Prawo karne Polski „lubelskiej” (1944)
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2022.030Słowa kluczowe
Polska po 1944 r., komunizm, prawo karne, wzorce sowieckie, represjeAbstrakt
W dniu 26 lipca 1944 r. PKWN podpisał porozumienie z wodzem naczelnym Armii Czerwonej (Stalinem). Na mocy tego porozumienia władze sowieckie mogły aresztować obywateli polskich. Czyniły to masowo i wywoziły Polaków do ZSRR. Od jesieni 1944 r. komuniści w Polsce wprowadzili terror. Służył temu m.in. dekret z 30 października 1944 r. o ochronie Państwa. Dekret ten jedenaście razy przewidywał karę śmierci. Kara śmierci groziła nawet za posiadanie radia, jak również za niedoniesienie o przestępstwach przewidzianych w tym dekrecie. Denuncjacje były obowiązkowe. To wzorce sowieckie. Podobny represyjny był kodeks karny Wojska Polskiego z 23 września 1944 r.; skazywano z niego także osoby cywilne.
Bibliografia
Andrejew I., Lernell L., Sawicki J., Prawo karne Polski Ludowej. Wiadomości ogólne, Warszawa 1954.
Archiwum Akt Nowych w Warszawie, dział: PZPR [AAN PZPR], sygn. 2810 (materiały Bieruta).
Archiwum Ruchu Robotniczego, t.10, red. F. Tych, Warszawa 1986.
Barcikowski W., W kręgu prawa i polityki. Wspomnienia z lat 1919–1956, zebrał, oprac. i wstępem opatrzył W. Barcikowski, Katowice 1988.
Błażyński Z., Mówi Józef Światło. Za kulisami bezpieki i partii 1940–1955, wstęp J. Nowak-Jeziorański, Londyn 1985.
Chajn L., Kiedy Lublin był Warszawą, Warszawa 1964.
Chajn L., O odpowiedzialności karnej hitlerowców i ich popleczników. (Na marginesie dekretu PKWN z dnia 31.8.1944 r.), w: L. Chajn, Trzy lata demokratyzacji prawa i wymiaru sprawiedliwości, Warszawa 1974.
Cyprian T., Sawicki J., Prawo norymberskie. Bilans i perspektywy, przedmowa W. Grosz, Warszawa 1948.
Cyprian T., Sawicki J., Sprawy polskie w procesie norymberskim, Poznań 1956.
Cyprian T., Sawicki J., Walka o zasady norymberskie 1945–1955, Warszawa 1956.
Czajkowski K., Schaff L., Siedlecki W., Prawo sądowe, w: Dziesięciolecie prawa Polski Ludowej 1944–1954. Zbiór studiów, red. L. Kurowski, Warszawa 1955.
Dokumenty i materiały do historii stosunków polsko-radzieckich, t. 8: Styczeń 1940–grudzień 1945, oprac. E. Basiński i in., Warszawa 1974.
Duraczyński E., Generał Iwanow zaprasza. Przywódcy podziemnego państwa polskiego przed sądem moskiewskim, Warszawa 1989.
Gomułka W., Pamiętniki, t. 2, red. A. Werblan, Warszawa 1994.
Kersten K., Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego 22 VII–31 XII 1944, Lublin 1965.
Kersten K., Terror na przełomie wojny i pokoju. Lipiec 1944–lipiec 1945, „Aneks” 1988, z. 51–52.
Kochański A., Polska 1944–1991. Informator historyczny, t. 1: Podział administracyjny. Ważniejsze akty prawne, decyzje i enuncjacje państwowe, Warszawa 1996.
Kodeks Wojskowy Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Wydawnictwo I Korpusu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR 1943, „Z Dziejów Prawa” 2006, cz. 8 [edycja tekstu źródłowego A. Lityński].
Kubicki L., Zbrodnie wojenne w świetle prawa polskiego, Warszawa 1963.
Lityński A., Historia prawa Polski Ludowej, Warszawa 2013.
Lityński A., Między 17 republiką a Polską „lubelską”. O źródłach wojskowego prawa karnego 1943–1945 [w druku w „Rocznikach Administracji i Prawa”].
Lityński A., O prawie i sądach początków Polski Ludowej, Białystok 1999.
Lityński A., O ustanowieniu i upadku tzw. Kodeksu wojskowego Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, „Z Dziejów Prawa” 2006, cz. 8.
Lityński A., Początki prawa komunistycznego w Polsce. Prawo karne wo- jskowe przed wrześniem 1944 r., „Prawo i Sprawiedliwość” 1996, t. 39.
Lityński A., Początki służby sprawiedliwości w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR (1943 r.), w: Dawne prawo i myśl prawnicza. Prace history- czno-prawne poświęcone pamięci Wojciecha Marii Bartla, red. J. Malec, W. Uruszczak, Kraków 1995.
Lityński A., Rok 1943 w Polskich Siłach Zbrojnych w ZSRR: tworzenie wojskowego prawa sądowego, w: Historia prawa – historia kultury. Liber memorialis Vitoldo Maisel dedicates, red. E. Borkowska-Bagieńska, H. Olszewski, Poznań 1994.
Lityński A., Z problematyki legalności pierwszych aktów prawnych Polski Ludowej. W związku z orzeczeniem Izby Wojskowej Sądu Najwyższego z 19 czerwca 2001 r. (WKN 13/01), „Studia z Dziejów Państwa i Prawa Polskiego” 2006, t. 9, cz. 2.
Materiały norymberskie. Umowa – statut – akt oskarżenia – wyrok – radzieckie votum, oprac. i wstęp T. Cyprian, J. Sawicki, Warszawa 1948.
Organizacja i działania bojowe Ludowego Wojska Polskiego 1943–1945. Wybór źródeł, t. 4: Działalność aparatu polityczno-wychowawczego, oprac. I. Blum i in., Warszawa 1963.
Osóbka-Morawski E., Dziennik polityczny 1943–1948 [wyd. Wydział Kształcenia Politycznego ZW ZSMP w Gdańsku, do użytku wewnątrzorganizacyjnego], Gdańsk 1981.
Protokół z posiedzenia KC dnia 9 października 1944 r., w: Dokumenty do dziejów PRL, z. 2: Protokoły posiedzeń Biura Politycznego KC PPR 1944–1945, oprac. A. Kochański, Warszawa 1992.
Sołżenicyn A., Archipelag GUŁag 1918–1956. Próba dochodzenia literackiego, t. 1, autoryzowany przekład z j. rosyjskiego J. Pomianowski, Warszawa 1990.
Strzałkowski W., Przedmowa do: Proces Szesnastu. Dokumenty NKWD, przedmowa i wyb. dokumentów W. Strzałkowski, noty, przypisy i bibliografia A. Chmielarz, A.K. Kunert, przeł. K. Stembrowicz, F. Zbiniewicz, Warszawa 1995.
Światło J., Za kulisami bezpieki i partii, Wyd. Komitetu Wolnej Europy [b.m.d.].
Ugolovnyj kodeks RSFSR. Oficialnyj tekst s izmienienijami na 1 janvarja 1952 g., Gosudarstviennoje izdatielstvo juridiczeskoj litieratury, Moskva 1952.
Ugołovnoje zakonodatielstvo SSSR i sojuznych riespublik. Sbornik (Osnovnyje zakonodatielnyje akty), red. D.S. Kariev, Gosudarstviennoje izdatielstvo juridiczeskoj litieratury, Moskva 1957.
Wesołowski A., W cieniu wojny i polityki. Sądownictwo Wojska Polskiego na froncie wschodnim w latach 1943–1945, Toruń 2003.
Wojsko polskie na froncie wschodnim 1943–1945. Wybór materiałów źródłowych, wyb. i oprac. C. Grzelak, H. Stańczyk, S. Zwoliński, Warszawa 1994.
Wyszynskij A., Teoria dowodów sądowych w prawie radzieckim, przeł. J. Litwin, L. Schaff, Warszawa 1949.
Ziemba Z.A., Prawo przeciwko społeczeństwu. Polskie prawo karne w lat- ach 1944–1956, Warszawa 1997.
Żenczykowski T., Polska lubelska 1944, Warszawa 1990.
Угoлoвнoe зaкoнoдaтeльcтвo CCCР и cоюзных рecпублик. Cбoрник (Ocнoвныe зaкoнoдaтeльныe aкты), ред. Д.C. Карев, Москва 1957.
Угoлoвный кодекс РСФСР. Официалный текст с изменениями на 1 января 1952 г., Государственное издательство юридической литературы, Москва 1952.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Adam Lityński
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 806
Liczba cytowań: 0
