Katecheza szkolna a poczucie tożsamości religijnej ucznia klasy pierwszej – studium przypadku
DOI:
https://doi.org/10.12775/PCh.2023.014Słowa kluczowe
edukacja wczesnoszkolna, katecheza szkolna, kultura, tożsamość, tożsamość religijnaAbstrakt
W świecie pełnym pluralizmu kulturowego dziecko staje przed trudnym zadaniem wyboru różnorodnych wartości, norm, zachowań czy też rytuałów. Wzrasta w kulturowej strukturze rodziny, ale także w środowiskach szkolnych i rówieśniczych, reprezentujących elementy kultury moralnej ukierunkowanej na wyznawanie określonej wiary. Podejmowanie wyborów to poszukiwanie identyfikacji, poczucia wspólnotowego, przynależności, a jednocześnie odmienności od innych. Dziecko od początku swojego życia poszukuje przynależności do danej grupy społecznej. Dokonuje tego poprzez spotkanie z różnymi przestrzeniami kulturowymi w procesie dorastania. Dzięki temu kształtuje swoją tożsamość społeczną, a wraz z nią tożsamość religijną, która może ulegać modyfikacji w trakcie jego rozwoju i wychowania w środowisku rodzinnym oraz szkolnym. W artykule przedstawiono studium przypadku dziecka 7-letniego, które po doświadczeniu katechezy szkolnej charakteryzuje się większą identyfikacją z wiarą katolicką niż przed okresem rozpoczęcia edukacji. Na podstawie przeprowadzonych badań jakościowych stwierdzono funkcjonowanie elementów życia religijnego dziecka, które nie pochodzą z jego środowiska rodzinnego, ale zostały ukształtowane w rezultacie doświadczania religii podczas katechezy w szkole.
Bibliografia
Baryła-Matejczuk, M. (2021). Wspieranie rozwoju dzieci wysoko wrażliwych. Warszawa: Ośrodek Rozwoju Edukacji.
Bereźnicki, F. (2018).Dydaktyka szkolna dla kandydatów na nauczycieli. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.
Dyczewski, L. (2015). Tożsamość religijna. W: L. Dyczewski i K. Jurek (red.), Tożsamość religijna w nowoczesności (s. 9–27). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Jeszka, A. (2022). Tożsamość religijna. W: Słownik wolności religijnej. Pobrano 10 stycznia 2023 z: https://laboratoriumwolnosci.pl/slownik/tozsamosc-religijna/.
Karas, M. (2000). Wyznania wiary i główne zasady doktrynalne. Katolicyzm. Kraków: WiR PARTNER.
Kłoskowska, A. (1992). Tożsamość i identyfikacja narodowa w perspektywie historycznej i psychologicznej. Kultura i Społeczeństwo, 1, 131–143.
Konferencja Episkopatu Polski. (2018a).Podstawa programowa katechezy Kościoła katolickiego w Polsce. Częstochowa: Święty Paweł.
Konferencja Episkopatu Polski. (2018b). Program nauczania religii rzymskokatolickiej w przedszkolach i szkołach. Częstochowa: Święty Paweł.
Lisowska, K. (2019). Gwara a tożsamość kulturowa przedszkolaków – na przykładzie placówek przedszkolnych z terenu województwa warmińsko-mazurskiego. Podstawy Edukacji, 12, 155–168. https://doi.org/10.16926/pe.2019.12.12.
Lisowska, K. (2022). Miejsce edukacji regionalnej w kształtowaniu tożsamości regionalnej przed i w czasach pandemii. Edukacja Międzykulturowa, 2(17),172–182. https://doi.org/10.15804/em.2022.02.13.
Łabendowicz, S. (2019). Metodyka katechezy szkolnej. Radom: Instytut Naukowo-Wydawniczy „Spatium”.
Mizerek, H. (2017). Studium przypadku w badaniach nad edukacją. Istota i paleta zastosowań. Przegląd Pedagogiczny, 1, 9–22.
Nikitorowicz, J. (2005). Kreowanie tożsamości dziecka. Wyzwania edukacji międzykulturowej. Gdańsk: GWP.
Palka, S. (2006).Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Piechaczek-Ogierman, G. (2019). Uwarunkowania tożsamości lokalnej w środowisku miejskim. Edukacja Międzykulturowa, 10(1), 157–172. https://doi.org/10.15804/em.2019.01.09.
Pilch, T. i Bauman, T. (2001). Zasady badań pedagogicznych. Strategie ilościowe i jakościowe. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie „Żak”.
Rubacha, K. (2016). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwo Editions Spotkania.
Szczepański, M. S. (1999). Tożsamość regionalna – w kręgu pojęć podstawowych. W: A. Matczak (red.), Badania nad tożsamością regionalną. Stan i potrzeby (s. 7–17). Łódź–Ciechanów: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.
Szewczyk, R. R., Frączak, A., Korzeniewska, M. i Staruchowicz, J. (2020a).W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Podręcznik Archidiecezji Warmińskiej do nauki religii dla klasy I. Szkoła podstawowa. Cz. 1–2. Warszawa: Wydawnictwo Katechetyczne.
Szewczyk, R. R., Frączak, A., Korzeniewska, M. i Staruchowicz, J. (2020b).W imię Ojca i Syna, i Ducha Świętego. Domownik – dodatek dla Rodziny. Szkoła podstawowa. Warszawa: Wydawnictwo Katechetyczne.
Szulich-Kałuża, J. (2021). Tożsamość religijna w dobie mediatyzacji religii. Roczniki Nauk Społecznych, 13(1), 133–150. https://doi.org/10.18290/rns21491.9.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2016 r. poz. 59).
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. z 2016 r. poz. 60).
Wróblewska, M. (2011). Kształtowanie tożsamości w perspektywie rozwojowej i edukacyjnej. Pogranicze. Studia społeczne, 12, 176–187.
Zellma, A. (2002). Kształtowanie tożsamości regionalnej młodzieży w toku interakcji katechetycznych. Studia Warmińskie, 39, 419–439.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 291
Liczba cytowań: 0
