red. L. Poissant, Presses de l’Université du Québec 2018, https://doi.org/10.2307/j.ctv28688w.6.
Bülow K., Asp C., Kongshaug J., w: Into a Mapping of Copenhagen Street Lighting 2014: Pa tvars af Kobenhavns gadebelysning 2014, red. K. Bülow, Kunstakademiets Arkitektskoles Forlag 2015.
Ebbensgaard C.L., Illuminights: A Sensory Study of Illuminated Urban Environments in Copenhagen, „Space and Culture” 2015, nr 18(2), https://doi.org/10.1177/1206331213516910.
Falcón J., Torriglia A., Attia D. i in., Exposure to Artificial Light at Night and the Consequences for Flora, Fauna, and Ecosystems, „Frontiers in Endocrinology. Section Neuroendocrine Science” 2020, nr 14, https://doi.org/10.3389/fnins.2020.602796.
Galland D., Understanding the Reorientations and Roles of Spatial Planning: The Case of National Planning Policy in Denmark, „European Planning Studies” 2012, nr 20(8), https://doi.org/10.1080/09654313.2012.680584.
Gaston K.J., Davies T.W., Nedelec S.L., Holt L.A., Impacts of Artificial Light at Night on Biological Timings Annual Review of Ecology, „Evolution and Systematics” 2017, nr 48(1), http://dx.doi.org/10.1146/annurev-ecolsys-110316-022745.
Greve E., Local Government in Denmark, w: Local government in the Member States of the European Union: a comparative legal perspective, red. A.-M. Moreno, Madrid 2012.
Hofstad H., Sorensen E., Torfing J., Vedeld T., Designing and leading collaborative urban climate governance: Comparative experiences of cocreation from Copenhagen and Oslo, „Environmental Policy and Governance” 2022, nr 32(1), https://doi.org/10.1002/eet.1984.
Hou Y., Reasonable use of artificial lighting in building energy saving, „AIP Conference Proceedings” 2018, nr 1971, https://doi.org/10.1063/1.5041160.
Hvass M., Waltorp K., Hansen E.K., Lights out? Lowering urban lighting levels and increasing atmosphere at a Danish tram station, w: Lighting Design in Shared Public Spaces, red. S. Sumartojo, Routledge 2022, https://doi.org/10.4324/9781003182610.
Jones S., Copenhagen City Government, w: Cities Responding to Climate Change. Copenhagen, Stockholm and Tokyo, Cham 2018, https://doi.org/10.1007/978-3-319-64810-1.
Katabaro J.M., Yan Y., Hu T., A review of the effects of artificial light at night in urban areas on the ecosystem level and the remedial measures, „Frontiers in Public Health. Section Environmental Health and Exposome” 2022, https://doi.org/10.3389/fpubh.2022.969945.
Kisiel W., Decentralizacja organizacyjna w Danii i Szwecji: wiodąca rola komisji rady we władzach gminy, „Przegląd Prawa Publicznego” 2019, nr 7–8.
Kobenhavns Kommune Byens Styre 2022–2025, Copenhagen 2022.
Kyba C.C.M., Hänel A., Hölker F., Redefining efficiency for outdoor lighting, „Energy & Environmental Science” 2014, nr 7, https://doi.org/10.1039/c4ee00566j.
Lund D.H., Governance innovations for climate change adaptation in urban Denmark, „Journal of Environmental Policy & Planning” 2018, nr 20(5), https://doi.org/10.1080/1523908X.2018.1480361.
Łopuszyńska A., Belof M., Lighting policy as an integral part of sustainable urban planning, „Teka Komisji Architektury, Urbanistyki i Studiów Krajobrazowych” 2018, nr 1(14), https://doi.org/10.35784/teka.1738.
Narisada K., Schreuder D., Aim and purpose of outdoor lighting, w: Light Pollution Handbook. Astrophysics and Space Science Library, nr 322, Dordrecht 2004, https://doi.org/10.1007/978-1-4020-2666-9_2.
Şeyma M., Kurtay C., Determination of Priority Urban Elements for City Lighting Master Plan, w: The 2nd International symposium on innovative approaches in scientific studies, Samsun 2018.
Sorensen E., Torfing J., The Copenhagen Metropolitan ‘Finger Plan’: A Robust Urban Planning Success Based on Collaborative Governance, w: Great Policy Successes, red. M. Compton, P. 't Hart, Oxford 2019, https://doi.org/10.1093/oso/9780198843719.003.0012.
Szlachetko K., Zrownoważona polityka oświetlenia zewnętrznego, w: Memorandum w sprawie ustanowienia prawnych podstaw zrównoważonej polityki oświetlenia zewnętrznego, red. K. Szlachetko, Instytut Metropolitalny 2022/el.
Szlachetko K., Zielińska-Dąbkowska K., O (bez)skuteczności prawa polskiego wobec antropogenicznych zanieczyszczeń światłem sztucznym (ang. man-made light pollution), „Przegląd Prawa Publicznego” 2021, nr 5.
Xu H., Liu L., Ding P., Building Climate Resilient City through Multiple Scale Cooperative Planning: Experiences from Copenhagen, „IOP Conference Series: Materials Science and Engineering” 2021, nr 1203, https://doi.org/10.1088/1757-899X/1203/3/032063.
Žák P., Vodráčková S., Conception of public lighting, „2016 IEEE Lighting Conference of the Visegrad Countries” 2016, nr 4, https://doi.org/10.1109/LUMENV.2016.7745514.
Zielińska-Dąbkowska K., Urban Lighting Masterplan – origins, definitions, methodologies and Collaborations, w: Urban Lighting for People: Evidence - Based Lighting Design for the Built Environment, RIBA Publishing 2019.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Katarzyna Szlachetko
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 356
Liczba cytowań: 0
