„Sabałowa Noc” – góralskie święto „po zbójnicku”

Abstrakt

Artykuł dotyczy „Sabałowej Nocy”, góralskiego święta będącego przykładem tradycji wynalezionej w rozumieniu zaproponowanym przez Erica Hobsbawma. Autorka odwołując się do procesu mitologizacji, stereotypizacji i komercjalizacji zbójnictwa na Podhalu, kreśli genezę i późniejsze metamorfozy wytworzonej tradycji, bazującej na romantycznych legendach o zbójnikach. Omawiając przebieg wydarzenia wskazuje na elementy zapożyczone z przeszłości, które twórczo przekształcone, stanowią podstawę nowych zbójnickich zwyczajów współcześnie praktykowanych przez górali podhalańskich w trakcie ich święta. Tłumaczy powody, dla których „Sabałowa Noc”, mająca teatralny, momentami nawet komediowy charakter, traktowana jest przez depozytariuszy zbójnickiej tradycji ze szczególną estymą i pełną powagą. Ukazuje zaangażowanie w jej przebieg góralskiej elity intelektualnej, z uwzględnieniem różnic determinowanych płcią. Wreszcie unaocznia, w jaki sposób wydarzenie to stanowi niesłabnącą atrakcję turystyczną Podhala, wpisując się w poczet najistotniejszych imprez kulturalnych w tym regionie.