Risk Factors and Protective Factors in the Family of Origin in the Biographies of Two Adult Rehabilitation Centre Wards – Case Study of Two Women
DOI:
https://doi.org/10.12775/PBE.2019.015Keywords
biographical research, resilience, family of origin, demoralization, juvenileAbstract
The article describes risk factors and protective factors in the family of origin of women who – in their adolescence – were subject to formal control of an institution of a system preventing demoralization of children and adolescents. The theoretical analysis was based on the concept of resilience. The main research problem is presented in the following question: What factors (risk and protective) occur in individual experiences of women – former pupils of social rehabilitation centers? The author used the case study method, and the autobiographical narrative interview technique for data collection. Based on the analysis of the obtained material, risk factors and protective factors inherent in the family environment of narrators were listed, the configuration of these factors was reconstructed, and their protective or risk value from the point of view of the development of demoralisation was estimated.
The most important conclusion is that the same factors (death of a parent, supportive connections with extended family members) contituted different value in the life of narrators. From the perspective of all-life experience of the studied women, it can be stated that what constituted a risk factor for one of them, protected the other against further demoralisation. It was also revealed that instrumental parentification was an important protective factor against the development demoralisation. The conclusions confirm the importance of a case-by-case approach in assessing the value of individual factors (protective and risk) and their importance for the development and life quality of individuals. A biographical approach to resilience issues has also been shown to be useful.
References
Beisert, M. (2008). Strategie radzenia sobie z rozwodem rodziców podejmowane przez dzieci w wieku dorastania. Dziecko Krzywdzone, 7(4), pp. 1–16.
Borucka, A., Ostaszewski, K. (2008). Koncepcja resilience. Kluczowe pojęcia i wybrane zagadnienia. Medycyna Wieku Rozwojowego, 12(2), pp. 587–597.
Bragiel, J. (1999). Skutki rozwodu rodziców – z perspektywy dorosłego życia. Roczniki Socjologii Rodziny, XI, pp. 175–182.
Chwaszcz, J., Jaskot, A. (2010). Zasoby adaptacyjne nieletnich. In: M. Kalinowski, I. Niewiadomska (eds.), Skazani na wykluczenie!? Zasoby adaptacyjne osób zagrożonych marginalizacja społeczną (pp. 237–264). Lublin: KUL.
Deković, M. (1999). Risk and Protective Factors in the Development of Problem Behavior During Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 28, pp. 667–685.
Fergus, S., Zimmerman, M. A. (2005). Adolescent Resilience: A Framework for Understanding Healthy Development in the Face of Risk. Annual Review of Public Health, 26, pp. 399–419, DOI:http://dx.doi.org/10.1146/annurev.publhealth.26.021304.144357.
Forehand, R., Biggar, H., Kotchick, B. A. (1998). Cumulative Risk Across Family Stressors: Short- and Long-Term Effects for Adolescents. Journal of Abnormal Child Psychology, 26(2), pp. 119–128, DOI: http://dx.doi.org/10.1023/A:1022669805492.
Garmezy, N., Masten, A.S., Tellegen, A.(1984). The Study of Stress and Competence in Children: A Building Block for Developmental Psychopathology. Child Development, 55, pp. 97–111.
Junik,W. (2012).Teoretyczne i empiryczne podstawy wzmacniania rezyliencji (resilience) u dzieci z rodzin z problemem alkoholowym. Dziecko krzywdzone, 3(40), pp. 26–45.
Kaźmierska, K. (1997). Wywiad narracyjny – technika i pojęcia analityczne. In: M. Czyżewski, A. Piotrowski, A. Rokuszewska-Pawełek (eds.), Biografia a tożsamość narodowa, (pp. 35–44). Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Kiliszek, E. (2013).Czynniki ryzyka sprzyjające niedostosowaniu społecznemu i przestępczości nieletnich. Profilaktyka Społeczna i Resocjalizacja, 21, pp. 165–222.
Kiliszek, E. (2016). Kontekst rodzinny w kształtowaniu się negatywnych postaw społecznych młodzieży. In: G. Kudlak (ed.), Instytucjonalna resocjalizacja nieletnich. Wyzwania i perspektywy rozwoju (pp. 136–152). Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Loeber, R., Farrington, D.P., Stouthamer-Loeber, M., Van Kammen, W.B. (1998). Multiple Risk Factors for Multiproblem Boys: Co-occurrence of Delinquency, Substance Use, Attention Deficit, Conduct Problems, Physical Aggression, Covert Behavior, Depressed Mood, and Shy/Withdrawn Behavior. In: R. Jessor, (ed.), New Perspective on Adolescents Risk Behavior (pp. 90–149). Cambridge, New York, Melbourne: Cambridge University Press.
Luthar, S.S., Cicchetti, D., Becker, B. (2000). The Construct of Resilience: A Critical Evaluation and Guidelines for Future Work. Child Development, 71, pp. 543–562, DOI:http://dx.doi.org/10.1111/1467-8624.00164.
Masten, A. (2001). Ordinary Magic: Resilience Process in Development. American Psychologist, 56, pp. 227–228, DOI: http://dx.doi.org/10.1037/0003-066X.56.3.227.
Michel, M. (2014). Wzmacnianie czynników chroniących w tworzeniu bezpiecznej przestrzeni szkoły w programach liderów rówieśniczych w kontekście koncepcji resilience. Resocjalizacja Polska,6, pp. 101–120.
Mudrecka, I. (2013). Wykorzystanie koncepcji «resilience» w profilaktyce niedostosowania społecznego i resocjalizacji. Resocjalizacja Polska, 5, pp. 49–61.
Mudrecka, I. (2015). The Sense of Positive Responsibility as a Factor That Protects Against Threats. In: J. Chwaszcz, I. Niewiadomska (eds.), Meaning of Resources in Social Inclusion (pp. 22–32). Lublin: Wydawnictwo KUL.
Muntean, A., Cojocaru, S. (2016). Resilience of Children Behind Bars. Revista de Cercetare si Interventie Sociala,52, pp. 64–79.
Nowak, B.M. (2016). Niedostatki w zasobach środowiska rodzinnego a zaburzenia rozwojowe i problemy adaptacyjne dzieci. Resocjalizacja Polska, 11, pp. 25–38.
Nowak, B.M. (2017). Poczucie lokalizacji u skazanych powracających do przestępstwa a postrzeganie przez nich własnych rodzin pochodzenia. Przegląd Badań Edukacyjnych, 2(25), pp. 163–182, DOI: http://dx.doi.org/10.12775/PBE.2017.025.
O’Dougherty Wright, M., Masten, A. S., Narayan, A. J. (2013). Resilience Processes in Development: Four Waves of Research on Positive Adaptation in the Context of Adversity. In: S. Goldstein, R. B. Brooks (eds.), Handbook of Resilience in Children (pp. 15–37). New York: Springer. DOI: http://dx.doi.org/10.1007/978-1-4614-3661-4_2.
Opora, R. (2010). Ewolucja niedostosowania społecznego jako rezultat zmian w zakresie odporności psychicznej i zniekształceń poznawczych. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Opora, R. (2011). Nieletni niedostosowani społecznie, lecz odporni psychicznie. In: W. Junik (ed.), Resilience. Teoria – badania – praktyka (pp. 29–43). Warszawa: Parpamedia.
Ostaszewski, K. (2008). Czynniki chroniące i wspierające rozwój. Remedium,11, pp. 1–3.
Ostaszewski, K. (2009). Czynniki i ścieżki ryzyka. Remedium, 1, p 32.
Ostaszewski, K. (2014). Zachowania ryzykowne młodzieży w perspektywie mechanizmów resilience. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K. , Rustecka-Krawczyk, A., Wójcik, M. (2008). Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami problemowymi warszawskich gimnazjalistów. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K. , Rustecka-Krawczyk, A., Wójcik, M. (2009). Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami problemowymi warszawskich gimnazjalistów: klasy I–II. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Ostaszewski, K. , Rustecka-Krawczyk, A., Wójcik, M. (2011). Czynniki chroniące i czynniki ryzyka związane z zachowaniami problemowymi warszawskich gimnazjalistów: klasy I–III. Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii.
Pasternak, A., Schier, K. (2014). Życie bez dzieciństwa – parentyfikacja u kobiet z syndromem DDA. Psychiatria Polska,48(3), pp. 553–562.
Rubacha, K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Rutter, M. (2006). Implications of Resilience Concepts for Scientific Understanding. Annals of the New York Academy of Sciences, 1094 (1), pp. 1–12, DOI: https://doi.org/10.1196/annals.1376.002.
Schine, K. (2016). Dorosłe dzieci. Psychologiczna problematyka odwrócenia roli w rodzinie. Warszawa: Scholar.
Schütze, F. (2012a). Analiza biograficzna ugruntowana empirycznie w autobiograficznym wywiadzie narracyjnym. Jak analizować autobiograficzne wywiady narracyjne. In: K. Kaźmierska (ed.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów (pp. 141–278). Kraków: Wydawniczy „Nomos”.
Schütze, F. (2012b). Trajektorie cierpienia jako przedmiot badań socjologii interpretatywnej.
In: K. Kaźmierska (ed.), Metoda biograficzna w socjologii. Antologia tekstów (pp. 415–458). Kraków: Wydawniczy „Nomos”.
Urbaniak-Zając, D., Kos, E. (2013). Badania jakościowe w pedagogice. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Van Rensburg, A., Theron, L., Rothmann, S. (2015). A Review of Quantitative Studies of South African Youth Resilience: Some Gaps. South African Journal of Science, 111 (7–8), pp. 1–9, DOI: https://doi.org/10.17159/sajs.2015/20140164.
Wang, J.L., Zhang, D,. Zimmerman, M.A. (2015). Resilience Theory and Its Implications for Chinese Adolescents. Psychological Reports, 117(2), pp. 354–375, DOI: http://dx.doi.org/10.2466/16.17.PR0.117c21z8.
Werner, E.E., Smith, R. S. (2001). Journeys from Childhood to Midlife. Risk, Resilience, and Recovery. Ithaca and London: Cornell University Press.
Wysocka, E. (2016). Diagnoza pozytywna w działalności pedagoga resocjalizacyjnego – założenia teoretyczne i metodologiczne identyfikacji zaburzeń w przystosowaniu. Lubelski Rocznik Pedagogiczny, XXXV (2), pp. 196–222, DOI: 10.17951/lrp.2016.35.2.195.
Wysocka, E., Ostafińska-Molik, B. (2014) Zaburzenia internalizacyjne i eksternalizacyjne a typ rodziny pochodzenia – analiza teoretyczna i wyniki badań. Resocjalizacja Polska, 8, pp. 131–155.
Zara, G., Farrington, D.P. (2010), A Longitudinal Analysis of Early Risk Factors for Adult-Onset Offending: What Predicts a Delayed Criminal Career? Criminal Behaviour and Mental Health, 20, pp. 257–273, DOI: 10.1002/cbm.763.
Ziemska, M. (1973). Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
Stats
Number of views and downloads: 374
Number of citations: 0
