Legal norms as a context for collecting, processing and providing access to archival materials in Poland 1919 - 2019
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2025.029Klíčová slova
archiwa, prawne regulacje, funkcje archiwów, PolskaAbstrakt
Regulacje prawne istotnie wpływają na wykonywanie wszystkich podstawowych funkcji archiwów. Po pierwsze mają istotny wpływ na zawartość i dostępność zasobu archiwalnego, w tym także na możliwość jego wykorzystania do poznawania przeszłości. Po drugie, same w sobie odzwierciedlają zmieniające się w czasie postrzeganie materiałów archiwalnych przez władzę, społeczeństwo i jednostki. Unormowania takie pojawiły się również w momencie odzyskania przez Polskę niepodległości w XX wieku i na przestrzeni następnych stu lat ulegały licznym przekształceniom.
Reference
Bibliography
Printed Sources
Dekret Rady Regencyjnej z dnia 31 października 1918 r. o opiece nad zabytkami sztuki i kultury, in: Dziennik Praw Królestwa Polskiego, 16, 1918, item 36.
Dekret z dnia 1 marca 1946 r. o rejestracji i zakazie wywozu dzieł sztuki plastycznej oraz przedmiotów o wartości artystycznej, historycznej lub kulturalnej , in: Dziennik Ustaw, 14, 1946, item 99.
Dekret z dnia 7 lutego 1919 r. o organizacji archiwów państwowych i opiece nad archiwaliami, in: Dziennik Praw Państwa Polskiego, 14, 1919, item 182.
Dekret z dnia 29 marca 1951 r. o archiwach państwowych, in: Dziennik Ustaw, 19, 1951, item 149.
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/60/UE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie zwrotu dóbr kultury wyprowadzonych niezgodnie z prawem z terytorium państwa członkowskiego, zmieniająca rozporządzenie (UE) nr 1024/2012 (wersja przekształcona), in: Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L, 159, 2014, p. 1.
Piechota, Regina / Jagiełło, Bogdan / Motas, Mieczysław: Pierwsze protokoły Rady Archiwalnej (1918-1922), in: Teki Archiwalne, 13. 1971, p. 103–193.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 13 grudnia 2000 r. w sprawie określenia szczególnych wypadków i trybu wcześniejszego udostępniania materiałów archiwalnych, in: Dziennik Ustaw, 13, 2001, item 116, as later amended.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 20 października 2015 r. w sprawie klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji, przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych i brakowania dokumentacji niearchiwalnej, in: Dziennik Ustaw, 2019, item 246.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego z dnia 29 lipca 2008 r. w sprawie określenia szczególnych wypadków i trybu wcześniejszego udostępniania materiałów archiwalnych, in: Dziennik Ustaw, 156, 2008, item 970.
Rozporządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 30 czerwca 1965 r. w sprawie trybu zgłaszania wniosków oraz wydawania zaświadczeń i zezwoleń na wywóz za granicę dóbr kultury, in: Dziennik Ustaw, 31, 1965, item 206.
Rozporządzenie Ministra Kultury z dnia 16 września 2002 r. w sprawie postępowania z dokumentacją, zasad jej klasyfikowania i kwalifikowania oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych, in: Dziennik Ustaw, 167, 2002, item 1375.
Rozporządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca 1984 r. w sprawie wcześniejszego udostępnienia materiałów archiwalnych, in: Dziennik Ustaw, 41, 1984, item 217.
Rozporządzenie Ministra Nauki, Szkolnictwa Wyższego i Techniki z dnia 25 lipca.1984 r. w sprawie zasad klasyfikowania i kwalifikowania dokumentacji oraz zasad i trybu przekazywania materiałów archiwalnych do archiwów państwowych, in: Dziennik Ustaw, 41, 1984, item 216.
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 2 czerwca 1937 r. o przechowywaniu i niszczeniu akt i ksiąg w sprawach sądowych i administracji sądowej, in: Dziennik Ustaw, 42, 1937, item 335.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 października 2006 r. w sprawie niezbędnych elementów struktury dokumentów elektronicznych, in: Dziennik Ustaw, 206, 2006, item 1517.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 30 października 2006 r. w sprawie szczegółowego sposobu postępowania z dokumentami elektronicznymi, in: Dziennik Ustaw, 206, 2006, item 1518.
Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 2 listopada 2006 r. w sprawie wymagań technicznych formatów zapisu i informatycznych nośników danych, na których utrwalono materiały archiwalne przekazywane do archiwów państwowych, in: Dziennik Ustaw, 206, 2006, item 1519.
Rozporządzenie Ministra Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego z dnia 16 maja 1928 r. Przepisy archiwalne. Korzystanie z Archiwów Państwowych, in: Dziennik Urzędowy Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego 11, 1928, item 188, as later amended.
Rozporządzenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 18 stycznia 2011 r. w sprawie instrukcji kancelaryjnej, jednolitych rzeczowych wykazów akt oraz instrukcji w sprawie organizacji i zakresu działania archiwów zakładowych, in: Dziennik Ustaw, 14, 2011, item 67.
Rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami, in: Dziennik Ustaw, 29, 1928, item 265, as later amended.
Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 19 lutego 1957 r. w spra¬wie państwowego zasobu archiwalnego, in: Dziennik Ustaw, 12, 1957, item 66, as later amended.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 października 1920 r. w sprawie biurowości ministerstw, in: Monitor Polski, 251, 1920, p. 1.
Uchwała Rady Ministrów z dnia 21 grudnia 1931 r. o przechowywaniu akt w urzędach administracji publicznej, in: Monitor Polski, 2, 1932, item 3.
Ustawa z dnia 2 marca 2007 r. o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz ustawy - Kodeks pracy, in: Dziennik Ustaw, 64, 2007, item 426.
Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, original text: in: Dziennik Ustaw, 38, 1983, item 173 and consolidated text: in: Dziennik Ustaw, 2020, item 164.
Ustawa z dnia 15 lutego 1962 r. o ochronie dóbr kultury i o muzeach, in: Dziennik Ustaw, 10, 1962, item 48.
Ustawa z dnia 18 października 2006 r. o zmianie i uchyleniu niektórych upoważnień do wydawania aktów wykonawczych, in: Dziennik Ustaw, 220, 2006, item 1600.
Ustawa z dnia 18 grudnia 1998 r. o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, in: Dziennik Ustaw, 2023, item 102.
Ustawa z dnia 20 marca 2015 r. o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, in: Dziennik Ustaw, 2015, item 566.
Ustawa z dnia 21 lutego 2019 r. o zmianie niektórych ustaw w związku z zapewnieniem stosowania rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych), in: Dziennik Ustaw, 2019, item 730.
Ustawa z dnia 24 lipca 1998 r. o zmianie niektórych ustaw określających kompetencje organów administracji publicznej – w związku z reformą ustrojową państwa, in: Dziennik Ustaw, 106, 1998, item 668.
Ustawa z dnia 25 lutego 2016 r. o ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego, in: Dziennik Ustaw, 2016 item 352.
Ustawa z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury, in: Dziennik Ustaw, 2019, item 1591.
Ustawa z dnia 25 stycznia 1933 r. o zmianie rozporządzenia Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 6 marca 1928 r. o opiece nad zabytkami, in: Dziennik Ustaw, 10, 1933, item 62.
Zarządzenie Ministra Kultury i Sztuki z dnia 22 marca 1957 r. w sprawie korzystania z materiałów archiwalnych, in: Monitor Polski, 24, 1957, item 173, as later amended.
Literature
Ehrenkreutz, Stefan: Archiwiści objazdowi czy konserwatorowie zabytków sztuki kultury, in: Archeion, 1. 1927, p. 145–154.
Galuba, Rafał: Archiwa wyodrębnione w państwie demokratycznym, in: Chorążyczewski, Waldemar / Piasek, Wojciech / Rosa, Agnieszka (ed.): Nowa archiwistyka – archiwa i archiwistyka w późnonowoczesnym kontekście kulturowym. 2014, p. 119–136.
Grot, Dariusz: Ku przeszłości otwartej. Dostępność archiwów państwowych w Polsce w latach 1918-2014. 2015.
Grot, Dariusz: Regulacje prawne dotyczące udostępniania materiałów archiwalnych, in: Archiwista Polski, 4. 2000, p. 43–53.
Konstankiewicz, Marek / Niewęgłowski, Adrian: Narodowy zasób archiwalny i archiwa. Komentarz. 2016, p. 26–28.
Konstankiewicz, Marek: Prawo archiwalne II Rzeczypospolitej, in: Rosowska, Ewa (ed.): Archiwa w Niepodległej 1919-2019. Stulecie archiwów państwowych. 2019, p. 79–92.
Konstankiewicz, Marek: Regulacje polskiego prawa archiwalnego dotyczące archiwaliów prywatnych, in: Wschodni Rocznik Humanistyczny, 13. 2016, p. 336–342.
Konstankiewicz, Marek: Regulacje prawa polskiego mające znacznie dla działalności archiwalnej, in: Archeion, 121. 2020, p. 15–67.
Laszuk, Anna: Standardy de iure, in: Archiwista Polski, 2. 2019, p. 12–20.
Mencel, Tadeusz: Dekret o archiwach i opiece nad archiwami z 7 lutego 1919 r. na tle ówczesnego ustawodawstwa archiwalnego w Europie, in: Tomczak, Andrzej (ed.): Sześćdziesięciolecie polskich Archiwów Państwowych. Materiały z sesji. Łódź 10.11.1979. 1981, p. 5–36.
Moraczewski, Adam: Sprawa przekazywania akt administracji rządowej do archiwów państwowych w świetle obowiązujących przepisów, in: Archeion, 15. 1937–1938, p. 35–48.
Stępniak, Władysław: Archiwalia w polskim systemie prawnym ochrony dóbr kultury, in: Archeion, 82. 1987, p. 68–75.
Tarakanowska, Maria: Problem brakowania akt w Polsce w świetle przepisów i literatury archiwalnej w latach 1918-1965, in: Archeion, 46. 1967, p. 48–50.
Stahování
Publikováno
Jak citovat
Číslo
Sekce
Licence
Copyright (c) 2025 Marek Konstankiewicz
Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.
Stats
Number of views and downloads: 130
Number of citations: 0
