Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

Between the endo- and exogenesis of the Polish state: Polish-German historiographical polemics in the era of the Second Republic of Poland
  • Home
  • /
  • Between the endo- and exogenesis of the Polish state: Polish-German historiographical polemics in the era of the Second Republic of Poland
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 8 (2016) /
  4. Artykuły

Between the endo- and exogenesis of the Polish state: Polish-German historiographical polemics in the era of the Second Republic of Poland

Authors

  • Andrzej Wierzbicki Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

DOI:

https://doi.org/10.12775/KlioPL.2016.04

Keywords

history and politics, the rise of the Polish state, Deutschland und Polen, ideologisation of history, axiological hypothesis and dilemmas

Abstract

The concept of the Norman origin of the Polish state, in different versions that were given varying political and ideological forms, was formulated by Polish historians in the nineteenth century. However, it was only after Hitler’s rise to power – when some German historians attempted to prove that Mieszko the First was a Norman warrior known by the name Dago and, consequently, that the members of the Piast dynasty were not descended from indigenous Slavic people – that it became the focus of some controversy in Polish historiography. This article presents the Polish-German polemic regarding this topic. Neither the political aspects of the hypothesis in question nor the way in which it was dealt with by German scholars can be given a clear-cut interpretation. The question is still unanswered of why “the historical science in ruin” – as Henryk Olszewski characterised the state of German historiography at the time – did not altogether yield to the pressure (to which the total war was only adding fuel) to use the hypothesis of the Norman founder of the Polish state to its fullest “ideological potential”. The answer to this question and a number of others lies outside this author’s field of expertise; the examination of these issues needs to be left to scholars interested specifically in the history of German historical and political thought. Should the facts referred to in the article be regarded as evidence that, even when in ruin, historiography was able to preserve some enclaves of freedom where it was subjected to no interference by the totalitarian state? Or, perhaps should one link these facts to the ideological ambiguity present in the theory of Prince Dago and his Norman warriors, who were to give rise to the Polish nobility and who, by establishing blood ties with Slavic autochthons, deserved credit for making an organisational and racial contribution to the rise of the Polish state and the Polish nation? How deep were the genetic bonds uniting the Germans and this Slavic nation? Didn’t one, in accepting such a hypothesis, seem to support the view that the German invasion of Poland in 1939 – and the country’s occupation which followed and that involved fighting against the Polish underground movement – was simply an example of fratricidal war?

Author Biography

Andrzej Wierzbicki, Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk

Andrzej Wierzbicki – prof. dr hab., pracownik Instytutu Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk, badacz dziejów polskiej myśli historycznej i politycznej, redaktor naczelny rocznika „Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej”. Ważniejsze publikacje: Wschód – Zachód w koncepcjach dziejów Polski. Z dziejów polskiej myśli historycznej w dobie porozbiorowej, Warszawa 1984; Konstytucja 3 Maja w historiografii polskiej, Warszawa 1993; Historiografia polska doby romantyzmu, Wrocław 1999; Groźni i Wielcy. Polska myśl historyczna XIX i XX wieku wobec rosyjskiej despotii, Warszawa 2001; Europa w polskiej myśli historycznej i politycznej XIX i XX wieku, Warszawa 2009; Spory o polską duszę. Z zagadnień charakterologii narodowej w historiografii polskiej XIX i XX w., Warszawa 2010 (wyd. 2 rozsz.).

References

G. Labuda, Mieszko I, Wrocław 2002 (i późniejsze dodruki)

G. Labuda, Początki państwa polskiego w historiografii polskiej i niemieckiej, w: Stosunki polsko-niemieckie w historiografii. Studia z dziejów historiografii polskiej i niemieckiej, cz. 1, red. J. Krasuski,

G. Labuda, A.W. Walczak, Poznań 1974, s. 150–217

G. Labuda, Studia nad początkami państwa polskiego, Poznań 1946 (wyd. 2 z dodanym przez autora posłowiem jako t. 1, Poznań 1987, uzupełnione zostało o t. 2, Poznań 1988; a kolejna edycja, zawierającą dwa poprzednie tomy, została dopełniona t. 3, obejmującym prace Labudy z lat 1989–2009, Wodzisław Śląski 2012)

G. Łowmiański, Początki Polski. Z dziejów Słowian w I tysiącleciu naszej ery, t. 5, Warszawa 1973

H. Łowmiański, Zagadnienie roli Normanów w genezie państw słowiańskich, Warszawa 1957

H. Olszewski, Nauka historii w upadku. Studium o historiografii i ideologii historycznej w imperialistycznych Niemczech, Poznań 1982

Początki państwa polskiego. Księga tysiąclecia, t. 1–2, red. K. Tymieniecki, Poznań 1962

J. Strzelczyk, Mieszko Pierwszy. Chrzest i początki Polski, Poznań 2016 (wyd. 4 uzup. w stosunku do pierwodruku: Mieszko Pierwszy, Poznań 1992)

P. Urbańczyk, Mieszko Pierwszy Tajemniczy, Toruń 2012

Z. Wojciechowski, Mieszko I i powstanie państwa polskiego, Toruń 1936 (odb. z: „Zapiski Towarzystwa Naukowego w Toruniu” 10, 1935, nr 4)

Z. Wojciechowski, Państwo polskie w wiekach średnich. Dzieje ustroju, Poznań 1945

S. Zakrzewski, Mieszko I jako budowniczy państwa polskiego, Warszawa 1921

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2016-12-01

How to Cite

1.
WIERZBICKI, Andrzej. Between the endo- and exogenesis of the Polish state: Polish-German historiographical polemics in the era of the Second Republic of Poland. Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej. Online. 1 December 2016. No. 8, pp. 49-62. [Accessed 6 July 2025]. DOI 10.12775/KlioPL.2016.04.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 8 (2016)

Section

Artykuły

Stats

Number of views and downloads: 561
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

history and politics, the rise of the Polish state, Deutschland und Polen, ideologisation of history, axiological hypothesis and dilemmas
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop