Pursuing careers within the Order of St. John, in the Silesian part of its Bohemian priory, as a component of political strategies among the noble families in the region
DOI:
https://doi.org/10.12775/OM.2015.005Keywords
Military Orders, Order of St. John, Late Middle Ages, Priorat Bohemia, social networks, nobilityAbstract
During the 12th and 13th centuries 7 rural commanderies were established in Silesia. These commanderies gradually lost their significance from the 14th century onwards, due to the increasing importance of the urban clerical commanderies which began emerging in Silesia in the 13th century. These rural houses were founded by knightly families of local origin (for example Tyniec Wielki, Maków, Strzegom – a commandery which had a combined rural-urban character), the Piast dynasty (the commandery in Mała Oleśnica, acquired by the Hospital after the dissolution of the Templar order and the short-lived house in Cieplice) and finally holdings which were formed through the division of previously existing properties of the order (Łosiów-Zawadno, Piława). There is however, a complete lack of commanderies founded by families of German origin which had settled in Silesia since the second half of the 13th century.
The donor families of the houses in Tyniec Wielki and Strzegom supported the continued functioning of these holdings. A number of family members from the donor family entered the commandery in Tyniec Wielki. The family probably treated entry to the commandery as a source of prestige. The Piast dukes Siemowit of Cieszyn and Rupert of Lubin who entered the commandery in Mala Oleśnica, could have also shared this motivation.
The names of 64 commanders of the discussed commanderies are known from the period between the 14th and 15th century. Of these 31 originated, most likely, from knightly families, while 11 from burgess families. Around 24 of the commanders were members of the settler families of German origin despite the fact that none of these had funded any of the commanderies in Silesia. Only four came from local, Slavic families. This indicates that membership in the order of St. John was a good way of building prestige and social standing for German families settling in Silesia.
References
Grünhagen, Colmar. Wutke, Konrad., edit. Codex diplomaticus Silesiae. vol. XVIII: Regesen zur schlesischen Geschichte 1316–1326. Breslau: E. Morgensterns Buchhandlung, 1898.
Grünhagen, Colmar. Wutke, Konrad., edit. Codex diplomaticus Silesiae. vol. XXII, Regesten zur schlesischen Geschichte 1327–1333. Breslau: E. Morgensterns Buchhandlung, 1903.
Wutke, Konrad. Randt, Erich. Bellee, Hans., edit. Codex diplomaticus Silesiae. vol. XXIX: Regesten zur schlesischen Geschichte 1334–1337. Breslau: E. Morgensterns Buchhandlung, 1923.
Zakrzewski, Ignacy., edit. Kodeks dyplomatyczny Wielkopolski. vol. II. Poznań: J. I. Kraszewski, 1878.
Appelt, Heinrich., edit. Schlesisches Urkundenbuch. vol. I. Wien, Köln, Graz: Hermann Böhlaus, 1971.
Irgang, Winfrief., edit. Schlesisches Urkundenbuch. vol. IV. Köln, Wien, Graz: Hermann Böhlaus, 1988.
Svátek, Josef., edit. Visitace maltézských velkostatků ve Slezsku roku 1536. Opava, 1956.
Semkowicz, Aleksander., edit. “Vita sanctae Hedvigis.” In Monumenta Poloniae Historica. vol. IV. Lwów: Gubrynowicz i Schmidt, 1884.
Banik, Joanna. “Komenda joannitów w Łosiowie (1238-1810).” In Prace Uczestników Seminarium Doktoranckiego 5, edited by Anna Filipczak-Kocur, 21-28. Opole: Uniwersytet Opolski, 2003.
Barciak, Antoni. Goliński, Mateusz. “Przełom wieku XIII w dziejach Śląska.” In Przełomy w historii. XVI Powszechny Zjazd Historyków Polskich, Wrocław 15-18 września 1999 roku. Pamiętnik. vol. I, edited by Krzysztof Ruchniewicz, Jakub Tyszkiewicz, Wojciech Wrzesiński, 147-154. Toruń: Adam Marszałek, 2000.
Białkowski, Leon. Ród Bibersteinów. Kraków: G. Gebethner, 1908.
Białkowski, Leon. “Ród Czamborów-Rogalów w dawnych wiekach.” Rocznik Towarzystwa Heraldycznego 6 (1923): 1-151.
Burzyński, Edmund. “Templariusze na Śląsku. Kommandoria w Oleśnicy Małej.” Słupskie Studia Historyczne 13 (2007): 157-172.
Burzyński, Edmund. Zakon rycerski templariuszy na ziemiach Polski piastowskiej i na Pomorzu Zachodnim. Wodzisław Śląski: Templum, 2010.
Cetwiński, Marek. Początki rodów rycerskich ziemi jaworskiej. Częstochowa: Akademia Pedagogiczna, 2001.
Cetwiński, Marek. “Polak Albert i Niemiec Mroczko. Zarys przemian etnicznych i kulturalnych rycerstwa śląskiego od połowy XIV wieku.” In Marek Cetwiński. Śląski tygiel. Studia z dziejów średniowiecza, 63-74. Częstochowa: Akademia Pedagogoczna, 2001.
Cetwiński, Marek. Rycerstwo pogranicza łużycko-śląskiego w XIII-XIV wieku, Częstochowa: Akademia Pedagogoczna, 2001.
Cetwiński, Marek. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Biogramy i rodowody. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1982.
Cetwiński, Marek. Rycerstwo śląskie do końca XIII w. Pochodzenie – gospodarka – polityka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1980.
Cetwiński, Marek. „Wulenbrucke” – Zbutwiały Most. Początki drogi podsudeckiej. Częstochowa: Akademia Pedagogoczna, 2001.
Cetwiński, Marek. “Ze studiów nad Strzegomiami.” Acta Universtitatis Wratislaviensis 226, Historia 26 (1974): 17-31.
Cetwiński, Marek. Derwich, Marek. Herby, legendy, dawne mity. Wrocław: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1987.
Eysymontt, Rafał. Kod genetyczny miasta. Średniowieczne miasta lokacyjne Dolnego Śląska na tle urbanistyki europejskiej. Wrocław, Marburg: Via Nova, Herder-Institut, 2009.
Gawlas, Sławomir. “Piastowie śląscy jako pionierzy modernizacji.” In Piastowie śląscy w kulturze i europejskich dziejach, edited by Antoni Barciak, 32-49. Katowice: Societas Scientiis Favendis Silesiae Superioris – Instytut Górnośląski, 2007.
Gładysz, Mikołaj. Zapomniani krzyżowcy. Polska wobec ruchu krucjatowego w XII-XIII wieku. Warszawa: DiG, 2002.
Grydyk-Przondo, Barbara. “Uwagi o kasztelanii Świny i początkach rodu Świnków.” Sobótka 22 (1967), 3: 283-290.
von Güttner-Sporzyński, Darius. Poland, the Holy War and the Piast Monarchy 1100-1230. Turnhout: Brepols, 2014.
Haugwitz, Eberhard. Die Geschichte der Familie von Haugwitz. vol. I-II. Leipzig: Duncker & Humblot 1919.
Lehns- und Beistzurkunden Schlesiens und seiner einzelnen Fürthentümer im Mittelalter, prep. Colmar Grünhagen, Herman Markgraf, vol. II. Leipzig: S. Hirzel, 1883.
Heś, Robert. Joannici na Śląsku w średniowieczu. Kraków: Avalon, 2007.
Historia Śląska, edited by Karol Maleczyński, vol. I. Wrocław, Warszawa, Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1961.
Jasiński, Kazimierz. Tęgowski, Jan. “Akta procesu joannitów śląskich w sprawie sześcioletniej dziesięciny papieskiej.” Prace Naukowe Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Częstochowie. Zeszyty Historyczne 5 (1998): 111-134.
Jurek, Tomasz. “Najdawniejsze dobra śląskich Pogorzelów.” Roczniki Historyczne 68 (2002): 27-55.
Jurek, Tomasz. Obce rycerstwo na Śląsku do połowy XIV wieku. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 1996.
Kneschke, Heinrich. Neues allgemeines deutsches Adels-Lexicon. vol. VIII. Leipzig: Friedrich Voigt’s Buchhandlung, 1930.
Korta, Wacław. Historia Śląska do 1763 roku. Warszawa: DiG, 2003.
Lüpke, Helmut. “Der Templerorden im Gebiet der nordostdeustschen Kolonisation.” Forschungen zur brandenburgischen und preußischen Geschichte 45 (1933): 227-228.
Mitáček, Jiří. “Česká provincie řádu johanitů a doba lucemburská / The Czech province of the Knights Hospitaller and the era of the Luxembourgs.” In Stopy minulosti / Vestiges of the past. Věda w Moravském Zemském Muzeu na prahu třetího tisíciletí / Science in the Moravian Museum on the Threshold of the Third Millenium, edited by Jiří Mitáček, Luděk Galuška, 165-192. Brno: Moravské zemské muzeum, 2011.
Mitáček, Jiří. “Čeští johanité v prvních desetiletích vlády Lucemburků.” Acta Musei Moraviae. Scientiae Sociales 88 (2003): 139-154.
Mitáček, Jiří. “K proměnám řádových struktur ve Slezsku v čase českého převora Ziemovita těšínského (1372-1390).” In Confinia Silesiae (K životním jubileu Rudolfa Žačka), edited by. Jiří Knapík, 49-60. Opava: Slezská univerzita v Opavě, 2008.
Mitáček, Jiří. “Konflikt a smíření u voleb českých johanitských převorů.Ke vztahům českých Lucemburků, papežské kurie řádu johanitů.” In Rituál smíření. Konflikt a jeho řešení ve středověku. Sborník příspěvků z konference konané ve dnech 31. května - 1. června 2007 v Brně, edited by Martin Nodl, Martin Wihoda, 305-323. Brno: Matice moravská, 2008.
Mitáček, Jiří. “Ziemovit těšínský – generální převor řádu johanitů a slezský kníže.” Sborník Prací Filozofické Fakulty Brněnské Univerzity. Studia Minora Facultatis Philosophicae Universitatis Brunensis 49 (1999): 17-40.
Młynarska-Kaletynowa, Marta. “Rozwój sieci miejskiej na Śląsku na przełomie XII/XIII i w XIII w.” Kwartalnik Historii Kultury Materialnej 28 (1980), 3: 349-361.
Mosingiewicz, Krzysztof. “Imię jako źródło w badaniach genealogicznych.” In Genealogia – problemy metodyczne w badaniach nad polskim społeczeństwem średniowiecznym na tle porównawczym, edited by Jacek Hertel, 72-97. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK, 1982.
Pęckowski, Zbigniew. Miechów. Studium z dziejów miasta i ziemi miechowskiej do roku 1914. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 1967.
Pfeiffer, Gerhard. Das breslauer Patriziat des Mittelalters. Breslau: Scientia-Verlag, 1929.
Pfotenhauer, Paul. Die Schlesischen Siegel von 1250 bis 1300, Breslau: J. Max, 1879.
Pflugk-Harttungk, Julius. Die Anfänge der Johanniterordens in Deutschland, besonders in der Mark Brandenburg und in Mecklemburg. Berlin: Spaeth, 1899.
Piłat, Zbigniew. “Fundator i fundacja klasztoru bożogrobców w Miechowie.” In Bożogrobcy w Polsce. Praca zbiorowa. Miechów, Warszawa: Miechowskie Towarzystwo 1163 roku, Pax, 1999.
Przybył, Maciej. “Die Herzöge von Großpolen und Schlesien und die Templer im Raum an der mittleren Oder und unteren Warthe.” In Regionalität und Transfergeschichte. Ritterordenskommenden der Templer und Johanniter im nordöstlichen Deutschland und in Polen, edited by Christian Gahlbeck, Heinz-Dieter Heimann, Dirk Schumann, 140-154. Berlin: Lukas Verlag, 2014.
Słoń, Marek. Die Spitäler Breslaus im Mittelalter. Warszawa: Neriton, 2001.
Słownik staropolskich nazw osobowych, edited by Witold Taszycki, vol. VI, no. 1: Valentinus–Wojsław, Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1981.
Starnawska, Maria. “Crusade Orders on Polish Lands during the Middle Ages. Adaptation in a Peripheral Environment.” Quaestiones Medii Aevi Novae 2 (1997): 121-142.
Starnawska, Maria. “Der Johanniterorden und Schlesien im Mittelalter.” Würzburger medizinhistorische Mitteilungen 22 (2003), S. 405-418.
Starnawska, Maria. Miedzy Jerozolimą a Łukowem. Zakony krzyżowe na ziemiach polskich w średniowieczu. Warszawa, DiG, 1999.
Starnawska, Maria. “The Commanderies of the Templars in the Polish Lands and Their History after the End of the Order.” In The Debate of the Templars (1307-1314), edited by Johen Burgtorf, Paul R. Crawford, Helen J. Nicholson, 301-316. Burlington: Ashgate, 2010.
Starnawska, Maria. “The Hospitallers in Medieval Poland.” In The Orders of St. John and Their Ties with Polish Territories, edited by Przemysław Deles, Przemysław Mrozowski, 113-148. Warszawa: Zamek Królewski, 2014.
Starnawska, Maria. “The Priors of the Knights Hospitaller from the Piast Dynasty in the Province of Bohemia: Hereditary Princes or Ecclesiastical Dignitaries?” In Politics and Power, edited by Peter W. Edbury, 307-320. Burlington: Ashgate, 2012.
Starnawska, Maria. “Zur Geschichte der Templer in Polen.” In Regionalität und Transfergeschichte. Ritterordenskommenden der Templer und Johanniter im nordöstlichen Deutschland und in Polen, edited by Christian Gahlbeck, Heinz-Dieter Heimann, Dirk Schumann, 47-62. Berlin: Lukas Verlag, 2014.
Szymański, Józef. Herbarz średniowiecznego rycerstwa polskiego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1993.
Tobiasz, Mieczysław. “Bożogrobcy w Miechowie (w 800-lecie sprowadzenia zakonu do Polski).” Nasza Przeszłość 17 (1963): 8-56.
Vogel, Christian. “Die Templer in Mitteleuropa undd ihre Organisationsstrukturen.” In Die geistlichen Ritterorden in Mitteleuropa. Mittelalter, edited by Karl Borchardt, Libor Jan, 157-170. Brno: Matice Moravská, 2011.
Wasilkiewicz, Kamil. “Zakon templariuszy na ziemi lubuskiej w XIII i XIV wieku.” In Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów, vol. XII, edited by Sławomir Górzyński, 89-132. Warszawa: DiG, 2012
Wihoda, Martin. “Die geistlichen Ritterorden und ihre Stellung im Landesausbau des böhmischen Mittelalters.” In Die geistlichen Ritterorden in Mitteleuropa. Mittelalter, edited by Karl Borchardt, Libor Jan, 246-263. Brno: Matice Moravská, 2011.
Wilczyńska-Koper, Wiesława. Eysymontt, Rafał. “Urbanistyka i architektura miasta.” In Strzegom. Zarys monografii miasta i regionu, edited by Krystyn Matwijowski, 305-311. Wrocław, Strzegom: „Silesia”, TMZS, 1998.
Wrobel, Ralph M. Die Johanniter in Oberschlesien. Gründung, Entwicklung und Niedergang der Kommenden Makau, Alt-Zülz und Cosel. Würzburg: Bergstadtverlag Korn, 2010.
Żerelik, Rościsław. “Dzieje polityczne Strzegomia i ziemi strzegomskiej (na tle dziejów księstwa świdnicko-jaworskiego).” In Strzegom. Zarys monografii miasta i regionu, edited by Krystyn Matwijowski, 41-61. Wrocław, Strzegom: „Silesia”, TMZS, 1998.
Żerelik, Rościsław. “Dzieje Śląska do 1526 roku.” In Marek Czapliński, Elżbieta Kaszuba, Gabriela Wąs, Rościsław Żerelik. Historia Śląska. 59-113, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, 2002.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
CC BY ND 4.0. The Creator/Contributor is the Licensor, who grants the Licensee a non-exclusive license to use the Work on the fields indicated in the License Agreement.
Stats
Number of views and downloads: 669
Number of citations: 0