Dyskurs biomedyczny a doświadczenie pacjentów. Anoreksja w ujęciu antropologicznym
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud103.2019.15Słowa kluczowe
anoreksja, bioetyka, biomedycyna, ciało, etnografia, leczenie, medykalizacjaAbstrakt
Na przykładzie anorexia nervosa artykuł ten krytycznie odnosi się do zjawiska medykalizacji. Artykuł proponuje przyjęcie perspektywy etnograficznej i autoetnograficznej w rozumieniu i badaniu tego złożonego zaburzenia. Opisuje medykalizację i jej wpływ na pacjentów. Praca oparta jest na analizie literatury oraz badaniach etnograficznych (przeprowadzonych przez Igę Kowalską) z młodymi kobietami, które doświadczyły anoreksji i jej leczenia w Polsce. Opisuje historyczne, społeczne i kulturowe konteksty zjawiska anoreksji. Stawiamy tezę, że między naukami społecznymi, a medycyną potrzebny jest dialog, gdyż anoreksji nie da się wyjaśnić wyłącznie terminami medycznymi. Mogłoby to pomóc lepiej zrozumieć anoreksję, a co za tym idzie wdrożyć nowe rozwiązania do systemu jej leczenia.
Bibliografia
Alderson, P., Morrow, V. (2011). The Ethics of Research with Children and Young People. A Practical Handbook. Sage Publishing. doi: 10.4135/9781446268377
Anderson, L. (2006a) Analytic autoethnography. Journal of contemporary ethnography, nr. 35 (4), s. 373-395.
Anderson, L. (2006b). On Apples, Oranges and Autopsies: A Response to Commentators. Journal of contemporary ethnography, nr.35 (4), s. 450-465. doi: 10.1177/0891241606287395
Beauchamp T. L., Childress J. F., (1996). Zasady etyki medycznej, Wydawnictwo Książka i wiedza. Warszawa.
Biernacka, E. (2015). Podwójny problem: choroba afektywna spleciona z zaburzeniami odżywiania. Puls medycyny nr 8 (301).
Bordo, S. (1997). Anorexia Nervosa. Psychopathology as Crystallization of Culture. W: C. Counihan, P. Van Esterik, (red.), Food and Culture. A Reader. London and New York: Routledge.
Bordo, S. (2013). Not Just „A White Girls Thing”: The Changing Face of Food and Body Image Problems. W: C. Counihan, P. Van Esterik (red.), Food and Culture. A Reader. London and New York: Routledge.
Bruch, H. (1962). Perceptual and conceptual disturbances in anorexia nervosa. Psychosomatic medicine 24(2) 187-194.
Broom, D. H., & Woodward, R. V. (1996). Medicalisation reconsidered: toward a collaborative approach to care. Sociology of Health & Illness, 18(3), 357-378. doi: 10.1111/1467-9566.ep10934730
Brown, H. (2011). Kiedy jedzenie wymaga odwagi. Wydawnictwo Czarna Owca.
Davies, Ch. A. (1999). Reflexive Ethnography: A Guide to Researching Selves and Others. London: Routledge. doi: 10.4324/9780203822272
Derra, A. (2010). Kobiety jako czynnik przemilczany. Epistemologiczne uwikłanie medycznego zjawiska anoreksji. Przegląd Filozoficzny - Nowa Seria, 19, Nr 2 (74), ISSN 1230–1493 s. 33.
Ellis, C. (1997). Evocative Autoethnography: Writing Emotionally About Our Lives W: Representation and the Text: Re-framing The Narrative Voice, (red.) W. G. Tierney, Y.S. Lincoln. Albany: State University of New York Press, s. 115-142. doi:10.1177/1077800406294947
Ellis, C. (2004) The Ethnographic I: A Methodological Novel About Autoethnography, Walnut Creek: AltaMira Press.
Ellis, C. and Bochner, A. P (2000) Autoethnography, Personal Narrative, and Reflexivity: Researcher as Subject W: Handbook of Qualitive Research, (red.) N. K. Denzin, Y.S.Lincoln. 2nded. Thousands Oaks: Sage, s. 733-768.
Giddens, A. (2007). Nowoczesność i tożsamość. Ja i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Wydawnictwo PWN. Warszawa.
Janas-Kozik, M., Gawęda, A., Nowak, M., Żechowski, C., Jakubczyk, A., Jelonek, I., Hyrnik, J. (2012). Różne oblicza anoreksji – model jej leczenia na oddziale klinicznym psychiatrii i psychoterapii wieku rozwojowego W: Psychoterapia 2 (161), s. 65-73.
Józefik, B. (2006). Relacje rodzinne w anoreksji i bulimii psychicznej. Wydawnictwo Universitas. Kraków.
Józefik, B. (2014). Kultura, ciało, (nie) jedzenie. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagielońskiego. Kraków.
Kacperczyk, A. (2014). Autoetnografia–technika, metoda, nowy paradygmat? O metodologicznym statusie autoetnografii. Przegląd Socjologii Jakościowej, tom X, nr 3, s. 32-75.
Kmieciak, B. (2014). Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego z perspektywy wybranych wyzwań oraz dylematów. Med. Prakt. Psychiatria.
Kubat, K. (2008). Zaburzenia jedzenia jako fenomen kulturowy. Barbarzyńca 2(12).
Kowalska, I. (2015). Nasycone głodem. Leczenie anoreksji w ujęciu etnograficznym I bioetycznym. Praca magisterska napisana w Instytucie Filozofii Wydziału Filozofii i Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego na kierunku bioetyk wykonana pod kierunkiem dr hab. Magdaleny Radkowskiej-Walkowicz.
Lopez, J. (2004). How Sociology Can Save Bioethics... Maybe. Sociology of Health and Illness 26 (7). doi 10.1111/j.0141-9889.2004.00421.x
Marcus, G. (1995). Ethnography in/of the World System: The Emergence of Multi-Sited Ethnography. Annual Review of Anthropology, vol. 24, s. 95-117. doi: 10.1146/annurev.an.24.100195.000523
Lucas, R. H., Barret, R. J. (1995). Interpreting culture and psychopathology: Primitivist themes in cross-cultural debate. Culture Medicine and Psychiatry, (9), s. 287-326. doi: 10.1007/BF01381915
Łuków, P. (2005). Granice zgody. Autonomia zasad i dobro pacjenta. Wydawnictwo Naukowe Scholar. Warszawa.
Massara, E. (1997). Que Gordita. W: Carole Counihan, Penny Van Esterik (red.). Food and Culture. A Reader, London and New York: Routledge.
Nowakowski, M. (2015) Medykalizacja i demedykalizacja. Zdrowie i choroba w czasach kapitalizmu zdezorganizowanego.
O'Connor, R. A. (2013). De-medicalizing Anorexia: Opening A New Dialogue. W: C.Counihan, P. Van Esterik (red.), Food and Culture A Reader, London and New York: Routledge.
O' Connor, R. A., Van Esterik, P. (2008). De-medicalizing anorexia. A new cultural brokering. Anthropology Today, vol. 24, Issue 5, s. 6–9. doi 10.1111/j.1467-8322.2008.00611.x.
Radkowska-Walkowicz, M., (2013). Doświadczenie in vitro. Niepłodność i nowe technologie reprodukcyjne w perspektywie antropologicznej. Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Warszawa.
Silverman, D., (2012). Interpretacja danych jakościowych. Wydawnictwo Naukowe PWN. Warszawa.
Słońska, Z., Misiuna, M., (1993). Promocja zdrowia. Słownik podstawowych terminów. Agencja Promo-Lider. Warszawa.
Urban, M., (2005). Śmiertelność i przyczyny zgonów w przebiegu jadłowstrętu psychicznego - przegląd piśmiennictwa oraz opis przypadku. Postępy Psychiatrii i Neurologii, 14 (4): 367 – 370.
Warin, M. (2004). Primitivising anorexia: The irresistible spectacle of not eating. The Australian Journal of Anthropology, 15(1). doi:10.1111/j.1835-9310.2004.tb00368.x
Weinling, P. (2001) The Origins of Informed Consent: The International Scientific Commission on Medical War Crimes, and the Nuremberg Code W: Bulletin of the History of Medicine 75.1 (2001) s. 37-71. doi:10.1353/bhm.2001.0049
Wyka, A., (1993). Badacz społeczny wobec doświadczenia. Wydawnictwo IFiS PAN. Warszawa.
Zola, I. (1972). Medicine as an Institution of Social Control. The Sociological Review. Volume: 20 issue: 4, page(s): 487-504. doi:10.1111/j.1467-954X.1972.tb00220.x
Zola, I. (1983). Socio-medical Inquiries: Recollections, Reflections, and Reconsiderations. Temple University Press. doi:10.1001/jama.1985.03350290101043
Źródła internetowe:
http://www.terapiacognitiva.eu/dwl/dsm5/DSM-5.pdf, [dostęp: 31.05.2018]
http://bonnier.pl/2465972,17054,puls-medycyny, [dostęp: 27.03.2019]
http://prawo.sejm.gov.pl/isap.nsf/download.xsp/WDU20090520417/O/D20090417.pdf,[dostęp 31.05.18]
Akty prawne i inne dokumenty:
Ustawa z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta w: Dz.U. 2009 nr 52 poz. 417
“Program leczenia anoreksji” - kontrakt terapeutyczny ze szpitala
Tekst porozumienia, zawieranego z pacjentami oraz regulaminu ośrodka terapeutycznego
Regulamin ośrodka terapeutycznego
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 727
Liczba cytowań: 0
