Autorytety religijne w pedagogice. Uwagi metateoretyczne
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2015.009Słowa kluczowe
pedagogika, autorytet, autorytety religijne, autonomia nauki, autorytet epistemiczny, autorytet deontyczny, argumenty „z autorytetu”, demarka- cjonizm, antydemarkacjonizmAbstrakt
Przedmiotem artykułu są funkcje przypisywane w pedagogice kategoriom, twierdzeniom i koncepcjom autorstwa osób uznawanych za autorytety religijne. Niejednokrotnie w tej dyscyplinie wiedzy wykorzystywane są pojęcia i tezy formułowane przez osoby niebędące naukowcami (np. przez osoby reprezentujące określoną religię bądź wyznanie) w celu wprowadzenia, argumentowania lub oceny określonych postulatów. Powszechność użycia argumentu „z autorytetu” budzi pytania dotyczące potrzeby, zasadności oraz zakresu tego typu zabiegu.
Artykuł ma charakter metaprzedmiotowy oraz analityczny. Nie stawia sobie za cel skonstruowania i postulowania modelu analizowanej relacji. Chodzi o sformułowanie elementarnych uwag opisujących teoretyczne funkcje, jakie przypisuje się wypowiedziom określonych osób uznanych za autorytety religijne. Dodatkowo formułowane są uwagi o charakterze oceniającym, służące uwypukleniu problemu zasadności użycia argumentów „z autorytetu” w pedagogice.
Bibliografia
Bocheński, Józef Maria. „Autonomia uniwersytetu”. W: Józef Maria Bocheński. Sens życia i inne eseje, 60–71. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1993.
Bocheński, Józef Maria. „O dialogu filozoficznym”. W: Józef Maria Bocheński. Sens życia i inne eseje, 125–135. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1993.
Bocheński, Józef Maria. „Przeciw humanizmowi”. W: Józef Maria Bocheński. Sens życia i inne eseje, 23–39. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1993.
Bocheński, Józef Maria. Sto zabobonów. Krótki filozoficzny słownik zabobonów. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1994.
Bocheński, Józef Maria. Zarys historii filozofii. Kraków: Wydawnictwo Philed, 1993. Bronk, Andrzej. „Czy pedagogika jest nauką autonomiczną?”. W: W trosce o integralne wychowanie, red. Marian Nowak, Tomasz Ożóg, Alina Rynio, 47–76. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2003.
Bronk, Andrzej. „Pojęcie godności człowieka: uwagi metodologa”. W: Antropologiczna pedagogika ogólna, red. Marian Nowak, Piotr Magier, Iwona Szewczak, 57–74. Lublin: Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo Gaudium, 2010.
Bronk, Andrzej. Zrozumieć świat współczesny. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1998.
Ceglarek, Roman, Mariusz Sztaba (red.). Być człowiekiem sumienia. Interdyscyplinarny namysł nad fenomenem sumienia. Częstochowa: Częstochowskie Wydawnictwo Archidiecezjalne Regina Poloniae, 2015.
Chlewiński, Zdzisław, Stanisław Majdański. „Autorytet”. W: Encyklopedia Katolicka, T. I, red. Feliks Gryglewicz, Romuald Łukaszyk, Zygmunt Sułowski, 1161–1168. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1985.
Drabik, Lidia i in. (oprac.). Słownik Języka Polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2007.
Evans, Gillian Rosemary. Filozofia i teologia w Średniowieczu. Kraków: Wydawnictwo Znak, 1996.
Gąsecki, Krzysztof. „Aksjologiczny wymiar pracy ludzkiej – inspiracja myślą Jana Pawła II”. W: Pedagogika chrześcijańska. Tradycja – Współczesność – Nowe Wyzwania, red. Jarosław Michalski, Aldona Zakrzewska, 387–401. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, 2010.
Horowski, Jarosław. „Wolność od autorytetu jako zabobon. Teleologia wychowania w zakresie autorytetu w świetle analiz Józefa Marii Bocheńskiego”. Acta Universitatis Nicolai Copernici – Pedagogika XXV (2009): 29–46.
Hrtánková, Valéria. „Człowiek i rodzina chrześcijańska w XXI wieku – niebezpieczeństwa i wyzwania”. W: Człowiek u progu trzeciego tysiąclecia. Zagrożenia i wyzwania, T. 4, red. Mieczysław Plopa, 291–296. Elbląg: Wydawnictwo Elbląskiej Uczelni Humanistyczno-Ekonomicznej, 2011.
Iwański, Zbigniew Stanisław. Kryzys kary pozbawienia wolności. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej szkoły Menadżerskiej w Warszawie, 2011.
Jeziorański, Marek. Bł. Jana Pawła II koncepcja wychowania małżonków. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2013.
Jusiak, Roman. „Refleksja o pedagogice i naukowych badaniach pedagogicznych”. W: Szkice z pedagogiki, opieki międzyludzkiej, pracy resocjalizacyjnej i pedagogii chrześcijańskiej, red. Roman Jusiak, Andrzej Łuczyński, Lidia Pietruszka, 13–40. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
Kamiński, Stanisław. Nauka i metoda. Pojęcie nauki i klasyfikacja nauk. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 1992.
Kostkiewicz, Janina. „Status i tożsamość pedagogiki katolickiej 20-lecia międzywojennego w Polsce”. Paedagogia Christiana 1 (2013): 45–69.
Kunowski, Stefan. Podstawy współczesnej pedagogiki. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie, 2001.
Łuka, Magdalena. „Działania promujące osobę jako sposób rozwiązywania kwestii bezrobocia”. Roczniki Pedagogiczne 2 (2010): 117–120.
Magier, Piotr. „Aksjologiczno-normatywne i argumentatywne aspekty pedagogiki chrześcijańskiej”. W: Edukacyjny potencjał religii, red. Jerzy Bagrowicz, Jarosław Horowski, 163–183. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
Magier, Piotr. „Autorytet wychowawcy według koncepcji pedagogiki personalistycznej”. W: Personalizmus v procese humanizácje l’udskej spoločnost, red. Pavol Dancák, 277–291. Prešov: Prešovská Univerzita v Prešove, 2014.
Magier, Piotr. „Pedagogika ogólna w strukturze nauk pedagogicznych”. W: U podstaw tożsamości pedagogiki, red. Ryszard Skrzyniarz, Ewa Smołka, Stanisława Konefał, 31–49. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2012.
Marshall, Gordon (red.). Słownik socjologii i nauk społecznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005.
Mezei, Balázs M. „Kryzys uniwersytetu”. Ethos 1–2 (2009): 29–51.
Nowak, Marian. „Edukacyjny potencjał pedagogiki religii – bogactwo doświadczenia ludzkiego do przekazania”. W: Edukacyjny potencjał religii, red. Jerzy Bagrowicz, Jarosław Horowski, 53–78. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012.
Nowak, Marian. „Tożsamość pedagogiki chrześcijańskiej”. Paedagogia Christiana 1 (2013): 25–44.
Nowak, Marian. Podstawy pedagogiki otwartej. Lublin: Redakcja Wydawnictw KUL, 1999.
Parzyszek, Magdalena. „Dziecko w rodzinie współczesnej”. W: Dziecko w przestrzeni życia społecznego, red. Jadwiga Daszykowska, Andrzej Łuczyński, 81–94. Stalowa Wola: Wydział Zamiejscowy Nauk o Społeczeństwie Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego Jana Pawła II w Stalowej Woli, 2013.
Rynio, Alina. Integralne wychowanie w myśli Jana Pawła II. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2004.
Sarnowski, Stefan. „O krytyce rozumu pedagogicznego”. W: Krytyka rozumu pedagogicznego, red. Stefan Sarnowski, 9–31. Bydgoszcz: Wyższa Szkoła Pedagogiczna w Bydgoszczy, 1993.
Starnawski, Witold. „Perspektywa religijna w doświadczeniu wychowania”. Paedagogia Christiana 1 (2013): 139–141.
Sztaba, Mariusz (oprac.). Benedykt XVI. „Aby na nowo odkryć radość w wierze…”. Antologia papieskich wypowiedzi na temat wiary, wątpienia i ateizmu. Warszawa: Oficyna Wydawniczo-Poligraficzna ADAM, 2014.
Sztaba, Mariusz, Anna Różyło (red.). Wychowanie w refleksji Karola Wojtyły – Jana Pawła II. Wybrane aspekty. Lublin: Wydawnictwo KUL, 2015.
Śliwerski, Bogusław. http://sliwerski-pedagog.blogspot.com/2011/05/wkad-dzie-i- mysli-karola-wojtyy.html (21.08.2015).
Tatarkiewicz, Władysław. Historia filozofii. T. I. Filozofia starożytna i średniowiecz- na. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Walczak, Monika. „Godność człowieka: kategoria opisowa, wartościująca, normatywna”. W: Antropologiczna pedagogika ogólna, red. Marian Nowak, Piotr Magier, Iwona Szewczak, 75–85. Lublin: Wydawnictwo KUL, Wydawnictwo Gaudium, 2010.
Walczak, Monika. Racjonalność nauki. Problemy, koncepcje, argumenty. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, 2006.
Woroniecki, Jacek. „Program pedagogiki katolickiej”. W: Pedagogika katolicka. Zagadnienia wybrane, red. Alina Rynio, 15–36. Stalowa Wola: Oficyna Wydawnicza Fundacji Uniwersyteckiej w Stalowej Woli, 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 589
Liczba cytowań: 0
