Matka Polka ekspertka
Etnografia dwujęzycznego wychowania
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud106.2022.04Słowa kluczowe
dwujęzyczność, migracja, język, płeć, klasa, macierzyństwo, matka Polka, dyskurs eksperckiAbstrakt
Bazując na etnograficznych badaniach terenowe przeprowadzonych wśród społeczności polskiej w Paryżu, odpowiadam na pytanie, dlaczego wykształcone Polki z klasy średniej skutecznie przekazują język polski swoim dzieciom. Zwracam uwagę, że członkowie społeczności polskiej we Francji nie zawsze uczyli dzieci polskiego i analizuję czynniki, które doprowadziły do utrwalenia się normy przekazywania języka w badanej grupie. Zgromadzony materiał przedstawiam w kontekście francuskiej historii imigracji i mniejszości, w którą wpisuje się historia polskiej imigracji do Francji. W szczególności, pokazuję, że społeczność polska skorzystała na osiągnięciach ruchów społecznych, które miały miejsce w latach osiemdziesiątych i były zainicjowane przez młodzież wywodzącą się z krajów Maghrebu. Analizuję także wpływ, jaki na kształtowanie praktyk językowych moich rozmówczyń wpływają dyskursy narodowe oraz eksperckie. Przyglądam się temu, w jaki sposób skonstruowany jest dyskurs ekspercki na temat dwujęzyczności i pokazuję, że posługiwanie się nim może stanowić strategię oporu wobec polityk asymilacyjnych państwa francuskiego. Zwracam także uwagę, jaki wpływ na opisywane zjawiska ma sytuacja moich rozmówczyń na francuskim rynku pracy.
Bibliografia
Ager, D. (1999). Identity, Insecurity and Image: France and Language. Clevedon: Multilingual Matters.
Bauman, Z. (2000). Globalizacja. I co z tego dla ludzi wynika (przeł. Ewa Klekot). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Buchowski, M. (2008). Widmo orientalizmu w Europie. Od egzotycznego Innego do napiętnowanego swojego. Recykling Idei, 10(1), 98–107.
Castles, E.E. (2012). Inventing Intelligence. How America Came to Worship IQ. Santa Barbara: ABC-CLIO. doi: 10.1002/9780470754849
Cavanaugh, J.R. (2006). Little Women and Vital Champions : Gendered Language Shift in a Northern Italian Town. Journal of Linguistic Anthropology, 16(2), 194–210. doi: 10.1525/jlin.2006.16.2.194
Cooper, R.L. (1989). Language planning and social change. Cambridge: Cambridge University Press. doi: 10.1017/CBO9780511620812
Diaz, R.M., Hakuta, K. (1985). The Relationship Between Degree of Bilingualism and Cognitive Ability: A Critical Discussion and Some New Longitudinal Data. W: K. E. Nelson (red.), Children and Language, t. 5. Nowy Jork: L. Erlbbaum (s. 319–342).
Eade, J., Drinkwater, S., Garapich, M. (2006). Class and Ethnicity: Polish Migrants in London. Raport z badań CRONEM. University of Surrey.
Główny Urząd Statystyczny (2019) Rocznik Statystyczny Rzeczpospolitej Polskiej.
Grégoire, H. (1794). Rapport sur la nécessité et les moyens d’anéantir les patois et d’universaliser l’usage de la langue française. Paryż: Konwent Narodowy. Pozyskano z https://fr.wikisource.org/wiki/Rapport_sur_la_nécessité_et_les_moyens_d’anéantir_les_patois_et_d’universaliser_l’usage_de_la_langue_française.
Gruszyński, J. (1981). Społeczność polska we Francji w latach 1918–1978. Problemy integracyjne trzech pokoleń. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Hacking, I. (2007). Kinds of People: Moving Targets. W: Proceedings of the British Academy, t. 151. Oxford: Oxford University Press. Pozyskano z http://www.joelvelasco.net/teaching/5330(spring2021)/hacking-kinds_of_people.pdf. doi: 10.5871/bacad/9780197264249.003.0010
Hajjat, A. (2013). La Marche pour l’égalité et contre le racisme. Paryż: Éditions Amsterdam.
Janion, M. (2007). Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Jerab, N. (1988). L’arabe des Maghrébins. Une langue, des langues. W: G. Vermes (red.), Vingt-cinq communautés linguistiquest de la France, t. 2. Paryż: Harmattan (s. 31–59).
Kościańska, A. (2006). Brahma Kumaris: między celibatem a macierzyństwem. W: A. Kościańska, K. Leszczyńska (red.), Kobiety i Religie. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Kulick, D., Schieffelin, B.B. (2004). Language Socialization. W: A. Duranti (red.), A Companion to Linguistic Anthropology. Malden: Blackwell (s. 347–368).
Leszczyńska, K., Urbańska, S., Zielińska, K. (2020). Poza granicami. Płeć społeczno-kulturowa w katolickich organizacjach migracyjnych. Kraków: Zakład Wydawniczy NOMOS.
Martowicz, A. (2018). Dwujęzyczność w pytaniach i odpowiedziach. Edynburg: Association for the Promotion of Polish Language Abroad.
Patel, S. (1988). Les langues d’Afrique Noire en France. W: G. Vermes (red.), Vingt-cinq communautés linguistiques de la France, t. 2. Paryż: Harmattan.
Pawlak, M. (2018). Zawstydzona tożsamość. Emocje, ideologie i władza w życiu polskich migrantów w Norwegii. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Peal, E., Lambert, W. (1962). The Relation of Bilingualism to Intelligence. Psychological Monographs: General and Applied, 27(3), 1–23. doi: 10.1037/h0093840
Pearson, B.Z. (2013). Jak wychować dziecko dwujęzyczne. Poradnik dla rodziców (i nie tylko) (przeł. Z. Wodniecka, K. Chlipalski). Poznań: Media Rodzina.
Ponty, J. (1990). Polonais méconnus: histoire des travailleurs immigrés en France dans l’entre-deux-guerres. Paryż: Publications de la Sorbonne.
Ponty, J., Misiewicz, A. (1988). Les Polonais. Immigré depuis trois generations. W: G. Vermes (red.), Vingt-cinq communautés linguistiques de la France, t. 2. Paryż: Harmattan (s. 263–282).
Radkowska-Walkowicz, M. (2009). „Nie słuchaj teściowej!” Czyli jak żywić niemowlę w czasach Internetu. W: M. Radkowska-Walkowicz, A. Malewska-Szałygin (red.), Antropolog wobec współczesności. Tom w darze Profesor Annie Zadrożyńskiej. Warszawa: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Warszawskiego (s. 235–256).
Rocławska-Daniluk, M. (2011). Dwujęzyczność i wychowanie dwujęzyczne z perspektywy lingwistyki i logopedii. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.
Saer, D. J. (1923). The Effect of Bilingualism on Intelligence. British Journal of Psychology, 1(14), 25–39. doi: 10.1111/j.2044-8295.1923.tb00110.x
Sayad, A. (1977). Les trois „âges” de l’émigration algérienne en France. Actes de la recherche en sciences sociales, 15(1), 59–79. doi: 10.3406/arss.1977.2561
Schnapper, D. (1992). Introduction. W: L’Europe des immigrés. Paryż: François Bourin (s. 9–28).
Stasińska, A. (2019). Motility i kosmpolityczny wymiar transnarodowych związków na odległość. Prace etnograficzne, 47(1), 37–54. doi: 10.4467/22999558.pe.19.003.11321
Titkow, A. (2012). Figura Matki Polki. Próba demitologizacji. W: E. Korolczuk, R. Hryciuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Universitas Varsoviensis (s. 27–47).
Urbańska, S. (2015). Matka Polka na odległość. Z doświadczeń migracyjnych robotnic 1989–2010. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Urbańska, S. (2012). Naturalna troska o ciało i moralność versus profesjonalna produkcja osobowości. Konstruowanie modelu człowieka w dyskursach macierzyńskich w latach 70. (PRL) i na początku XXI wieku. W: E. Korolczuk, R. Hryciuk (red.), Pożegnanie z Matką Polką? Dyskursy, praktyki i reprezentacje macierzyństwa we współczesnej Polsce. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Universitas Varsoviensis (s. 49–70).
Végelianté, J.C. (1988). L’italien. Une italophonie honteuse. W: G. Vermes (red.), Vingt-cinq communautés linguistiques de la France, t. 2. Paryż: Harmattan (s. 234–262).
Vermes, G. (red.) (1988). Vingt-cinq communautés linguistiques de la France, t. 1 i 2. Paryż: Harmattan.
Vertovec S., Cohen R. (2002). Introduction: Conceiving Cosmopolitanism. W: S. Vertovec, R. Cohen (red.), Conceiving cosmopolitanism: Theory, Context and Practice. Oxford: Oxford University Press (s. 1–23).
Winter, J., Pauwels, A. (2005). Gender in the construction and transmission of ethnolinguistic identities and language maintenance in immigrant Australia. Australian Journal of Linguistics, 25(1), 153–168. https://doi.org/10.1080/07268600500113708
Woolard, K.A. (2020). Language Ideology. W: J. Stanlaw (red.), The International Encyclopedia of Linguistic Anthropology. Oxford: Wiley-Blackwell. Pozyskano z https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/9781118786093.iela0217. doi: 10.1002/9781118786093.iela0217
Zechenter, K. (red.) (2016). Po polsku na Wyspach. Poradnik dla rodziców dzieci dwujęzycznych. A Guide for Parents of Bilingual Children. Londyn: PUNO. Pozyskano z https://www.gov.pl/attachment/4f63a0ed-b2fb-4574-95d1-520c9321ce8e.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Agnieszka Kosiorowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 711
Liczba cytowań: 0
