„Jak zaczęła się twoja historia”. Nowe technologie reprodukcyjne i nowe formy stygmatyzacji

Abstract

Punktem wyjścia mojego tekstu są ilustracje i krótki film „Jak zaczęła się twoja historia”, wykonane przez Małgorzatę Kowalewską w odpowiedzi na diagnozowaną przez nią stygmatyzację i dyskryminację osób, które urodziły się dzięki zapłodnieniu pozaustrojowemu. W tekście analizuję projekt Małgosi, jak i jej wypowiedzi, jako „dziecka z in vitro”, podczas badań etnograficznych. Za jej pośrednictwem pokazuję mechanizmy stygmatyzacji i możliwe konsekwencje mocnej argumentacji przeciwników in vitro. W ich retoryce „dzieci z in vitro” stają się osobami o słabszej kondycji fizycznej, moralnej i psychicznej. Uznaję, że w ten sposób są budowane schematy poznawcze – gotowe zestawy poglądów, które niektórzy aktorzy społeczni przywłaszczają jako pewne wyjaśnienia – mogące prowadzić do naznaczania i dyskryminacji osób urodzonych dzięki in vitro i ich bliskich, w tym przede wszystkim rodziców. Z jednej strony pokażę więc narracje publiczne (i polityczne zarazem), z drugiej ich interwencje w porządek codzienny konkretnych osób. Chcę więc prześledzić, jak polityczne pojawia się w przestrzeni prywatnej. Ważnym kontekstem dla moich rozważań jest kwestia roli Kościoła katolickiego w  zarządzaniu moralnością polskich obywateli.