Cyberwychowanie – cicha rewolucja w cyberprzestrzeni. O potrzebie cyberpedagogiki
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2022.009Słowa kluczowe
cyberwychowanie, cyberprzestrzeń, cyberprofilaktyka, cyberpedagogikaAbstrakt
W ciągu ostatnich dwóch dekad dokonała się cicha rewolucja w wychowaniu, w wyniku której wyłoniła się jego nowa postać – cyberwychowanie. Jest ono rezultatem dynamicznego rozwoju technologiczno-informacyjnego i powstania cyberprzestrzeni,
która stała się nowym środowiskiem aktywności człowieka oraz wychowania. Cyberśrodowisko stwarza odmienną, hipertekstualną rzeczywistość wychowawczą, która jest niejawna i oddziałuje w specyficzny sposób. Cyberwychowanie przebiega inaczej
niż w realnym środowisku. Obydwa rodzaje oddziaływań wychowawczych – analogowe i cyfrowe – wzajemnie na siebie oddziałują, co prowadzi do modyfikacji procesu wychowania. Powstanie cybeśrodowiska wychowawczego oraz cyberwychowania
stanowi duże wyzwanie dla dotychczasowej wiedzy i praktyki pedagogicznej. Ważnym zagadnieniem w tym kontekście jest problem cyberbezpieczeństwa wychowawczego oraz cyberprofilaktyki. Przedstawione analizy mogą stanowić argument na rzecz wyodrębnienia nowego nurtu w naukach o wychowaniu – cyberpedagogiki.
Bibliografia
Baudrillard, J. (2005). Symulakry i symulacja. Warszawa: Sic!.
Bednarek, J. (2009). Teoretyczne i metodologiczne podstawy badań nad człowiekiem w cyberprzestrzeni. W: J. Bednarek i A. Andrzejewska (red.), Cyberświat –możliwości i zagrożenia (s. 30–32). Warszawa: Żak.
Bednarek, J. i Andrzejewska, A. (red.) (2014).Zagrożenia cyberprzestrzeni i świata wirtualnego. Warszawa: Difin.
Bougsiaa, H., Cackowska, M., Kopciewicz, L. i Nowicki, T. (2016). Smartfon i tablet w dziecięcych rękach. Gdańsk: Katedra.
Bronfenbrenner, U. (1981). The Ecology of Human Development. Experiments by Nature and Design. Cambridge–London: Harvard University Press.
Bünyamin, A. (2017). Digitalization and Society. New York: Academic Research.
Castells, M. (2011). Społeczeństwo sieci. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Cheung Wong, Y. (2010). Cyber-parenting: Internet Benefits, Risks and Parenting Issues. Journal of Technology in Human Services, 28(4), 252–273. https://doi.org/10.1080/15228835.2011.562629.
Cranford, C. (2015).Parenting in the Digital World: A Step-by-Step Guide to Internet Safety. Pobrano 2 marca 2022 z: https://cyberbullying.org/resources/educators.
Danae (2017). Cyberpokolenie uzależniło się od nowych technologii. Badanie Ośrodka Danae dla Bosch Polska. Pobrano 12 kwietnia 2022 z: https://www.pb.pl/cyberpokolenie-uzaleznilo-sie-od-technologii-866253.
Gajda, J. (2002). Media w edukacji. Kraków: Impuls.
Gajda, J., Juszczyk, S., Siemieniecki, B. i Wenta, K. (2000). Edukacja medialna. Toruń: Adam Marszałek.
Gottschalk, F. (2019). Impacts of Technology Use on Children: Exploring Literature on the Brain, Cognition and Well-being. Education Working Paper, 195. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.oecd.org/officialdocuments/publicdisplaydocumentpdf.
Graber, D. (2019).Raising Humans in a Digital World: Helping Kids Build a Healthy Relationship with Technology. Amacom.
Guerreschi, C. (2006). Nowe uzależnienia. Kraków: Salvator.
Hamann, V., Khaluf, Y., Botev, J., Divband Soorati, M., Ferrante, E., Kosak, O., Montanier, J.-M., Mostaghim, S., Redpath, R., Timmis, J., Veenstra, F., Wahby, M. i Zamuda, A. (2016). Hybrid Societies: Challenges and Perspectives in the Design of Collective Behavior in Self-organizing Systems.Frontiers in Robotics and AI, 3, 1–8.
Hinduja, S. i Patchin, J. W. (2021). Cyberbullying Fact Sheet: Identification, Prevention, and Response. Cyberbullying Research Center. Pobrano 2 marca 2022 z: https://cyberbullying.org/Cyberbullying-Identification-Prevention-Response-2021.pdf.
Hjarvard, S. (2013). The Medialization of Culture and Society. Routledge.
Howard, P. N., Neudert, L.-M., Prakash, N. i Vosloo, S. (2021). Digital Misinformation/Disinformation and Children. Pobrano 20 grudnia 2021 z: https://www.unicef.org/globalinsight/media/2096/file/UNICEF-Global-Insight-Digital-Mis-Disinformation-and-Children-2021.pdf.
Huk, T. (2014). Pedagogika medialna. Aspekty społeczne, kulturowe i edukacyjne. Kraków: Impuls.
Kardaras, N. (2017).Glow Kids: How Screen Addiction Is Hijacking Our Kids – And How to Break the Trance. St. Martin’s Griffin.
Keles, N. i Ergen, A. (red.) (2020).What’s Happening in Cyberspace?. Berlin–Bern–Bruxelles–New York–Oxford–Warszawa–Wien: Peter Lang.
Kleparski, G. i Klimek, B. (2003). Nie pytaj, kogo kształtuje Wielki Brat, bo on kształtuje właśnie ciebie. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego, 14, 223–227.
Kobylarek, A. (2009). Pomiędzy hipertekstem a hiperwięzią. O kształtowaniu się nowych wspólnot sieciowych. W: L. Jakubowska-Malicka, A. Kobylarek i M. Pryszmont-Ciesielska (red.), Ponowoczesne konteksty edukacji – audiowizualność, cyberprzestrzeń, hipertekstualność. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
Koziej, S. (2015). (Nie)wiedza rodziców na temat zagrożeń internetowych.Media i Społeczeństwo, 5, 153–160.
Latour, B. (2010). Przedmioty także posiadają sprawczość. W: E. Domańska (red.), Teoria wiedzy o przyszłości na tle współczesnej humanistyki. Antologia (s. 525–561). Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Leato, S. i Phippen, A. (2021). Digital Children. John Catt Educational.
Lepa, A. (2000). Pedagogika mass mediów. Łódź: Archidiecezjalne Wydawnictwo Łódzkie.
Lepa, A. (2007). O postawie selektywnego odbioru mediów.Paedagogia Christiana, 20(2), 101–112.
Lepa, A. (2012). Pedagogia mediosfery. Paedagogia Christiana, 30(2), 215–224.
Ładan, A. (2022). 40 proc. Polaków nie kontroluje poczynań własnych dzieci w internecie. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.computerworld.pl/news/40-Polakow-nie-kontroluje-poczynan-wlasnych-dzieci-w-internecie,435207.html.
McLuhan, M. (1970). Culture is Our Business. New York: McGraw-Hill.
Najwyższa Izba Kontroli [NIK] (2017).Zapobieganie i przeciwdziałanie cyberprzemocy wśród dzieci i młodzieży. Pobrano 16 lutego 2022 z: https://www.nik.gov.pl/aktualnosci/nik-o-cyberprzemocy-wsrod-dzieci-i-mlodziezy.html.
Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa (2021).Nastolatki 3.0 Raport. Pobrano 27 grudnia 2021 z: https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html.
Norman, K. N. (2017). Cyberpsychology. An Introduction to Human-computer Interaction. Cambridge: Cambridge University Press.
Pew Research Center (2010). Millennials a Portrait of Generation Next: Confident. Connected. Open to Change. Pobrano 2 marca 2022 z: https://www.pewresearch.org/social-trends/2010/02/24/millennials-confident-connected-open-to-changer.
Postman, N. (2001). W stronę XVIII stulecia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Prensky, M. (2001). Digital Natives, Digital Immigrants. Part 2: Do They Really Think Differently? On the Horizon, 9(6), 1–6. https://doi.org/10.1108/10748120110424843.
Rudniański, J. (1975). Homo cogitans. O myśleniu twórczym i kryteriach wartości. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Rzecznik Praw Obywatelskich [RPO] (2019). Raport: Patotreści w internecie oglądało 37 proc. nastolatków. Pobrano 13 grudnia 2021 z: https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/patotresci-w-internecie-niebezpieczna-codziennosc-naszych-dzieci.
Sarzała, D. (2010). Cyberprzestrzeń jako źródło zagrożeń procesu socjalizacji i wychowania. W: B. Chrostowska, E. Kantowicz i C. Kurowski (red.), Pedagogika społeczna wobec problemów współczesnej młodzieży. Polska pedagogika społeczna na początku XXI wieku (s. 212–227). Toruń: Akapit.
Shapiro, J. (2020). Nowe cyfrowe dzieciństwo. Jak wychowywać dzieci, by radziły sobie w usieciowionym świecie. Warszawa: Grupa Wydawnicza Relacja.
Shayo, C., Olfman, L., Iriberri, A. i Igbaria, M. (2007). The Virtual Society: Its Driving Forces, Arrangements, Practices, and Implications. W: J. Gackenbach (red.), Psychology and the Internet. Intrapersonal, Interpersonal, and Transpersonal Implications (s. 187–219). Academic Press.
Siemieniecki, B. (red.) (2021). Pedagogika medialna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Solecki, R. (2017).Aktywność młodzieży w cyberprzestrzeni. Profilaktyka patologicznego używania internetu. Warszawa–Milanówek: Oficyna Wydawnicza Von Velke.
Spitzer, M. (2016). Cyberchoroby. Jak cyfrowe życie rujnuje nasze zdrowie. Słupsk: Dobra Literatura.
Strate, L. (1999). The Varieties of Cyberspace: Problems in Dfinition and Delimitation. Western Journal of Communication, 63(3), 382–412.
Toffler, A. (1986). Trzecia fala. Warszawa: PIW.
Urry, J. (2009). Socjologia mobilności. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ustawa z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz.U. z 2017 r. poz. 570).
Wasilewski, J. (2013). Zarys definicyjny cyberprzestrzeni.Przegląd Bezpieczeństwa Wewnętrznego, 5(9), 225–234.
Whitty, M. T. (2016).Cyberpsychology: The Study of Individuals, Society and Digital Technologies. John Wiley & Sons.
Zdzieborski, J. (2012). Hipertekst – różnorodność rozumienia pojęcia. Forum Pedagogiczne, 2(2), 189–208.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 894
Liczba cytowań: 0