Wybrane instytucje prawa rzymskiego i kanonicznego we współczesnym prawie pozytywnym Republiki Słowacji
DOI:
https://doi.org/10.12775/SIT.2022.003Słowa kluczowe
ochrona, prawo rzymskie, prawo kanoniczne, słuszność kanoniczna, pozycja kobiet w prawie rzymskim, Senatus Consultum Vellaeanum, lichwa, kodeks cywilny, bona fidesAbstrakt
Istotą Senatus Consultum Vellaeanum (dalej: SCV) był zakaz udzielenia przez kobietę poręczenia za długi osoby trzeciej. Można tu zaobserwować kunszt jurystów rzymskich w rozwiązywaniu różnorodnych spraw, jak i dostrzec w poszczególnych fragmentach SCV różne okoliczności, w których istniała potrzeba ochrony kobiet. Kanoniczna zasada słuszności (aequitas) jest ideą uwzględniającą wyższą zasadę sprawiedliwości lub umiarkowanie w stosowaniu prawa. Na podstawie analizy poszczególnych przypadków można stwierdzić, że celem SCV była ochrona kobiet, które działały jako strona słabsza, co wynika z ogólniejszego przeświadczenia, że w większości przypadków kobiety są bardziej skłonne do udzielenia pomocy, działają z nadmierną wiarą w zdolność innych osób do dotrzymywania obietnic, nie są w stanie oprzeć się natarczywości swoich mężów i przyjaciół, a także są podatne na wpływ pozbawionych skrupułów lub wypowiadanych w dobrych intencjach, aczkolwiek nierozsądnych, rad. Pod wpływem emocji i poważnych problemów życiowych kobiety wykazują się naiwnością, zbytnim optymizmem i zaniedbywaniem własnych interesów. Ogólny cel ochrony – osoba niestabilna emocjonalnie, ufna, zaniedbująca własne interesy, będąca podmiotem stosunku umownego, w którym jej uprawnienia są rażąco niewspółmierne do praw wynikających z tego stosunku, można dostrzec również w instytucji lichwy, stanowiącej część współczesnego prawa słowackiego. Ochrona prawna przed lichwą jest także wyrazem wymogu zachowania sprawiedliwości i dobrych obyczajów w stosunkach prawnych. Opierając się na tych wnioskach, należy stwierdzić, że istota i cel SCV oraz kanonicznej idei słuszności znalazły swój wyraz w porządku prawnym Republiki.
Bibliografia
Berger A., Encyclopedic Dictionary of Roman Law, Philadelphia 1991.
Coughlin J.J., Law, Person, and Community, Philosophical, Theological, and Comparative Perspectives on Canon Law, Oxford 2012.
Čunderlík Čerbová V., Bona fides v zákone č. 99/1963 Zb. Občianskom súdnom poriadku a novom Civilnom sporovom poriadku, in: Soudobé reflexe římského práva: římské právo v moderních kodifikacích, ed. K. Stloukalová, Praha 2015.
Čunderlík Čerbová V., Bona fides ako jeden z princípov rímskeho záväzkového práva. Míľniky práva v stredoeurópskom priestore 2015, Bratislava 2015.
Kincl J., Gaius – Učebnice práva ve čtyrech knihách, Plzeň 2007.
Kincl J., Urfus V., Skrějpek M., Římské právo, 2. vydání, Praha 1995.
Kuttner S., Harmony from Dissonance: An Interpretation of Medieval Canon Law, Latrobe 1960.
Medicus D., Zur Geschichte des Senatus Consultum Velleianum, Köln–Graz 1957.
Mӧnnich U., Frauenschutz vor riskanten Geschäften: Interzessionsverbote nach dem Velleianischen Senatsbeschluss, Köln 1999.
Sommer O., Učebnice soukromého práva římského, díl II. Právo majetkové, Praha 1946.
Vladár V., Graciánov dekrét. Analyticko-prekladová štúdia k 1. dištinkcii, “Iurium scriptum” 2018, No. 2(1).
Vladár V., Prínos kánonického práva k výučbe právnej teórie v histórii a súčasnosti, in: “VŠEHRD – časopis českých právníků”, 2018. Retrieved from: https://www.vsehrd.cz/clanek/prinos-kanonickehoprava-k-vyucbe-pravnej-teorie-v-historii-a-sucasnosti_9bb315d6-f872-422f-a8b9-05c21d531562
Vogt H., Miscellanea ad senatusconsultum Velleianum, “Tijdschrift voor Rechtsgeschiedenis/Revue d’Histoire du Droit” 1967, Vol. 35.
Watson A. (ed.), The Digest of Justinian, Vol. 2, Philadelphia 1998.
Winkel L., Forms of Imposed Protection in Legal History, Especially in Roman Law, “Erasmus Law Review” 2010, Iss. 3(2).
Zimmerman R., The Law of Obligation, Roman Foundations of the Civilian Tradition, New York 1996.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Veronika Čunderlík Čerbová
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 306
Liczba cytowań: 0