The Military Organization of Pomerania (1918-1920): the Polish armed underground movement in the period preceding Pomerania’s return to Poland. Questions and research postulates
DOI:
https://doi.org/10.12775/RT.2019.003Keywords
Pomerania, the Polish national movement, the Pomeranian Military Organization, the return of Pomerania to PolandAbstract
The Military Organization of Pomerania, operating from the end of 1918 to the beginning of 1920, was one of several Polish regional underground military organizations established after World War I, aiming to incorporate their districts into the reviving Polish state. As part of the Polish national movement in West Prussia, it reflected the provinces’s inhabitants’ social structure. After a hundred years it constitutes an interesting phenomenon from the point of view of not only military history, but also social history- both on a regional and national level. The poor condition of the preserved source base still results in a modest state of research concerning this organization. The presented text presents subsequent stages of its organizational development and the main areas of activity, along with the activities of the Polish movement in Pomerania and the political and military situation of this area in the year preceding the return of most of Pomerania to Poland in January and February 1920. It also takes into consideration the expectations towards the Military Organization of Pomerania as expressed by the Commissariat of the Supreme People's Council and the Main Command of the Armed Forces in the Prussian Partition in Poznań and the Polish Supreme Military Authorities in Warsaw. A postulate was also formulated to carry out further research on the Military Organization of Pomerania, its management at the central and local levels, and a membership base, in conjunction with similar research on other Polish military underground movements of that time: the Polish Military Organization, the Polish Military Organization of the Prussian Partition and the Polish Military Organization of Upper Silesia.
References
Borzyszkowski J., Partyzantka Borów Tucholskich XX w. – mity a rzeczywistość (przykład braci Gnacińskich), [w:] Ludzie, idee, wojny. Studia z dziejów Europy środkowo-wschodniej, red. T. Kawski, J. Maciejewski, Bydgoszcz 2009.
Grygier T., Powstanie wielkopolskie a plany wyzwolenia reszty ziem zachodniej Polski, Przegląd Zachodni, 1948.
Grygier S., Grygier T., Polityczne i wojskowe kontakty Wielkopolski i Pomorza w latach 1918-1919, [w:] Wielkopolska a Pomorze, Warmia, Mazury i Ziemia Złotowska w dobie Powstania Wielkopolskiego 1918-1919. Materiały z II Ogólnopolskiego Seminarium Historyków Powstania Wielkopolskiego – Kościan 2 II 1973, red. Z. Grot i J. Witkowski, Leszno 1977.
Jankowski J., Harcerstwo Pomorza Gdańskiego i Kujaw 1911-1945, Toruń 1988.
Karwat J., Od idei do czynu. Myśl i organizacje niepodległościowe w Poznańskiem w latach 1887-1919, Poznań 2002.
Kosiński P., Prusy Zachodnie 1914 – Pomorze 1920. Ludność regionu wobec przemian politycznych okresu I wojny światowej, Warszawa 2002.
Olstowski P., Obóz pomajowy w województwie pomorskim w latach 1926-1939, Warszawa 2008.
Olstowski P., O potrzebach badań nad dziejami walk o niepodległość i grani-ce Rzeczypospolitej (1914-1921), [w:] Z dziejów walk o niepodległość, kom. red. M. Gałęzowski, S. Kalbarczyk, J. Kirszak, D. Koreś, t. 3, Warszawa 2015.
Olstowski P., Działania Pomorzan na rzecz powrotu Pomorza do Polski w latach 1918-1920, [w:] Pomorskie drogi do Niepodległej, red. J. Borzyszkowski, C. Obracht-Prondzyński, Gdańsk 2018.
Olstowski P., Wołos M., Rola militarna i polityczna Polskiej Organizacji Wojskowej w odzyskaniu niepodległości. Próba bilansu, Przegląd Historyczno-Wojskowy, 2018, nr 1-2.
Polak B., Działalność Organizacji Wojskowej Pomorza (OWP) w rejonach wiejskich 1918-1919 (stan badań, postulaty badawcze), [w:] Dzieje wsi pomorskiej. II Międzynarodowa Konferencja Naukowa, Dygowo-Szczecin 2003.
Powrót. Dokumentacja ustanowienia suwerenności polskiej na Pomorzu w latach 1918-1920, wybór J. Bełkot i M. Wojciechowski, Toruń 1988.
Rezmer W., Militarne szanse powstania na Pomorzu w 1919 r., [w:] Problemy militarne na Pomorzu w latach 1914-1989, red. A. Stachula, Słupsk 2002.
Siudowski K., Rozwój idei niepodległościowego ruchu zbrojnego na Pomorzu, [w:] Ruch niepodległościowy na Pomorzu, red. T. Pietrykowski, To-ruń 1935.
Skóra W., Organizacja i działalność wywiadu Frontu Pomorskiego w latach 1919-1920, [w:] Polski wywiad wojskowy 1918-1945, red. P. Kołakowski, A. Pepłoński, Toruń 2006.
Skóra W., Placówka w Chojnicach. Z działalności wywiadu polskiego na Pomorzu Zachodnim w dwudziestoleciu międzywojennym, Słupsk-Chojnice 2006.
Szews J., Filomaci pomorscy. Tajne związki młodzieży polskiej na Pomorzu Gdańskim w latach 1830-1920, Warszawa 1992.
Tomaszewski K., Organizacje społeczne na Pomorzu w dążeniu do niepodległości, [w:] Ruch niepodległościowy na Pomorzu, red. T. Pietrykowski, Toruń 1935.
Wojciechowski M., Powrót Pomorza do Polski 1918-1920, Warszawa-Poznań-Toruń 1981.
Z dziejów Organizacji Wojskowej Pomorza, [w:] Księga pamiątkowa dziesięciolecia Pomorza, red. M. Sydow, Toruń 1930.
Zakrzewski T., Życie polskie Torunia w ostatnich latach zaboru pruskiego (1916-1920), Toruń 1985.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 784
Number of citations: 0