Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Registracija
  • Prijava
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Trenutni broj
  • Archives
  • Obavijesti
  • O časopisu
    • O časopisu
    • Prijave priloga
    • Časopis uređuju
    • Privacy Statement
    • Kontakt
  • Registracija
  • Prijava
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Etnograficzne „studia wschodnie” jako praktyka orientalizacji
  • Home
  • /
  • Etnograficzne „studia wschodnie” jako praktyka orientalizacji
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Svezak 109 (2025) /
  4. FORUM POLSKO-UKRAIŃSKIE

Etnograficzne „studia wschodnie” jako praktyka orientalizacji

Autor(i)

  • Łukasz Smyrski Instytut Archeologii i Etnologii PAN https://orcid.org/0000-0003-0396-0931

DOI:

https://doi.org/10.12775/lud109.2025.02

Ključne riječi

orientalizm, studia wschodnie, centra-peryferia, wiedza akademicka, Europa Wschodnia, Ukraina

Sažetak

Celem artykułu jest spojrzenie na wybrane aspekty praktyki naukowej w Polsce po 1989 roku w obrębie tzw. studiów wschodnich. W tekście odnoszę się do własnych doświadczeń badawczych, ale także przykładów instytucjonalnych oraz projektów popularyzatorskich w obszarze badań „wschodnich”. Poddając krytycznemu namysłowi własną postawę prowadzącego zajęcia w Litwie i Ukrainie w ostatniej dekadzie XX w., a także niektóre rozwiązania instytucjonalne, zastanawiam się, na ile stosowana była/jest praktyka orientalizująca. Podaję konkretne przykłady, przedstawiam inspiracje teoretyczne oraz wybrane aspekty historyczne. Artykuł nie ma celu całościowego krytycznego omówienia „studiów wschodnich”, koncentruje się jedynie na wybranych aspektach, które mogą być odczytane jako orientalizujące.

References

Balcer, A. (2023). Na Wschodzie bez zmian? Orientalizacja we współczesnej Polsce. Wrocław. Kolegium Europy Wschodniej.

Baudouin de Courtenay Ehrenkreutz, C. (1930). Kilka uwag i wiadomości o etnografii województwa wileńskiego. W: Wilno i Ziemia Wileńska. Zarys monograficzny, t. I, (s. 173-218). Wilno: Wydawnictwo Wojewódzkiego Komitetu Regjonalnego.

Beauvois, D. (2005). Trójkąt ukraiński. Szlachta, carat i lud na Wołyniu, Podolu i Kijowszczyźnie 1793-1914, (przeł. K. Rutkowski). Lublin: Wydawnictwo.

Buchowski, M. (2006). The Specter of Orientalism in Europe: From Exotic Other to Stigmatized Brother. Anthropological Quarterly, 79 (3), 463–482.

Cavanagh, C. (2003). Postkolonialna Polska. Biała plama na mapie współczesnej teorii (przeł. T. Kunz). Teksty Drugie, nr 2-3, 60-71.

Clifford, G. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka, przeł. Ewa Dżurak (i in.). Warszawa: Wydawnictwo KR.

Hodkinson, J., Walker, J., Mazumdar, S., & Feichtinger, J. (red.). (2013). Deploying Orientalism in Culture and History: From Germany to Central and Eastern Europe. Boydell & Brewer.

Jasiewicz, Z. (2004). Wschód a polska etnologia i antropologia społeczno-kulturowa. Doświadczenia i perspektywy. W: Z. Jasiewicz (red.), Wschód w polskich badaniach etnologicznych i antropologicznych (s. 9-30). Poznań: Biblioteka Telgte: Komitet Nauk Etnologicznych PAN.

Kuldkepp, M. (2023). Western Orientalism Targeting Eastern Europe: An Emerging Research Programme. Central European Journal of International and Security Studies. 17 (4), 64-80. DOI:10.51870/AEMQ7827

Ładykowski P. (2021). Utracony Wschód. Antropologiczne rozważania o polskości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. DOI:10.7366/9788366470866

Maracskó A. (2014). Hungarian Orientalism and the Zichy expeditions, degree of master, Budapest. Pozyskano z https://www.etd.ceu.edu/2014/maracsko_andras.pdf

Mróz, L. (1993). Syndrom pogranicza. Uwagi na temat badań świadomości etnicznej. Polska Sztuka Ludowa – Konteksty. 47 (3-4), 51-57.

Murray-Miller, G. (2023). Europe and its Orientalisms: Epistemology and Practice in in the Long Nineteenth Century. W: M. Hewitson, J. Vermeiren (red.), Europe and the East. Historical Ideas of Eastern and Southeast Europe, 1789-1989 (s. 56-75). London: Routledge, DOI:10.4324/9781003120131-4

Obrębski, J. (2007). Polesie. Studia etnosocjologiczne, A. Engelking (red.). t. 1. Warszawa: Oficyna Naukowa.

Oschmann, D. (2024). Jak niemiecki Zachód wymyślił swój Wschód (przeł. A. Peszke). Poznań: Instytut Zachodni.

Said, E. W. (2005). Orientalizm (przeł.) M. Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.

Snochowska-Gonzalez, C. (2013). Czy jesteśmy postkolonialni? O pewnym wrogim przejęciu. W: J. Tokarska-Bakir (red.), Tożsamość wyobrażona (s. 256-277). Warszawa: Wydawnictwo Czarna Owca.

Wolff, L. (2020). Wynalezienie Europy Wschodniej. Mapa cywilizacji w dobie Oświecenia (przeł. T. Biedroń). Kraków: iędzynarodowe Centrum Kultury.

Zarycki, T. (2010). Elementy orientalizmu w obrazie Polski Wschodniej. W: D. Błaszczuk, M. Stefański (red.), Strategiczna problematyka rozwoju Polski Wschodniej (s. 167-181). Lublin: Innovatio Press Wydawnictwo Naukowe Wyższej Szkoły Ekonomii i Innowacji.

Zarycki, T. (2013). Polska wschodnia i orientalizm – wprowadzenie. W: T. Zarycki (red.), Polska Wschodnia i Orientalizm (s. 7-10). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Zowczak, M. (1991). Kultura religijna polskiej wsi na Litwie. Przegląd Wschodni, 1 (3), 527–555.

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Objavljeno

2025-11-25

How to Cite

1.
SMYRSKI, Łukasz. Etnograficzne „studia wschodnie” jako praktyka orientalizacji. LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego. Online. 25 studeni 2025. Vol. 109, pp. 38-57. [Accessed 11 prosinac 2025]. DOI 10.12775/lud109.2025.02.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Broj časopisa

Svezak 109 (2025)

Rubrika

FORUM POLSKO-UKRAIŃSKIE

License

Copyright (c) 2025 Łukasz Smyrski

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

  • utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
  • wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
  • rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

 

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Stats

Number of views and downloads: 59
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Kazalo autora
  • Issue archive

User

User

Trenutni broj

  • Atom logotip
  • RSS2 logotip
  • RSS1 logotip

Informacije

  • Za čitatelje
  • Za autore
  • Za knjižničare

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Jezik / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

orientalizm, studia wschodnie, centra-peryferia, wiedza akademicka, Europa Wschodnia, Ukraina
Gore

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop