Społeczne stresory w pracy pielęgniarek a zamiar odejścia z pracy i z zawodu
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2025.14.1.2Słowa kluczowe
mobbing, pielęgniarki neurologiczne, stres społeczny, pracaAbstrakt
Wstęp. Coraz większe zapotrzebowanie na świadczenia medyczne w starzejącym się społeczeństwie i rosnąca średnia wieku polskich pielęgniarek pobudzają do szukania przyczyn odchodzenia z zawodu doświadczonych pracowników służby zdrowia.
Cel. Celem badania jest określenie stopnia skłonności pielęgniarek do odejścia z zawodu i do zmiany miejsca pracy w kontekście społecznych stresorów w pracy, zmiennych zawodowych z uwzględnieniem rodzaju oddziału szpitalnego i zmiennych podmiotowych.
Materiał i metody. Kwestionariuszowe anonimowe badanie przeprowadzono wśród N=190 pielęgniarek. W badaniu wykorzystano skalę Roodta (TIS-6), Kwestionariusz Działań Negatywnych (NAQ), Kwestionariusz Stresorów w pracy Pielęgniarki (KSP) oraz Kwestionariusz Ogólnego Stanu Zdrowia (GHQ-12).
Wyniki. Zamiar zmiany miejsca pracy sygnalizowało 55,8% pielęgniarek z czego 12,3% pielęgniarek neurologicznych, zamiar odejścia z zawodu 6,8% badanych. Intensywność zamiaru odejścia istotnie dodatnio korelowała ze wszystkimi badanymi stresorami społecznymi. Pielęgniarki, które rozważały odejście z zawodu w charakteryzowały się słabszym samopoczuciem psychicznym i w większym stopniu doświadczały negatywnych działań ze strony współpracowników i przełożonych, niż te, które rozważały zmianę miejsca pracy.
Wnioski. Społeczne stresory istotnie są powiązane z zamiarem rezygnacji z zawodu i zmiany miejsca pracy. Społecznym stresorem, który istotnie różnicuje pielęgniarki neurologiczne od pozostałych uczestników badania to relacje z pacjentem i jego rodziną. Troska o kondycję psychiczną pielęgniarek i budowanie współpracy w zespołach pielęgniarskich to czynniki mogące zapobiegać odejściu z zawodu. (PNN 2025;14(1):8–15)
Bibliografia
[1] Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych. Raport Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych. Zabezpieczenie społeczeństwa polskiego w świadczenia pielęgniarek i położnych. Naczelna Izba Pielęgniarek i Położnych, Warszawa 2015.
[2] OECD. Health at a Glance 2023: OECD Indicators. OECD Publishing, Paris 2023.
[3] World Health Organization. Global strategy on human resources for health: Workforce 2030. WHO, Geneva 2016.
[4] Główny Urząd Statystyczny. Zasoby kadrowe w wybranych zawodach medycznych na podstawie źródeł administracyjnych w 2022 r. Retrieved February 14, 2025, from https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/zasoby-kadrowe-w-wybranych-zawodach-medycznych-na-podstawie-zrodel-administracyjnych-w-2022-r-,28,2.html
[5] Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Informacja o sytuacji osób starszych w Polsce za rok 2022. Retrieved March 5, 2025, from https://www.gov.pl/web/rodzina/informacja-o-sytuacji-osob-starszych-w-polsce-rok-2022.
[6] Harpula K., Nowak A., Bartosiewicz A. Wyzwania pielęgniarstwa w Polsce i na świecie. Med Rodz. 2019;4:166–172.
[7] Marć M., Bartosiewicz A., Burzyńska J., Chmiel Z., Januszewicz P. A nursing shortage — a prospect of global and local policies. Int Nurs Rev. 2019;66(1):9–16.
[8] Radkiewicz P., Widerszal-Bazyl M., Pokorski J., Pokorska J., Ogińska H., Pietsch E. Dlaczego pielęgniarki wcześnie odchodzą z zawodu? Bezpieczeństwo Pracy. 2004;7–8:31–34.
[9] Burmeister E.A., Kalisch B.J., Xie B. et al. Determinants of nurse absenteeism and intent to leave: An international study. J Nurs Manag. 2019;27(1):143–153.
[10] Hasselhorn H.M., Tackenberg P., Kuemmerling A. et al. Nurses’ health, age and the wish to leave the profession — findings from the European NEXT-Study. Med Lav. 2006;97(2):207–214.
[11] Bahlman-van Ooijen W., Malfait S., Huisman-de Waal G., Hafsteinsdóttir T.B. Nurses’ motivations to leave the nursing profession: A qualitative meta-aggregation. J Adv Nurs. 2023;79(12):4455–4471.
[12] Duignan M., Drennan J., Mc Carthy V.J.C. Work characteristics, job satisfaction and intention to leave: a cross-sectional survey of advanced nurse practitioners. Contemp Nurse. 2024;60(4):382–394.
[13] Michalak M., Przybył K., Kazimierska-Zając M. Strategies for Coping with Stress among Medical Staff who Work in the Operating Theatre. J Neurol Neurosurg Nurs. 2022;11(2):59–64.
[14] Christianson J., Johnson N., Nelson A., Singh M. Work-Related Burnout, Compassion Fatigue, and Nurse Intention to Leave the Profession During COVID-19. Nurse Lead. 2023;21(2):244–251.
[15] Al Muharraq E.H., Baker O.G., Alallah S.M. The Prevalence and The Relationship of Workplace Bullying and Nurses Turnover Intentions: A Cross Sectional Study. SAGE Open Nurs. 2022:8:23779608221074655.
[16] Edmonson C., Zelonka C. Our Own Worst Enemies: The Nurse Bullying Epidemic. Nurs Adm Q. 2019;43(3):274–279.
[17] Zdziebło K., Kozłowska E. Mobbing w środowisku pracy pielęgniarek. Probl Pielęg. 2010;18(2):212–219.
[18] Żuchowski I. Zjawisko stosowania mobbingu wśród pielęgniarskiej kadry kierowniczej w opinii pielęgniarek/pielęgniarzy. Zeszyty Naukowe ZPSB FIRMA i RYNEK. 2018;1(53):59–70.
[19] Kunecka D., Kamińska M., Karakiewicz B. Skala zjawiska mobbingu wśród pielęgniarek/pielęgniarzy zatrudnionych w szczecińskich szpitalach. Med Pr. 2008;59(3):223–228.
[20] Kozłowska L., Doboszyńska A. Mobbing w grupie zawodowej pielęgniarek. Probl Pielęg. 2012;20(4):524–528.
[21] Baszczyńska A., Kabalski P., Nowak M., Syper-Jędrzejak M., Szwajcar J. Wypalenie zawodowe biegłych rewidentek i rewidentów w Polsce. Skala, przyczyny, skutki. Ius Publicum, Katowice 2022.
[22] Skuzińska A., Plopa M., Plopa W. Questionnaire of Stressors in Nursing (QSN). Adv Cogn Psychol. 2024;20(4):340–354.
[23] Einarsen S., Raknes B.I. Harassment in the workplace and the victimization of men. Violence Vict. 1997;12(3):247–263.
[24] Warszewska-Makuch M. Polska adaptacja kwestionariusza NAQ do pomiaru mobbingu. Bezp Pr Nauk Prakt. 2007;12:16–19.
[25] Makowska Z., Merecz D. Polska adaptacja Kwestionariuszy Ogólnego Stanu Zdrowia Davida Goldberga: GHQ-12 i GHQ-28. W: Dudek B. (Red.), Ocena zdrowia psychicznego na podstawie badań kwestionariuszami Davida Goldberga. Podręcznik dla użytkowników Kwestionariuszy GHQ-12 i GHQ-28. Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2001.
[26] Nielsen M.B., Einarsen S. Outcomes of exposure to workplace bullying: A meta-analytic review. Work & Stress. 2012;26(4):309–332.
[27] Nielsen M.B., Einarsen S. What we know, what we do not know, and what we should and could have known about workplace bullying. An overview of the literature and agenda for future research. Aggress Violent Behav. 2018;42:71–83.
[28] Finne L.B., Knardahl S., Lau B. Workplace bullying and mental distress — a prospective study of Norwegian employees. Scand J Work Environ Health. 2011;37(4):276–287.
[29] Kalbarczyk A. Psychologiczne konsekwencje utraty pracy i bezrobocia. W: Kranas G. (Red.), Organizacja, praca, bezrobocie. Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Anna Skuzińska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 254
Liczba cytowań: 0