Występowanie zaburzeń poznawczych u osób po 65. roku życia w środowisku domowym
DOI:
https://doi.org/10.15225/PNN.2021.10.2.3Słowa kluczowe
zaburzenia poznawcze, osoby w podeszłym wieku, środowisko domoweAbstrakt
Wstęp. Zaburzenia poznawcze stanowią bardzo poważny problem osób w podeszłym wieku przyczyniają się do utraty sprawności funkcjonalnej i prowadzą do zależności od innych.
Cel. Celem pracy była ocena występowania zaburzeń poznawczych u osób po 65. roku życia w środowisku domowym oraz wykazanie zależności pomiędzy wiekiem, płcią, wykształceniem, wielochorobowością i niesprawnością funkcjonalną a zaburzeniami poznawczymi.
Materiał i metody. Badania przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego i obserwacji bezpośredniej. Zastosowano narzędzia badawcze takie jak: Skrócony Test Sprawności Umysłowej (AMTS), Skala Barthel, Skala Lawtona oraz autorski kwestionariusz wywiadu. Badaniami objęto 329 kobiet, 175 mężczyzn w wieku od 66 do 94 lat.
Wyniki. U 74,80% badanych osób stwierdzono prawidłową sprawność poznawczą. Umiarkowane upośledzenie poznawcze stwierdzono u 20,24% respondentów, a ciężkie u 4,96% badanych. Stwierdzono, że kobiety, osoby z niskim poziomem wykształcenia oraz z większą ilością chorób, z upośledzeniem wzroku i słuchu posiadały gorszy stan poznawczy (p < 0,001). Ponadto wykazano, że sprawność poznawcza badanych osób w sposób istotny (p < 0,001) pogarszała się wraz z wiekiem badanych.
Wnioski. Zaburzenia poznawcze występowały u 25,20% badanych osób po 65. roku życia w środowisku domowym. Ponadto, istotnymi czynnikami wpływającymi na występowanie zaburzeń poznawczych u osób po 65. roku życia w środowisku domowym były: płeć żeńska, starszy wiek, niski poziom wykształcenia oraz wielochorobowość. Co więcej, zaburzenia poznawcze występujące u osób po 65. roku życia w środowisku domowym znacząco wpływały na pogorszenie ich sprawności funkcjonalnej. (PNN 2021;10(2):65–70)
Bibliografia
Straś-Romanowska M. Późna dorosłość. W: Trempała J. (Red.), Psychologia rozwoju człowieka. Podręcznik akademicki. PWN, Warszawa 2011;326–350.
Kotapka-Minc S. Znaczenie badania neuropsychologicznego w diagnostyce otępienia. Pol Prz Neurol. 2007;3(2):61–68.
Bilikiewicz A., Matkowska-Białko D. Zaburzenia funkcji poznawczych a depresja. Udar Mózgu. 2004;6(1):27–37.
Gabryelewicz T. Łagodne zaburzenia poznawcze. Post Nauk Med. 2011;24(8):688–691.
Klich-Rączka A., Siuda J., Piotrowicz K. i wsp. Zaburzenia funkcji poznawczych u osób w starszym wieku. W: Mossakowska M., Więcek A., Błędowski P. (Red.), Aspekty medyczne, psychologiczne, socjologiczne i ekonomiczne starzenia się ludzi w Polsce. Termedia Wydawnictwo Medyczne, Poznań 2012;109–121.
Krzemieniecki K. Całościowa ocena geriatryczna i jej znaczenie kliniczne w onkologii — systematyczny przegląd piśmiennictwa. Gerontol Pol. 2009;17(1):1–6.
Contador I., Bermejo-Pareja F., Mitchell A.J. et al. Cause of death in mild cognitive impairment: a prospective study (NEDICES). Eur J Neurol. 2014;21(2):253–2e9.
Morrison R.S., Siu A.L. Survival in end-stage dementia following acute illness. JAMA. 2000;284(1):47–52.
Kostka T. Zaburzenia psychogeriatryczne (otępienie, depresja, delirium). W: Kostka T., Koziarska-Rościszewska M., Choroby wieku podeszłego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009;147–153.
Cytowicz-Karpiłowska W., Kazimierska B., Cytowicz A. Postępowanie usprawniające w geriatrii. Podstawy, wskazania, przeciwwskazania. Wyd. Almamer Wyższa Szkoła Ekonomiczna w Warszawie, Warszawa 2009.
Kostka T. Całościowa ocena geriatryczna. W: Kostka T., Koziarska-Rościszewska M., Choroby wieku podeszłego. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2009;17–37.
Borowicz A.M. Testy służące do oceny sprawności funkcjonalnej osób starszych. W: Wieczorowska-Tobis K., Kostka T., Borowicz A.M. (Red.), Fizjoterapia w geriatrii. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2011;45–60.
Kocemba J., Grodzki T. Zarys gerontologii klinicznej. Wyd. MCKP UJ, Kraków 2004.
Wiktor K., Drozdzowska B., Czekajło A., Hebel R. Wybrane metody oceny czynnościowej (funkcjonalnej) w praktyce lekarskiej. Ann Acad Med Siles. 2010;64(5–6):76–81.
Rosenthal T. Przewlekłe zaburzenia pamięci. W: Rosenthal T., Naughton B., Williams M. (Red.), Geriatria. Wyd. Czelej, Lublin 2009;291–313.
Wojszel B., Bień B. Rozpowszechnienie wielkich zespołów geriatrycznych w populacji osób w późnej starości — wyzwanie dla podstawowej opieki zdrowotnej. Prz Lek. 2002;59(4–5):216–221.
Pniewska J., Jaracz K., Górna K. Wpływ procesu starzenia się na funkcje poznawcze w populacji wiejskiej Wielkopolski. Pielęgniarstwo Polskie. 2011;1(39):7–10.
Melis R., Marengoni A., Angleman S., Fratiglioni L. Incidence and predictors of multimorbidity in the elderly: a population-based longitudinal study. PLoS One. 2014;9(7):e103120.
Cebulak M., Markiewicz I., Guty E. Ocena funkcji poznawczych u chorych objętych domową długoterminową opieką pielęgniarską. Probl Pielęg. 2014;22(1):20–26.
Białachowska A. Niesprawność funkcjonalna w umiarkowanym otępieniu w przebiegu choroby Alzheimera. Geriatria. 2010;4:5–9.
Bigelow W., Becker M., Collins T. Functional and cognitive change among elderly long term nursing facility residens. Abstract Book Association Services Research Meeting 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 246
Liczba cytowań: 0