Podżeganie do przestępstw karalnych jedynie w typie umyślnym

Abstrakt

Wprowadzając w K.k. z 1997 r. czystą normatywną teorię winy, ustawodawca pominął zmiany w tekście K.k (względem wersji z 1969 r.), które powinny być logicznym następstwem powyższego. W związku z tym, literalna wykładnia art. 18 § 2 K. k prowadzi do wniosku, że podżegaczem nie może być osoba, która nakłania do popełnienia typu czynu, gdy jest on karalny wyłącznie jako typ umyślny, a sprawca bezpośredni nie wykazuje się umyślnością w stosunku do wszystkich jego znamion. Stoi to w sprzeczności z uzasadnieniem karalności podżegania oraz z aksjologią obecnego systemu prawnego. W związku z powyższym pojawia się kilka rozwiązań. Można m.in. rozpatrywać znamię czynu zabronionego z art. 18 § 2 K. k subiektywnie, a nie obiektywnie. Możliwe jest też, w drodze logicznej eliminacji, ograniczenie „czynu zabronionego” jedynie do znamion przedmiotowych (co stoi w sprzeczności z art. 115 K. k). Kolejnym rozwiązaniem jest przyjęcie, że brak umyślności po stronie sprawcy bezpośredniego to „okoliczność osobista” w rozumieniu art. 21 K. k i nie może wpływać na brak karalności podżegacza. Bez względu na przyjętą koncepcję, która uzasadnia karalność osoby nakłaniającej do nieumyślnego popełnienia czynu penalizowanego jako umyślny, na gruncie obecnie obowiązującej Ustawy brak jest możliwości bezbłędnej kwalifikacji (rozumianej jako czynność techniczna zapisu przepisów) prawnej takiego podżegania.