Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Klio. CPDPiP

The case of the restoration of the Crown Tribunal in 1774
  • Home
  • /
  • The case of the restoration of the Crown Tribunal in 1774
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 61 No. 1 (2022) /
  4. Artykuły

The case of the restoration of the Crown Tribunal in 1774

Authors

  • Kamil Jakimowicz Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Historii https://orcid.org/0000-0001-8529-1983

DOI:

https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.003

Keywords

Crown Tribunal, Sejm 1773–1775, Stanisław August, Adam Poniński, confederation

Abstract

The activity of the Crown Tribunal was interrupted in March 1769 and, with the results of the course of the confederation, the beginning of the Sejm – in the next five-and-a-half consecutive years – the results of the Bar Confederation. Resuming the work of this institution was the initiative of Stanisław August, handed over in May 1774, and it was carried out between the monarch and the parliamentary confederation of Adam Poniński, who therefore wielded the power of the judiciary on its basis. The author of the article made the analysis of the editing of the draft constitution of the Crown Tribunal, showing the direction of evolution of the concepts it contains, and he described the course of the discussion at the forum of the parliamentary delegation. The author examines the establishment of the monarchy with Poniński and the degree of competence of the jurisdiction and the confederation in the longer term, and the role played in the events of those who wanted to achieve this.

Author Biography

Kamil Jakimowicz, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Instytut Historii

Adiunkt w Katedrze Historii XVI-XIX w. i Europy Wschodniej w Instytucie Historii UMCS, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii. Do jego zainteresowania badawcze koncentrują się na czasach stanisławowskich, a przede wszystkim organizacji i działalności stronników politycznych Stanisława Augusta w Małopolsce w latach 1774-1789, życiu sejmikowym województw krakowskiego, sandomierskiego, lubelskiego i ziemi chełmskiej, infrastrukturze publicznej Rzeczypospolitej w drugiej połowie XVIII w. oraz krajobrazie przestrzennym Lublina w epoce staropolskiej. Efektem prowadzonych badań jest monografia pt. Instytucje państwowe i samorządowe w życiu mieszkańców Lublina w latach 1764-1794 (Wydawnictwo UMCS, Lublin 2020, ss. 534) oraz kilkanaście artykułów naukowych publikowanych w językach polskim i angielskim na łamach czasopism naukowych takich jak „Przegląd Nauk Historycznych”, „Res Historica”, „Wschodni Rocznik Humanistyczny”, „Rocznik Lubelski”, czy „Meritum”. Kierownik grantu indywidualnego pt. Stronnicy polityczni Stanisława Augusta w Małopolsce zachodniej w latach 1775-1789 - kwerendy wstępne finansowanego w ramach konkursu MINIATURA 4 ze środków Narodowego Centrum Nauki (2020-2021).

References

Źródła rękopiśmienne

Archiwum Główne Akt Dawnych

Archiwum Publiczne Potockich: rkp 313/8.

Zbiór Popielów: rkp 123, 303.

Biblioteka Jagiellońska: rkp 6666.

Biblioteka Książąt Czartoryskich w Krakowie: rkp 660, 672, 728, 734, 736, 799, 856, 3863, 3870.

Biblioteka Polskiej Akademii Umiejętności i Polskiej Akademii Nauk w Krakowie: rkp 321.

Starodruki

„Gazeta Warszawska”, 1774, nr 49, 18 VI.

Protokół albo opisanie zaszłych czynności na delegacji od stanów Rzeczypospolitej na sejmie extraordynaryjnym warszawskim do zawarcia traktatów z dworami wiedeńskim, petersburskim i berlińskim dnia 19 maja roku 1773 wyznaczonej, a dnia 19 marca roku 1775 zakończonej, t. 1, Warszawa 1775.

Wydawnictwa źródłowe

Correspondance inédite du roi Stanislas-Auguste Poniatowski et de Madame Geoffrin (1764-1777), wyd. Charles de Mouy, Paris 1875.

Entretiens du roi Stanislas-Auguste avec Otto Magnus von Stackelberg (1773-1775), oprac. D. Dukwicz, E. Zielińska, Warszawa 2017.

Instrukcje i reskrypty do ambasadorów rosyjskich w Rzeczypospolitej w latach 1772-1794, oprac. A. Danilczyk, J. Kordel, V. Anipiarkou, S. Łuczak, Warszawa 2019.

Kitowicz J., Pamiętniki czyli historia polska, oprac. P. Matuszewska, Warszawa 2009.

Korespondencja i gazetki rękopiśmienne Jędrzeja Kitowicza z lat 1771-1776, oprac. T. Ciesielski, S. Górzyński, F. Wolański, Warszawa 2017.

Volumina Legum, t. 3, 5, 7-8, wyd. J. Ohryzko, Petersburg 1859-1860

Opracowania

Abramski A., Sądownictwo konfederackie w Polsce w latach 1764-1795, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 1984, t. XXXVI, z. 2, s. 145-169.

Bednaruk W., Sejmiki lubelskie w okresie stanisławowskim (1764-1795), Lublin 2011.

Bednaruk W., Trybunał Koronny. Szlachecki sąd najwyższy w latach 1578-1794, Lublin 2008.

Deputaci Trybunału Głównego Wielkiego Księstwa Litewskiego 1697-1794. Spis, oprac. A. Rachuba, P. Romaniuk, Warszawa 2004.

Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794. Spisy, cz. 1, oprac. H. Gmiterek, Warszawa 2017.

Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794. Spisy, cz. 2, oprac. D. Kupisz, Warszawa 2017.

Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794. Spisy, cz. 3, oprac. L. Wierzbicki, Warszawa 2017.

Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794. Spisy, cz. 4, oprac. W. Bondyra, Warszawa 2017.

Deputaci Trybunału Koronnego 1578-1794. Spisy, cz. 5, oprac. J. Ternes, Warszawa 2017.

Drozdowski M., Podstawy finansowe działalności państwowej w Polsce 1764-1793. Działalność budżetowa sejmu Rzeczypospolitej w czasach panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego, Poznań-Warszawa 2017.

Dukwicz D., „l’humanité […] m’oblige à contribuer aux progrès de l’instruction en Pologne” – czyli o kulisach ustanowienia Komisji Edukacji Narodowej, „Przegląd Historyczny”, 2018, t. CIX, nr 1, s. 73–93.

Dukwicz D., Rosja wobec sejmu rozbiorowego warszawskiego (1772-1775), Warszawa 2015.

Goyski M., Reformy Trybunału Koronnego. Studium z dziejów sądownictwa w Polsce, „Przegląd Prawa i Administracji”, 1909, t. 34.

Konopczyński W., Chronologia sejmów polskich 1493-1793, Kraków 1948.

Konopczyński W., Geneza i ustanowienie Rady Nieustającej, Kraków-Warszawa 2014.

Konopczyński W., Konfederacja barska, t. 2, Poznań 2017.

Maisel W., Trybunał Koronny w świetle laudów sejmikowych i konstytucji sejmowych, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 1982, t. XXXIV, z. 2, s. 73-108.

Michalski J., Problematyka reformy sądownictwa i prawa sądowego w okresie sejmu delegacyjnego lat 1767-1768, w: idem, Studia i szkice historyczne z XVIII i XIX wieku, Kraków 2020.

Michalski J., Rejtan i dylematy Polaków w dobie pierwszego rozbioru, w: idem, Studia i szkice historyczne z XVIII i XIX wieku, t. 1, Warszawa 2007.

Michalski J., Schyłek konfederacji barskiej, Wrocław-Warszawa-Kraków 1970.

Michalski J., Studia nad reformą sądownictwa i prawa sądowego w XVIII w., cz. 1, Wrocław-Warszawa 1958.

Michalski J., Wokół powrotu Karola Radziwiłła z emigracji pobarskiej, w: Studia i szkice historyczne z XVIII i XIX wieku, Kraków 2020.

Michalski J., Zagadnienie reformy sądownictwa i prawa sądowego w początkach panowania Stanisława Augusta, w: idem, Studia i szkice historyczne z XVIII i XIX wieku, Kraków 2020.

Muller W., Szczygielski W., Młodziejowski Andrzej Mikołaj h. Korab (1717-1780), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 21, red. E. Rostworowski, Wrocław-Kraków 1976, s. 428-432.

Sobczak J., Sąd konfederacji generalnej (1773-1775), „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, 1981, t. 14, z. 2, s. 65-72.

Stanek W., Konfederacje generalne koronne w XVIII wieku, Toruń 1991.

Stroynowski A., Adam Poniński – marszałek sejmu 1773-1775, „Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Zeszyty historyczne”, 2016, t. 15, s. 133-154.

Stroynowski A., Emfiteutyczna reforma królewszczyzn, „Czasopismo Prawno-Historyczne”, 1981, t. 33, z. 2, s. 83-99.

Szczygielski W., Konfederacja barska w Wielkopolsce 1768-1770, Warszawa 1970.

Szyndler B., Stanisław Nałęcz Małachowski 1736-1809, Warszawa 1979.

Ugniewski, Media i dyplomacja. „Gazette de France” o sejmie rozbiorowym 1773-1775, Warszawa 2006.

Zielińska Z., Poniński Adam h. Łodzia (1732-1798), w: Polski Słownik Biograficzny, t. 27, red. E. Rostworowski, Wrocław-Kraków 1983, s. 504-512.

Klio. CPDPiP

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2022-04-07

How to Cite

1.
JAKIMOWICZ, Kamil. The case of the restoration of the Crown Tribunal in 1774. Klio. CPDPiP. Online. 7 April 2022. Vol. 61, no. 1, pp. 79-121. [Accessed 13 December 2025]. DOI 10.12775/KLIO.2022.003.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 61 No. 1 (2022)

Section

Artykuły

License

Copyright (c) 2022 Klio. CPDPiP

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 1046
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

Crown Tribunal, Sejm 1773–1775, Stanisław August, Adam Poniński, confederation
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop