Państwo demokratyczne wobec wyzwań edukacyjnych: pomiędzy ideologią, populizmem a filozofią odpowiedzialności za innych
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2023.003Słowa kluczowe
demokracja, edukacja, ideologia, populizm, tożsamośćAbstrakt
W artykule jest poruszony problem wyzwań edukacyjnych, takich jak kreatywność i innowacyjność, przez pryzmat XX-wiecznych problemów wynikających z ideologizacji życia, a także ze zjawiska populizmu, który oznacza nie tylko władzę ludu, ale również niszczenie symetryczności relacji w społeczeństwie. Podstawą tego porządku jest ujmowanie państwa jako substancji etycznej, której podstawą jest odpowiedzialność za innych. Kryzys kultury europejskiej, jej racjonalizm, stwarzał poważne problemy dla człowieka. Człowiek zaczął upraszczać świat, sprowadzać do tego, co należące do świata przyrody, do naturalizmu, a także do metody matematyczno-przyrodniczej. Dzisiejszym wyzwaniem jest przywrócenie racjonalności, ale nie naiwnej, lecz twórczej, która łączy różnorodność i nie niszczy przy tym istniejącej różnicy. Rozum nie jest przeciwieństwem doświadczenia, nie wyklucza go, a nawet na
nim buduje swoją podstawę, jaką jest odpowiedzialność za siebie i innych.
Bibliografia
Ahmed, S. (2004). The Cultural Politics of Emotion. New York: Routledge.
Boler, M. (1999). Feeling Power: Emotions and Education. New York–London: Routledge.
Bollnow, O. F. (1968).Existenzphilosophie und Pädagogik. Stuttgart: Kohlhammer.
Buber, M. (1992). Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych. Tłum. J. Doktór. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Doktór, J. (1992). Wstęp. W: M. Buber, Ja i Ty. Wybór pism filozoficznych (s. 5–38). Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX.
Drozdowski, R., Zakrzewska, A., Puchalska, K., Morchat, M. i Mroczkowska, D. (2010). Wspieranie postaw proinnowacyjnych przez wzmacnianie kreatywności jednostki. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
Dworakowska, K. i Sztobryn, S. (2020). Przedsłowie. W: S. Sztobryn i K. Dworakowska (red.), Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej (s. 7–11). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Ebeling, C. (2006).Przyczynek do definicji człowieka. Kraków: Wydawnictwo Znak.
Ebner, F. (1921). Das Wort und die geistigen Realitäten. Pneumatologische Fragmente. Innsbruck: Brenner-Verlag.
Heidegger, M. (2000).Co zwie się myśleniem? Tłum. J. Mizera. Warszawa–Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Heidegger, M. (2004). Bycie i czas. Tłum. B. Baran. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Hejnicka-Bezwińska, T. (2000). O zmianach w edukacji – konteksty, zagrożenia i możliwości. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uczelniane Akademii Bydgoskiej im. Kazimierza Wielkiego.
Held, D. (2010). Modele demokracji. Tłum. W. Nowicki. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jaroszewska, A. (2020). Mądrość – kreatywność – innowacyjność a nauczanie i uczenie się językow obcych w Polsce. Jezyki Obce w Szkole, 2, 57–67.
Kant, I. (1995). O wiecznym pokoju. Zarys filozoficzny. Tłum. F. Przybylak. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
Kępiński, A. (1992). Rytm życia. Kraków: Sagittarius.
Kierkegaard, S. (1981).Bojaźń i drżenie. Choroba na śmierć. Tłum. J. Iwaszkiewicz. Warszawa: PWN.
Kierkegaard, S. (2000). Pojęcie lęku: proste rozważania o charakterze psychologicznym, odniesione do dogmatycznego problemu grzechu pierworodnego autorstwa Vigiliusa Haufniensisa. Tłum. A. Szwed. Kęty: Biblioteka Europejska – Antyk.
Krajewski, M. (2020).(Nie)nawidzenia. Świat przez nienawiść. Kraków: Universitas.
Levinas, E. (1991). Etyka i nieskończony. Rozmowa z Philippe’em Nemo. Tłum. B. Opolska-Kokoszka. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Papieskiej Akademii Teologicznej.
Levinas, E. (1998). Całość i nieskończoność. Esej o zewnętrzności. Tłum. M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Levinas, E. (2000). Inaczej niż być lub ponad istotą. Tłum. P. Mrówczyński. Warszawa: Aletheia.
Maliszewski, K. (2020). Ideologia podziurawiona – o pedagogice filozoficznej w nie-filozoficznym czasie nie-filozoficznego plemienia. W: S. Sztobryn i K. Dworakowska (red.), Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej (s. 12–23). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Michałowska, D. A. (2020). Poglądy Tadeusza Kotarbińskiego – inspiracje dla współczesnej filozofii edukacji w społeczeństwie demokratycznym. W: S. Sztobryn i K. Dworakowska (red.), Wielogłos w myśli o wychowaniu. 100 lat polskiej pedagogiki filozoficznej (s. 176–194). Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Rebes, M. (2016). Filozoficzny protest Heideggera wobec współczesnej nauki i techniki. Roczniki Kulturoznawcze, 7(1), 131–145.
Scheler, M. (1973). Formalism in Ethics and Non-Formal Ethics of Values. Tłum. M. S. Frings, R. L. Funk. Evanston: Northwestern University Press.
Słownik wyrazów obcych (1980). Warszawa: PWN.
Starego, K. (2016). Gniew, współczucie, solidarność – w stronę politycznie i krytycznie zorientowanej pedagogiki emocji. Problemy Wczesnej Edukacji, 35(4), 64–75.
Szary, S. (2013).Impresje egzystencjalne. Rozważania filozoficzne. Toruń: EscapeMagazine.pl.
Szpunar, M. (2018). Niewrażliwa kultura. O chronicznej potrzebie wrażliwości we współczesnym świecie. Kultura Współczesna, 103(4), 13–23.
Święcicka, K. (2005). Husserl. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Tabaszewska, J. (2018). Między afektami i emocjami. Przegląd Kulturoznawczy, 36(2), 262–275.
Taggart, P. (2000). Populism. Buckingham: Open University Press.
Tischner, J. (1985). Polska jest ojczyzną. Paris: Editions du dialogue.
Tischner, J. (1990). Filozofia dramatu. Paris: Editions du dialogue.
Tischner, J. (1993). Myślenie według wartości. Kraków: Znak.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 525
Liczba cytowań: 0
