Wydolność czynnościowa pacjentów geriatrycznych po przebytym udarze mózgu w ocenie skalą NOSGER — badania prospektywne
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2021.10.2.1Słowa kluczowe
skala ADL-Katz, ocena czynnościowa, pacjent geriatryczny, Index Barthel, skala NOSGER, udar mózguAbstrakt
Wstęp. W Polsce i w innych krajach europejskich jesteśmy świadkami wzrostu ilości ludzi w podeszłym wieku (geriatrycznych). Szczególne znaczenie ma ocena psychofizyczna chorego oraz określenie deficytów jego funkcjonowaniu w życiu codziennym. Sprawność osób w podeszłym wieku zależy od ich procesu starzenia się, stylu życia, czynników środowiskowo-społecznych, psychicznych i występujących schorzeń, w tym neurologicznych.
Cel. Celem badań było dokonanie oceny czynnościowej pacjentów geriatrycznych po przebytym udarze mózgu za pomocą skali NOSGER.
Materiał i metody. Badaną grupę stanowiło 117 pacjentów geriatrycznych po przebytym udarze mózgu, hospitalizowanych w Klinice Geriatrii CM w Bydgoszczy. Do oceny czynnościowej zastosowano skalę NOSGER, skalę ADL-Katz oraz skalę Barthel.
Wyniki. Przeprowadzona ocena psychofizyczna pacjentów geriatrycznych za pomocą skali NOSGER wykazała, że badani najgorzej funkcjonują w obszarze zachowań socjalnych — S (M = 15,2) oraz złożonych czynności dnia codziennego — IADL (M = 14,2). Najlepiej funkcjonują w obszarze zachowań destrukcyjnych, zakłócających, asocjalnych — Z (M = 8,1) oraz w obszarze podstawowych czynności dnia codziennego — ADL (M = 9,2). Badani najlepiej radzą sobie z takimi czynnościami jak: prawidłowy ubiór przy wychodzeniu z domu (75,2% badanych), wykonywanie czynności higienicznych (uczesanie się, ogolenie, umalowanie) (59,0% badanych) czy dbanie o porządek (58,1% badanych). Gorzej radzą sobie z takimi czynnościami jak: kontrola oddawania stolca (30,8% badanych) i moczu (31,6% badanych). Analiza statystyczna nie wykazała różnic istotnych statystycznie (p > 0,05) pomiędzy poszczególnymi grupami w ocenie skalą NOSGER, ADL-Katz i BI. Wykazano, silną korelację pomiędzy oceną badanych za pomocą skali ADL-Katz oraz Barthel (r = –,7128 oraz r = –,7285), a skalą NOSGER i obszarem — ADL_NOSGER (r = –,8109 oraz r = –,8215).
Wnioski. Pacjenci geriatryczni w ocenie dokonanej za pomocą skali NOSGER wykazują umiarkowaną niesprawność w obszarze czynnościowym. W większości przypadków, badani dobrze radzą sobie z takimi czynnościami jak: prawidłowy ubiór przy wychodzeniu z domu, wykonywanie czynności higienicznych (uczesanie się, ogolenie, umalowanie) czy dbanie o porządek. Wykazano zgodność w ocenie czynnościowej za pomocą skali ADL_NOSGER, skali ADL-Katz i skali Barthel. Skala ADL-Katz oraz skala Barthel w podobny sposób mierzy aktywność życia codziennego pacjentów geriatrycznych. (PNN 2021;10(2):51–57)
Bibliografia
European Commission. The 2015 Ageing Report. Economic and budgetary projections for the 28 EU Member States (2013–2060). European Economy. 2015;3. Retrieved January 10, 2021, from https://ec.europa.eu/economy_finance/publications/european_economy/2015/pdf/ee3_en.pdf
Onder G., Palmer K., Navickas R. et al. Time to face the challenge of multimorbidity. A European perspective from the joint action on chronic diseases and promoting healthy ageing across the life cycle (JA-CHRODIS). Eur J Intern Med. 2015;26(3):157–159.
Główny Urząd Statystyczny. Ochrona zdrowia w gospodarstwach domowych w 2016 r. Retrieved January 10, 2021, from https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/zdrowie/zdrowie/ochrona-zdrowia-w-gospodarstwach-domowych-w-2016-r-,2,6.html
Wizner B., Skalska A., Klich-Rączka A., Piotrowicz K., Grodzicki T. Ocena stanu funkcjonalnego u osób w starszym wieku. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (Red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwa Medyczne, Poznań 2012;81–94.
Doroszkiewicz H., Sierakowska M., Lewko J., Ostrowska A. Ocena stanu funkcjonalnego pacjentów geriatrycznych wyznacznikiem zakresu opieki pielęgniarskiej. Probl Pielęg. 2014;22(3):258–264.
Fidecki W., Wysokiński M., Wrońska I., Ślusarz R. Elementy kompleksowej oceny geriatrycznej w praktyce pielęgniarskiej. Prz Med Uniw Rzesz Inst Leków. 2011;2:205–211.
Bläsi S., Brubacher D., Zehnder A.E., Monsch A.U., Berres M., Spiegel R. Assessment of everyday behavior in Alzheimer’s disease patients: its significance for diagnostics and prediction of disease progression. Am J Alzheimers Dis Other Demen. 2005;20(3):151–158.
Liszewska M. Zdążyć na czas. Senior z demencją a zastosowanie NOSGER (Nurses’ Observation Scale for Geratric Patients). Wspólne tematy. 2005;1:3–9.
Fidecki W., Wysokiński M. Zastosowanie skali NOSGER w praktyce pielęgniarskiej. W: Kachaniuk H. (Red.), Pielęgniarska opieka nad osobami starszymi. Wyd. Raabe, Warszawa 2008;13–21.
Katz S., Ford A.B., Moskowitz R.W., Jackson B.A., Jaffe M.W. Studies of illness in the aged. The index of ADL: a standardized measure of biological and psychosocial function. JAMA. 1963;185:914–919.
Burzyńska M., Pikala M., Kondak K., Maniecka-Bryła I. Jakość życia osób starszych korzystających z pomocy instytucjonalnej. Acta UL Fol Oecon. 2017;3(329):131–145.
Mahoney F.I., Barthel D.W. Functional evaluation: The Barthel Index. Md State Med J. 1965;14:61–65.
Fidecki W., Wrońska I., Wysokiński M. et al. An Attempt at Evaluating the Risk of Dementia in Elderly People under Long-term Care. J Neurol Neurosurg Nurs. 2014;3(3):116–120.
Skubal A., Sudoł I., Ciąpała G., Ćwirlej-Sozańska A., Wiśniowska-Szurlej A., Wilmowska-Pietruszyńska A. Ocena sprawności funkcjonalnej i ryzyka upadków osób starszych z otępieniem lekkiego i średniego stopnia. Medical Review. 2016;14(4):427–438.
Staszczak-Gawełda I., Szczygielska-Babiuch A., Puzio G. i wsp. Ocena sprawności funkcjonalnej osób starszych z lekkim otępieniem. Gerontol Pol. 2013;4:127–132.
Pruszyński J.J., Cicha-Mikołajczyk A., Gębska-Kuczerowska A. Ocena wydolności czynnościowej i sprawności motorycznej osób przyjmowanych do pielęgniarskiego domu opieki w Polsce. Prz Epidemiol. 2006;60(2):331–338.
Brudzińska I. Zakres wydolności funkcjonalnej seniorów wg skali Barthel. Pielęgniarstwo w Opiece Długoterminowej. 2017;4(6):24–34.
Luttenberger K., Schmiedeberg A., Gräßel E. Activities of daily living in dementia: revalidation of the E-ADL Test and suggestions for further development. BMC Psychiatry. 2012;12:208.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 310
Liczba cytowań: 0