Domownik. Źródło kształtowania tożsamości kulturowej dzieci w klasach I–III

Abstrakt

Tożsamość kulturowa jednostki – dziecka – ucznia i jej kreowanie jest istotną kwestią w dobie globalizacji, przenikania się kultur, stykania z innymi, łączenia w międzykulturowe, transkulturowe struktury. W przestrzeni szkoły dziecko ma szansę na przeżywanie nowych, szerszych doświadczeń konstytuujących jego przynależność do danej wspólnoty kulturowej. W klasach I–III szkoły podstawowej dzieje się to za pośrednictwem edukacji wczesnoszkolnej, a także (co ważne) katechezy szkolnej i stosowanych w jej trakcie narzędzi oraz podręczników. Ona to w naturalny sposób łączy tożsamość kulturową nadawaną w rodzinie z tożsamością przekazywaną za pośrednictwem religii. W artykule przedstawiono analizę jakościową źródła wtórnego, jakie stanowi Domownik – dodatek dla rodziny, który dołączany jest do podręczników katechezy szkolnej Kościoła katolickiego na pierwszym etapie edukacyjnym. Stwierdzono, że w skład Domownika wchodzą elementy prowadzące do ethnos, uznanego za determinant kształtowania tożsamości kulturowej, kierujące ucznia ku poznaniu i wykształceniu języka (kodów językowych), obyczajowości (wspólnego świętowania), historii (pamięci zbiorowej) oraz zakorzenienia w religii, mobilizujące go do odkrywania wartości i zasad charakterystycznych dla wspólnoty Kościoła katolickiego w Polsce/grupy kulturowej oraz otwierania się na doświadczenia składające się na strukturę tożsamości jednostki osadzonej w realiach przynależenia i identyfikacji z określoną zbiorowością społeczną. Domownik to narzędzie do pracy z uczniem poprzez współpracę z jego najbliższą grupą kulturową – rodziną, wykorzystywane jako dobrowolne dodatkowe zadania dzieci w klasach I–III w ich środowisku domowym, natomiast w szkole stosowane obok – na równi – czasami zamiast – podręcznika.