Obraz ludności polskiej w Białorusi Sowieckiej w oczach komunistów Polaków z połowy lat dwudziestych XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/SDR.2024.1.04Słowa kluczowe
polityka narodowościowa, Polacy, Białoruś Sowiecka, Polbiuro, komuniściAbstrakt
Artykuł poświęcony jest zagadnieniom wdrażania bolszewickiej polityki narodowościowej wśród Polaków w BSRS w połowie lat dwudziestych XX w. W pierwszej części autor na podstawie dokumentów archiwalnych opisuje powstanie i działalność Biura Komunistów Polskich (Polbiura) w Mińsku, wymienia problemy, które napotykała ta instytucja w pierwszych latach swojego istnienia. Druga część to edycja dokumentu ze zbiorów Narodowego Archiwum Republiki Białorusi, powstałego na początku 1925 r. w Polbiurze. Jego treść odzwierciedla spojrzenie komunistów Polaków na ludność polską w BSRS oraz ówczesny stan pracy wśród Polaków i główne trudności w jej wcieleniu.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archiwum Akt Nowych
Ministerstwo Spraw Zagranicznych, sygn. 6703a, 6842
Narodowe Archiwum Republiki Białorusi
z. 4-п, Komitet Centralny PK(b)B, 1918–1941, op. 1, t. 1234, 1775, 1914
z. 701, Komisja do wprowadzenia polityki narodowościowej przy CKW BSRS, 1925–1934, op. 1, t. 67
Państwowe Archiwum Obwodu Witebskiego
z. 10051-п Witebski okręgowy komitet PK(b)B, 1924–1930, op. 1, t. 11, 154, 244
z. 10062-п Orszański okręgowy komitet PK(b)B, 1924–1930, op. 1, t. 95
Edycje źródłowe
„Operacja Polska” NKWD 1937–1938 na tle represji wobec Polaków w Białoruskiej SRS. Dokumenty, red. A. Smalianczuk, A. Wialiki, M. Wyrwa, Warszawa 2022.
Улада і грамадства. БССР у 1929–1939 гады у дакументах Сакрэтнага аддзела / Асобага сектара ЦК КП(б)Б, склад. І. Раманава, [b.m.w.] 2019.
Opracowania
Biały A., Mniejszość polska na Białorusi Sowieckiej w latach 1921–1939, Przasnysz 2018.
Martin T., The Affirmative Action Empire. Nations and Nationalism in the Soviet Union, 1923–1939, Ithaca–London 2001.
Myśliński J., Prasa w języku polskim na Białorusi Radzieckiej 1921–1941: (charakterystyka bibliograficzna i przegląd zawartości), „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 11 (1972), nr 1, s. 97–116.
Siebert D., Die Territorialisierung der Belarus als BSSR 1918–1941. Politische Willkür, Geografismus oder Ethnizismus?, Wiesbaden 2024.
Slezkine Y., The USSR as a Communal Apartment, or How a Socialist State Promoted Ethnic Particularism, „Slavic Review” 53 (1994), no. 2, s. 414–452.
Wialiki A., Dzierżyńszczyzna 1932–1937. Rejon skazany na likwidację, Warszawa 2021.
Великанова О., Конституция 1936 года и массовая политическая культура сталинизма, [b.m.w.] 2018.
Великанова О., Разочарованные мечтатели. Советское общество 1920-х гг., Москва 2017.
Дённингхаус B., В тени „Большого Брата”. Западные национальные меньшинства в СССР (1917–1938 гг.) [V. Dönninghaus, Im Schatten des „Großen Bruders”. Die nationalen Minderheiten des Westens in der Sowjetunion (1917–1938)], Москва 2011.
Елизаров C., Формирование и функционирование системы административно-территориального деления БССР (1919–1991 гг.), Гомель 2009.
Капчинский О., Госбезопасность изнутри. Национальный и социальный состав, Москва 2005.
Ленин В., Итоги дискуссии о самоопределении, в: idem, Полное собрание сочинений, т. 30, Москва 1973, c. 17–58.
Маркава А., Шлях да савецкай нацыі. Палітыка беларусізацыі, 1924–1929, Мінск 2016.
Мельнікаў І., Забыты Корпус. Гісторыя польскага войска на тэрыторыі Бабруйшчыны ў 1918, 1919–1920 гадах, Мінск 2018.
Пушкін І., Грамадская і культурна-асветніцкая дзейнасць нацыянальных меншасцей у Беларускай ССР (1919–1991), Магілёў 2018.
Пять лет советской власти, ред. А. Енукидзе, Т. Сапронов, М. Савельев, В. Смирнов, Москва 1922.
Ходзін C., Дзяржаўнае будаўніцтва ў Беларусі ў 1920-я гг., ў: Працы гістарычнага факультэта БДУ. Навук. зб., вып. 6, рэд. У. Коршук, Мінск 2011, с. 109–114.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 174
Liczba cytowań: 0
